Νέστος: Στις πύλες του αιώνιου παραδείσου
ΣΧΕΤΙΚΑ ΑΡΘΡΑ
Ταξίδι στον Νέστο, στο παραμυθένιο Δέλτα και το παραποτάμιο δάσος, στις λιμνοθάλασσες της Χρυσούπολης και στο λιμάνι της Κεραμωτής, στα ορεινά χωριά και στην πλούσια φύση που τα περιβάλλει.
Η κοιλάδα του ποταμού Νέστου, από τα ορεινά της Λεκάνης και του Κεχρόκαμπου, μέχρι τις λιμνοθάλασσες και το Δέλτα, είναι ένας από τους πιο σημαντικούς υγροβιότοπους στην Ευρώπη. Και παράλληλα από τους πιο όμορφους, με τα πολλαπλά οικοσυστήματα, με τους μαιανδρισμούς του ποταμού καθώς πλησιάζει στη θάλασσα, με το παραποτάμιο δάσος πλούσιο σε χλωρίδα και πανίδα, με τις εκβολές και τις αμμονησίδες του. Ενα ταξίδι στον Νέστο είναι γεμάτο πρωτόγνωρες εικόνες που συμπληρώνονται άψογα από την πλούσια τοπική παράδοση, τους γραφικούς οικισμούς της περιοχής, τις δυνατότητες εναλλακτικών μορφών τουρισμού, την τοπική φιλοξενία…
Ο Νέστος λοιπόν πηγάζει από το όρος Ρίλα (στη γειτονική Βουλγαρία) και αφού διανύσει περίπου 140 χλμ. ελληνικού εδάφους εκβάλλει στο Θρακικό πέλαγος. Οι εικόνες που προσφέρει καθ’ όλη τη διαδρομή του είναι ασύγκριτες, αξίζει λοιπόν να ανακαλύψεις την ευρύτερη περιοχή ακολουθώντας εν πολλοίς τη ροή του ποταμού και παρεκκλίνοντας συχνά – πυκνά για να γνωρίσεις και άλλα πολύ ενδιαφέροντα αξιοθέατα της περιοχής.
Μια ιδανική αφετηρία της περιπέτειας στον Νέστο προσφέρει ο ορεινός οικισμός Κεχρόκαμπος και το παρατηρητήριο που θα βρεις περίπου 2 χλμ. έξω από το χωριό, απ’ όπου θα δεις αφ’ υψηλού τον ποταμό να κατεβαίνει στριφογυρίζοντας μέσα από τα βουνά. Στο χωριό αξίζει επίσης να επισκεφτείς την πλακόστρωτη πλατεία με τον πλάτανο και τις ταβέρνες, όπου θα βρεις πεντανόστιμα ψητά που είναι, μάλιστα, περιζήτητα στην ευρύτερη περιοχή. Γύρω στα δέκα χιλιόμετρα ωραίας διαδρομής ενώνουν τον Κεχρόκαμπο με το επίσης όμορφο ορεινό χωριό της Λεκάνης, όπου αξίζει μια επίσκεψη στο λαογραφικό μουσείο.
Κατεβαίνοντας νότια από τη Λεκάνη θα έρθεις στο χωριό Διπόταμος, χτισμένο σε υψόμετρο 680 μέτρων περίπου. Αν και ολόκληρη η περιοχή είναι ευλογημένη με πολλά νερά, ο Διπόταμος είναι το μόνο χωριό που είχε νερόμυλους.
Οι πηγές του χωριού είναι ονομαστές για τα κρυστάλλινα ύδατά τους, ενώ όταν βρεθείς εδώ μην παραλείψεις να ρωτήσεις για τον μικρό χείμαρρο λίγο έξω από το χωριό. Χωριό με μεγάλη προσφυγική παράδοση, ο Διπόταμος φιλοξενεί κάθε Αύγουστο και μια μεγάλη γιορτή του ποντιακού ελληνισμού!
Πλαταμώνας, Λυκία, Νταή και Δύσβατο είναι επίσης όμορφοι οικισμοί που θα σε αναγκάσουν να τους αφιερώσεις αρκετό χρόνο. Αναμφίβολα πάντως ένα από τα πιο ενδιαφέροντα αξιοθέατα της περιοχής είναι το μοναστήρι της Μεταμόρφωσης Σωτήρος, στο χωριό Νικητές, ανάμεσα στα χωριά Μακρυχώρι και Δύσβατο.
Το μοναστήρι, που πολλοί το γνωρίζουν ως Μονή Νικητών, ιδρύθηκε μόλις το 1975, ωστόσο η παράδοσή του κρατάει από πολύ παλαιότερα. Εδώ φυλάσσεται η εικόνα της Μεταμορφώσεως που έφεραν μαζί τους Μικρασιάτες πρόσφυγες το 1922 από το Ανω Νεοχώρι Πανόρμου, στη μικρασιατική χερσόνησο της Κυζίκου. Οταν πρωτοεγκαταστάθηκαν εδώ οι πρόσφυγες η εικόνα στεγάστηκε αρχικά σε ένα παλιό τζαμί που λειτούργησε ως εκκλησία, για να χτιστεί κάποιες δεκαετίες αργότερα το μοναστήρι που σήμερα λειτουργεί ως γυναικεία μονή και αποτελεί πόλο έλξης προσκυνητών από όλες τις γωνιές της Ελλάδας.
Από τους Νικητές και το μοναστήρι συνεχίζεις προς νότια και, αφού απολαμβάνεις την πανοραμική θέα στον κάμπο της Χρυσούπολης, έρχεσαι στο χωριό της Ζαρκαδιάς, με το γραφικό θερινό θεατράκι που κατά καιρούς φιλοξενεί πλήθος πολιτιστικών εκδηλώσεων (ακόμη ένα ωραίο θέατρο θα συναντήσεις και στο ορεινό χωριό Αγιος Κοσμάς).
Η πρωτεύουσα Χρυσούπολη
Καθώς κατεβαίνεις προς τα νότια, θα επισκεφτείς και το χωριό της Πετροπηγής, πολύ κοντά στην Εγνατία οδό. Στο χωριό αξίζει να δεις από κοντά τη λαογραφική συλλογή του Κώστα Λαζαρίδη, που στεγάζεται στο παλιό δημοτικό σχολείο και φιλοξενεί εκατοντάδες εργαλεία και αντικείμενα σχετικά με την αγροτική εργασία και γενικότερα την παράδοση της αγροτικής ζωής στην περιοχή.
Εδρα του Δήμου Νέστου είναι η Χρυσούπολη, πόλη επίσης με ιστορία και παράδοση. Οι πρώτες μαρτυρίες κατοίκησης εδώ χρονολογούνται στην εποχή των Ηδώνων (περίπου 7ος αι. π.Χ.), ενώ πριν από δύο αιώνες η πόλη ήταν γνωστή ως σπουδαίος οδικός σταθμός.
Η σύγχρονη Χρυσούπολη είναι ένα μεγάλο γεωργικό κέντρο, χάρη στις εύφορες εκτάσεις του Νέστου που προσφέρουν υψηλής ποιότητας προϊόντα, όπως καλαμπόκι, σπαράγγια, ακτινίδια και άλλα. Μέσα στην πόλη πρέπει να επισκεφτείς το Μουσείο Ιστορίας και Τέχνης, όπου θα δεις εκτενές φωτογραφικό υλικό από τις αρχαιολογικές ανασκαφές της περιοχής (από την αρχαία Πίστυρο, στο Λιθοχώρι), παραδοσιακές φορεσιές, καθώς επίσης και ιστορικούς χάρτες και πλούσιο αρχειακό υλικό.
Σημείο αναφοράς είναι φυσικά οι λιμνοθάλασσες της Χρυσούπολης, σημάδι αναμφισβήτητο πως βρίσκεσαι στην επικράτεια του ζωοδότη ποταμού Νέστου. Οι λιμνοθάλασσες της Βάσοβας, του Ερατεινού, του Αγιάσματος και της Κεραμωτής είναι πλούσιες σε καλλιέργειες, όπου ξεχωρίζουν τα διβάρια και οι ιχθυοκαλλιέργειες: τσιπούρες, καβούρια, μύδια και κεφαλόπουλα είναι ένα κι ένα.
Γενικά η περιοχή του Νέστου αξιοποιήθηκε διαχρονικά προς όφελος της καλλιέργειας που αναπτύχθηκε αλματωδώς και ιδιαίτερα η καλλιέργεια του καλαμποκιού που σήμερα αποτελεί περίπου το ένα πέμπτο ολόκληρης της ελληνικής παραγωγής.
Κεραμωτή και παραποτάμιο δάσος
Το μεγάλο λιμάνι του Νέστου είναι φυσικά η Κεραμωτή, ένα όμορφο, γραφικό λιμάνι, δημοφιλές παραθεριστικό θέρετρο για Ελληνες και ξένους ταξιδιώτες, που προσφέρει όλες τις ανέσεις που περιμένεις να βρεις σε ένα τουριστικό θέρετρο υψηλής ποιότητας. Είναι διάσημη άλλωστε η περίφημη «αμμόγλωσσα» της Κεραμωτής, μια γλώσσα αμμουδιάς που εισχωρεί στη θάλασσα δημιουργώντας ένα σπάνιο σκηνικό, ενώ οι παραλίες της περιοχής συνεχίζονται και προς τα ανατολικά, προς την πλευρά του Νέστου.
Από το λιμάνι της Κεραμωτής μπορείς να πάρεις και το καραβάκι που θα σε περάσει απέναντι, στη Θάσο (δρομολόγια εκτελούνται ανά τακτά χρονικά διαστήματα). Στην Κεραμωτή θα βρεις επίσης και τον Φορέα Διαχείρισης Νέστου – Βιστωνίδας – Ισμαρίδας, απ’ όπου θα πάρεις όλες τις απαραίτητες πληροφορίες που θα χρειαστείς προκειμένου να εξερευνήσεις εκ του σύνεγγυς το ποτάμι. Οι υπάλληλοι του Φορέα θα σου υποδείξουν τις διαδρομές που μπορείς να ακολουθήσεις ώστε να επισκεφτείς το παραποτάμιο δάσος και το Δέλτα του Νέστου.
Το Δέλτα του Νέστου είναι τόσο μεγάλης σημασίας που «περιφρουρείται» από μια σειρά διεθνών συνθηκών προστασίας του περιβάλλοντος. Το παραποτάμιο δάσος του θεωρείται από τα μεγαλύτερα στη χώρα, όπου βρίσκουν καταφύγιο μεγάλοι πληθυσμοί βίδρας, τσακαλιού, αγριόγατας και λύκου. Η περιοχή είναι, επίσης, παράδεισος και για τους παρατηρητές πουλιών, που έρχονται εδώ για να δουν περισσότερα από 300 μεταναστευτικά και 120 διαχειμάζοντα είδη πουλιών.
Γιάννης Μαντάς, Φωτογραφίες: Δήμος Νέστου, WWW.ETHNOS.GR