Η επιβάρυνση του ελληνικού πληθυσμού από ακτινοβολίες




Για πρώτη φορά έγιναν στην Ελλάδα ολοκληρωμένες εκτιμήσεις σχετικά με το πόσο επιβαρύνεται ο ελληνικός πληθυσμός από κάθε είδους φυσικές και τεχνητές, κυρίως ιατρικές, ακτινοβολίες. Καλύφθηκε έτσι ένα κενό που υπήρχε έως τώρα στη χώρα μας. Η γενική εκτίμηση είναι ότι η ετήσια επιβάρυνση του μέσου Έλληνα κινείται στα μέσα διεθνή επίπεδα και δεν εμπνέει κάποια ανησυχία.

Οι εκτιμήσεις δημοσιοποιήθηκαν σε ημερίδα που διοργάνωσε η Ελληνική Επιτροπή Ατομικής Ενέργειας (ΕΕΑΕ) στο Εθνικό Ίδρυμα Ερευνών για να παρουσιάσει τα ευρήματα του τριετούς προγράμματος ΠΡΙΣΜΑ σχετικά με την “Ολιστική εκτίμηση της ακτινικής επιβάρυνσης του πληθυσμού και την ανάπτυξη εθνικού πληροφοριακού συστήματος για τις ακτινοβολίες”. Το πρόγραμμα υλοποιήθηκε στο πλαίσιο της δράσης της ΓΓΕΤ “ΚΡΗΠΙΣ” του ΕΣΠΑ 2007-2013 και είχε κόστος 1 εκατ. ευρώ περίπου.

Τα στοιχεία του έργου ΠΡΙΣΜΑ, όπως τονίσθηκε, θα επιτρέψουν τη συνεχή βελτίωση του συστήματος ακτινοπροστασίας στη χώρα μας, καθώς και των σχετικών υπηρεσιών προς τους πολίτες και τους φορείς, με κεντρικό άξονα την μεγαλύτερη διαφάνεια για οτιδήποτε αφορά τις ακτινοβολίες στην Ελλάδα.

Συνολικά, η μέση ετήσια ενεργός δόση ακτινοβολίας ανά άτομο στην Ελλάδα είναι περίπου 4,5 mSv (μιλισίβερτ ή χιλιοστά του σίβερτ), που αναλύεται σε 2,7 mSv από φυσικές πηγές ακτινοβολίας και 1,8 mSv από διαγνωστικές ιατρικές εξετάσεις. Για τους εργαζόμενους σε χώρους με ακτινοβολίες, προστίθεται μια μέση ετήσια επιβάρυνση 0,8 mSv ανά άτομο.
Από τις φυσικές πηγές του περιβάλλοντος (οικοδομικά υλικά, ραδόνιο, διατροφή, κοσμική ακτινοβολία κ.α.), η μεγαλύτερη επιβάρυνση ακτινοβολίας ανά άτομο προέρχεται από το ραδιενεργό αέριο ραδόνιο (1,7 mSv), το οποίο εμφανίζεται αυξημένο κυρίως σε κλειστούς, υπόγειους και κακά αεριζόμενους χώρους. Ακολουθούν τα οικοδομικά υλικά (0,5 mSv) και η κοσμική ακτινοβολία (0,3 mSv). Ήδη καταρτίζεται για πρώτη φορά από την ΕΕΑΕ ένας εθνικός χάρτης ραδονίου, με τις γεωγραφικές περιοχές στην Ελλάδα που είναι πιο επιβαρυμένες.

Η μέση ετήσια ενεργός δόση για τα ελληνικά πληρώματα των αεροσκαφών, που εκτίθενται σε ηλιακές και κοσμικές ακτινοβολίες καθώς πετάνε, εκτιμήθηκε σε 1,1 mSv. Εξάλλου, για την ακτινοβολία των σολάριουμ στη χώρα μας, διαπιστώθηκε ότι τα δύο τρίτα των μηχανημάτων εκπέμπουν υπεριώδη ακτινοβολία πάνω από τα όρια της ΕΕ.

Ειδικότερα, όσον αφορά τις ιατρικές εξετάσεις που γίνονται μέσα σε ένα έτος, η μεγαλύτερη μέση ακτινική επιβάρυνση ανά άτομο προέρχεται από τις αξονικές τομογραφίες (1,47 mSv). Ενδεικτικά, ένας ασθενής παίρνει από μία εξέταση αξονικής θώρακος μέση ενεργή δόση ακτινοβολίας 9 mSv, από ένα σπινθηρογράφημα οστών 4 mSv και από μία απλή ακτινογραφία θώρακος 0,1 mSv.

Από στατιστικής πλευράς, για κάθε ένα πρόσθετο σίβερτ (1.000 μιλισίβερτ) δόσης ακτινοβολίας, αυξάνεται κατά 5% ο κίνδυνος καρκίνου. Σύμφωνα με την ακτινοφυσικό ιατρικής της ΕΕΑΕ Μάγδα Νικολάου, από όλες τις ιατρικές εξετάσεις με ακτινοβολίες που κάνει ο μέσος Έλληνας μέσα σε ένα έτος, ο κίνδυνος εμφάνισης καρκίνου αυξάνεται μόνο κατά 0,01% (δέκα τοις χιλίοις).

Από τις διάφορες ακτινοσκοπήσεις,, οι ακτινογραφίες θώρακος και οι μαστογραφίες επιφέρουν την περισσότερη επιβάρυνση, από τις αξονικές η τομογραφία θώρακος, από τις επεμβατικές πρακτικές οι στεφανιογραφίες και από τις εξετάσεις πυρηνικής ιατρικής το σπινθηρογράφημα μυοκαρδίου.

Σύμφωνα με τα στοιχεία που παρουσιάσθηκαν, στην Ελλάδα κάθε χρόνο γίνονται 447 ακτινογραφίες και μαστογραφίες ανά 1.000 κατοίκους (λιγότερες από τον ευρωπαϊκό μέσο όρο), αλλά γίνονται αναλογικά περισσότερες αξονικές τομογραφίες (135 ανά 1.000 κατοίκους), με συνέπεια η χώρα μας να κατέχει την έβδομη θέση στην Ευρώπη. Περισσότερα από τον ευρωπαϊκό και διεθνή μέσο όρο είναι επίσης τα σπινθηρογραφήματα στην Ελλάδα (20 ετησίως ανά 1.000 κατοίκους). Έτσι, η ενεργή δόση ακτινοβολίας που παίρνει ετησίως ο μέσος Έλληνας από αξονικές τομογραφίες και σπινθηρογραφήματα είναι μεγαλύτερη από τα μέσα ευρωπαϊκά επίπεδα.

Σε δηλώσεις του στο ΑΠΕ-ΜΠΕ, ο πρόεδρος της ΕΕΑΕ δρ Χρήστος Χουσιάδας επεσήμανε ότι «η ακτινική επιβάρυνση του ελληνικού πληθυσμού είναι κοντά στον μέσο όρο διεθνώς και στα αντίστοιχα δεδομένα άλλων προηγμένων κρατών. Κάθε πολίτης στην χώρα μας πρέπει να παρακολουθεί τον εθνικό δείκτη ακτινικής επιβάρυνσης, με τον ίδιο τρόπο που παρακολουθεί άλλους δείκτες, όπως της ανεργίας ή του αναλφαβητισμού. Πρέπει να ξέρουμε αν πηγαίνουμε σε παγόβουνο ή σε ήρεμα νερά, όσον αφορά τις ακτινοβολίες. Και τώρα ξέρουμε πλέον ότι τα νερά είναι ήρεμα στην Ελλάδα σε αυτό το πεδίο.

Ειδικότερα για τις ιατρικές εξετάσεις με ακτινοβολίες, ο κ. Χουσιάδας ανέφερε ότι «ο μέσος συμπολίτης μας καλό είναι να ξέρει ότι δεν πρέπει να κάνει κατάχρηση». Όπως είπε, «στο ιατρικό πεδίο υπάρχουν περιθώρια μείωσης της έκθεσης σε ακτινοβολίες», χωρίς πάντως να γίνεται γενικευμένη κατάχρηση σήμερα στην Ελλάδα.

Αναφορικά με τη φυσική ακτινοβόληση από ραδόνιο, ο πρόεδρος της ΕΕΑΕ δήλωσε ότι οι οικοδομικοί κανονισμοί θα μπορούσαν μελλοντικά να δώσουν μεγαλύτερη σημασία στον σωστό αερισμό των κλειστών χώρων.

Την ενημερωτική ημερίδα χαιρέτισε ο Γιώργος Ντουνιάς, σύμβουλος του υπουργού Υγείας Ανδρέα Ξανθού, ο οποίος τόνισε τη μεγάλη σημασία των στοιχείων για το υπουργείο, καθώς η νέα πολιτική ηγεσία επιθυμεί να δώσει μεγαλύτερη έμφαση στην πρόληψη σε ζητήματα δημόσιας υγείας.

Επίσης, ο Ευάγγελος Καπετάνιος, γενικός γραμματέας συντονισμού διαχείρισης αποβλήτων (μεταξύ των οποίων είναι και τα ραδιενεργά) του υπουργείου Εσωτερικών, τόνισε ότι είναι σημαντικό να ξέρουμε τι γίνεται πραγματικά με τις ακτινοβολίες και να μην υπάρχει παραπληροφόρηση που διαστρεβλώνει την πραγματικότητα.

Η ΕΕΑΕ έχει προγραμματίσει τη διοργάνωση παρόμοιων ενημερωτικών εκδηλώσεων και σε άλλες πόλεις: Ηράκλειο (16/11), Ιωάννινα (24/11), Θεσσαλονίκη (2/12), Καβάλα (8/12) και Αθήνα (11/12).

Εξάλλου, ήδη η ΕΕΑΕ μεταμόρφωσε τον διαδικτυακό της τόπο www.eeae.gr σε μια εύχρηστη και λειτουργική πύλη ενημέρωσης και εξυπηρέτησης για όλα τα θέματα ακτινοβολιών και ακτινοπροστασίας.

Π.Δ. Αθηναϊκό Πρακτορείο, Αθήνα

Hellasjournal - Newsletter


%d bloggers like this: