Η νέα διακήρυξή μας για τη ζωή, την ελευθερία και την αναζήτηση της ευτυχίας
ΣΧΕΤΙΚΑ ΑΡΘΡΑ
Η καταιγίδα Κερκ εισέβαλλε στην Ευρώπη από τον Ατλαντικό: Ένας νεκρός και μεγάλες καταστροφές στη Γαλλία – Προβλήματα σε Ισπανία και Πορτογαλία
Καταπέλτης του Μάικλ Ρούμπιν κατά της Τουρκίας: Χρηματοδοτεί και υποστηρίζει τη Χαμάς, όπως έκανε με την Αλ Κάιντα και το Ισλαμικό Κράτος – Οι ευσεβείς πόθοι των ΗΠΑ
Του Σάιμον Σάμα*
Αν, μετά τις σφαγές στο Παρίσι, πρόκειται να γίνει πόλεμος, ας είναι τουλάχιστον πρώτα ένας πόλεμος ιδεών, οπλισμένων με τα μόνα όπλα που δεν έχουν ακόμη δοκιμαστεί: Tις αρχές της κοινωνικής ευαισθησίας, τους κανόνες που διέπουν την καθημερινή μας ζωή, που τις περισσότερες φορές δεν δοκιμάζονται, δεν συζητούνται, καθώς συνεχίζουμε να ζούμε, να ανατρέφουμε τα παιδιά μας, να αθλούμαστε, να ακούμε μουσική, να μαγειρεύουμε, να ερωτευόμαστε.
Μέχρι την Παρασκευή το βράδυ, νόμιζα ότι η «επιδίωξη της ευτυχίας» αποτελούσε μια ανωμαλία εν μέσω των αυτονόητων αληθειών της Αμερικανικής Διακήρυξης της Ανεξαρτησίας. Οι «προσεκτικά επιλεγμένοι στόχοι», όμως, των τζιχαντιστών του Ισλαμικού Κράτους ήταν ακριβώς τα μέρη όπου πηγαίνουμε για να ζήσουμε τις καθημερινές μας απολαύσεις: Tο γήπεδο, ο χώρος συναυλιών, το καφέ, δρόμοι όπως αυτοί γύρω από το Canal St. Martin όπου οι άνθρωποι κάνουν περίπατο και κάθονται, καλαμπουρίζουν, κουτσομπολεύουν, φλερτάρουν. Πρόκειται για χώρους όπου οι φίλοι απολαμβάνουν την παρέα τους και όπου οι ξένοι ανταλλάσσουν βλέμματα και συζητούν χωρίς να έχουν στο μυαλό τους τις σφαγές.
Και ξαφνικά αυτοί οι χώροι, που χαρακτηρίζονται από τους τρομοκράτες φωλιές «πορνείας και διαστροφής», μοιάζουν μεγαλύτεροι από απλά καταφύγια απόλαυσης. Μοιάζουν να βρίσκονται στην καρδιά της αστικής αθωότητας, εμβλήματα της ανοιχτής κοινωνίας την οποία οι δολοφόνοι της χαράς θέλουν να μετατρέψουν σε νεκροταφείο όπου θα περιπολεί η αστυνομία των ηθών. Το Ισλαμικό Κράτος θέλει να τους μετατρέψει σε τόπους όπου ο αυθορμητισμός θα έχει δώσει τη θέση του στην τυραννία, όπως συμβαίνει στο οχυρό της οργάνωσης στη Ράκα, όπου βασιλεύουν η σιωπή, ο φόβος, τα βασανιστήρια και οι βιασμοί. Τόπους γεμάτους μαζικούς τάφους, όπως αυτοί που ανακαλύφθηκαν στην ιρακινή πόλη Σιντζάρ όταν απελευθερώθηκε από τους Κούρδους. Ανάμεσα στις πιο ανατριχιαστικές πλευρές της σφαγής της Παρασκευής, είναι το νεαρόν της ηλικίας των δολοφόνων: Ήταν νέοι άνθρωποι που επικαλούνταν τον θεό τους για τις ωμότητες που διέπρατταν.
Μετά την 11η Σεπτεμβρίου πίστευα ότι η καλύτερη εκδίκηση θα ήταν η άρνησή μας να σωπάσουμε. Μετά τις φετινές επιθέσεις στο Charlie Hebdo, ήλπιζα ότι οι σκιτσογράφοι του περιοδικού δεν θα έχαναν την όρεξή τους για σκανδαλώδη ασέβεια. Η καλοσύνη των ξένων δεν πρέπει να εξαλειφθεί από τον τρόμο. Ακόμη και μέσα σε αυτή την αιματοχυσία, υπήρχαν έντονα σημάδια κοινής λογικής και αλληλεγγύης: Η γαλλική ομάδα ποδοσφαίρου που αρνιόταν να αφήσει μόνους τους τους Γερμανούς παίκτες, οι οποίοι δεν μπορούσαν να γυρίσουν στο ξενοδοχείο τους καθώς δέχονταν απειλές· οι πολίτες που άνοιγαν τα σπίτια τους σε όποιον αναζητούσε καταφύγιο.
Όμως τα ένστικτα της ανθρώπινης συμπάθειας και αλληλεγγύης δεν είναι αρκετά για να μας δώσουν μια διέξοδο από την καταστροφή. Τα χριστουγεννιάτικα ψώνια δεν συνιστούν αντεπίθεση. Αυτό που απαιτείται είναι μια σαφής και εμψυχωτική δήλωση για το τι πρέπει να υπερασπιστούμε, εν ανάγκη μέχρι τέλους. Αυτό θα έπρεπε να βρίσκεται στην ατζέντα της συνόδου των G20.
Ποιες είναι αυτές οι αρχές; Εκείνες που αποτυπώθηκαν στα λόγια όσων πρώτοι διατύπωσαν τις επιταγές της ελεύθερης έκφρασης: Θρησκευτική ανεκτικότητα, δικαίωμα στην ειρήνη, αντίσταση στην τυραννία και τη θεοκρατία. Πρόκειται για αρχές που διακήρυξαν ο Τζέφερσον, ο Τζον Μίλτον και ο Τζον Λοκ, όπως και ο Μοντεσκιέ, ο Βολταίρος, ο Κοντορσέ, ο Λεβινάς. Αυτές οι αρχές πρέπει να μας καθοδηγούν, τώρα που ξέρουμε ότι δεν είναι αυτονόητες, τώρα που ξέρουμε ότι πρέπει να πολεμήσουμε γι? αυτές.
Πρώτον, ο διαχωρισμός της θρησκείας από την κρατική εξουσία.
Δεύτερον, το δικαίωμα ανθρώπων με διαφορετικές απόψεις να μοιράζονται τον ίδιο χώρο χωρίς να αποτελούν θύματα καταπίεσης και τρομοκρατίας.
Τρίτον, το δικαίωμα έκφρασης και δημοσίευσης στο βαθμό που δεν υποθάλπει τη βία.
Τέταρτον, η ισότητα των φύλων, και οποιουδήποτε σεξουαλικού προσανατολισμού, σε όλα τα νομικά, εκπαιδευτικά και εργασιακά ζητήματα.
Πέμπτον, το δικαίωμα όλων των μελών μιας κοινωνίας, εφόσον υιοθετούν αυτές τις θεμελιώδεις αρχές, να ψηφίζουν, να σπουδάζουν, να δουλεύουν και να εκφράζονται, ανεξάρτητα από την καταγωγή τους και το θρήσκευμά τους.
Όλες αυτές οι αρχές θεωρούνται από τον εχθρό μας, το κόμμα του θανάτου, απεχθείς. Γι’ αυτό και πρέπει να αποτελέσουν τη νέα διακήρυξή μας για τη ζωή, την ελευθερία και την αναζήτηση της ευτυχίας.
Πηγή: Financial Times, ΑΠΕ-ΜΠΕ
*Ο Σάιμον Σάμα είναι Βρετανός ιστορικός τέχνης, καθηγητής στο Columbia University και αρθρογραφεί στους «Financial Times»