Το ρωσικό αεροσκάφος, το χάος, η Αμερική και οι σύνθετες απαντήσεις
ΣΧΕΤΙΚΑ ΑΡΘΡΑ
Ανεπιθύμητος στο Βερολίνο ο ακάλεστος Ερντογάν: Διπλωματική κρίση και έντονο παρασκήνιο με φόντο το Euro και την ακραία πρόκληση των Γκρίζων Λύκων
Εγκαταλείπουν τον Μπάιντεν οι Δημοκρατικοί εκατομμυριούχοι: Οι κληρονόμος της Disney σταματά τις δωρεές μέχρι να αποσυρθεί* Aντιπροτείνει την Καμάλα Χάρις [video]
Του Άκη Κοσώνα *
Δεν είναι γνωστό πόση ψυχραιμία θα επεδείκνυαν οι Aμερικανοί αν βομβάρδιζαν μια περιοχή και, αίφνης, δύο F16 «φίλης και συνεργάτιδας χώρας» κατέρριπταν ένα αεροσκάφος τους.
Επιπροσθέτως, δεν είναι γνωστός ο βαθμός ψυχραιμίας που θα επεδείκνυαν αν ο ένας πιλότος τους σκοτωνόταν στον αέρα από βολές εδάφους προς ανθρώπινο, ιπτάμενο (λόγω χρήσης του αλεξίπτωτου) στόχο ή, ακόμα χειρότερα, αν έπεφτε ζωντανός στο έδαφος, αιχμαλωτιζόταν και πέθαινε στα χέρια τοπικών ανταρτών σε συνθήκες που καλό είναι να μην περιγραφούν.
Από τους Ρώσους όμως ζητείται (και εκ μέρους των ΗΠΑ, δια στόματος του υπουργού Εξωτερικών Τζον Κέρι προς τον ομόλογό του, Σεργκέι Λαβρόφ) να επιδείξουν ψυχραιμία ώστε να υπάρξει αποκλιμάκωση. Σωστά. Κανείς δεν θέλει γενίκευση του εμφύλιου πολέμου της Συρίας και ανάμειξη, εξ αποτελέσματος, των γύρω χωρών. Μια τέτοια εξέλιξη θα δικαίωνε τους στόχους των τζιχαντιστών που δεν επιθυμούν ούτε να διαδοθούν οι ιδέες τους ούτε να γίνουν συμπαθείς, αλλά απλώς (όσο απλό μπορεί να είναι) τη γενίκευση του πολέμου και την κυριαρχία του χάους.
Η Ρωσία, όμως, πώς πρέπει άραγε να απαντήσει; Να κάνει, μήπως, ότι δεν κατάλαβε; Να τηρήσει, ίσως, τους κανόνες ίσης και όμοιας αντιμετώπισης ανάλογων περιστατικών και να περιμένει (ή να μεθοδεύσει) παραβίαση του δικού της εναερίου χώρου από τουρκικό αεροσκάφος; Τίποτα απ’ όλ’ αυτά, και να απαντήσει με εμπορικό και καταναλωτικό αποκλεισμό της Τουρκίας από την τεράστια αγορά της; Ο καθένας μπορεί να διαλέγει τις απαντήσεις που του κάνουν, που είναι πιο κοντά στο θυμικό και τις αντιλήψεις του. Το βέβαιο είναι ότι αν η Ρωσία θέλει να διατηρήσει το ρόλο της μεγάλης δύναμης που επεμβαίνει, έχοντας την αποδοχή της επιλογής αυτής από πολλές χώρες της περιοχής, πρέπει να υπερασπιστεί τουλάχιστον την εικόνα και τον ρόλο της.
Όσο για την Τουρκία που από χρόνια (τουλάχιστον επί κυβερνήσεων Ερντογάν, την τελευταία δεκαετία) διεκδικεί τον ρόλο προστάτη των μουσουλμάνων, προφανώς είναι έτοιμη να χρησιμοποιήσει όσα υποστεί από τη Ρωσία ως απόδειξη? εκδίκησης προς το Ισλάμ. Η τακτική του Τούρκου Προέδρου να συγκρούεται συχνά με το Ισραήλ λειτούργησε αποτελεσματικά ως ένα είδος διαβατηρίου προς τον αραβικό κόσμο στη βάση της κοινής θρησκευτικής καταγωγής: «Μπορεί ο Ταγίπ Ερντογάν να μην είναι Άραβας, αλλά είναι σε θέση να υπερασπίζεται τα συμφέροντα και την αξιοπρέπεια των Αράβων», και αυτό το μήνυμα με δεδομένη την έλλειψη σημαντικού Άραβα ηγέτη κοινής αποδοχής εδώ και πολλά χρόνια, γίνεται από ένα κομμάτι του αραβικού κόσμου ευχαρίστως αποδεκτό.
Είναι μόνη η Τουρκία σε αυτό το παιχνίδι; Το σχεδιάζει, δρα και κινείται αυτοβούλως χωρίς την έγκριση άλλων δυνάμεων; Προφανώς όχι. Όπως ακριβώς δεν είναι τυχαία η ανοχή των δυνάμεων αυτών προς την Τουρκία αναφορικά με την ανάπτυξη ειδικών σχέσεων της με τζιχαντιστές και Ισλαμικό Κράτος. Με δεδομένα όλα τα προηγούμενα, οι απαντήσεις της Ρωσίας και η στάση της μετά την κατάρριψη του αεροσκάφους θα πρέπει να είναι σύνθετες αλλά και κατανοητές. Δεν αρκεί να έχει δίκιο, πρέπει να μιλήσει και για τον ρόλο, το περιεχόμενο και τις συνθέσεις των (υπερ)τοπικών συμφερόντων.
* Ο Άκης Κοσώνας είναι δημοσιογράφος