Φόροι, φάρες και το τηλεγράφημα του Αμερικανού πρέσβη




Του Δημήτρη Α. Σεβαστάκη

Την Τετάρτη 10 Δεκεμβρίου 2008, στη 1.55 το μεσημέρι, ο Αμερικανός πρέσβης έστειλε τηλεγράφημα στους υπουργούς Εξωτερικών και Οικονομικών χρησιμοποιώντας έναν τίτλο που τα έλεγε όλα: «Ο ελληνικός προϋπολογισμός του 2008 είναι μη ρεαλιστικός και εκτός πλαισίου της παγκόσμιας οικονομικής κρίσης». Ο κ. Σπέκχαρντ εγκαλεί τον πρωθυπουργό και τον υπουργό Οικονομικών και αμφισβητεί ότι η κυβέρνηση θα καταφέρει να συγκεντρώσει επιπρόσθετα έσοδα ύψους 7,1 δισεκατομμυρίων ευρώ σε ένα περιβάλλον χαμηλής ζήτησης και οικονομικής επιβράδυνσης.

«Ο υπουργός Αλογοσκούφης ισχυρίζεται ότι θα προέλθουν από την καταπολέμηση της φοροδιαφυγής, όμως θεωρούμε ότι το επιχείρημά του είναι μη ρεαλιστικό κρίνοντας από τα αποτελέσματα παρόμοιων προσπαθειών τα προηγούμενα έτη», αναφέρει ο πρέσβης.

Θα μπορούσε το παραπάνω απόσπασμα από το βιβλίο του Μιχάλη Ιγνατίου «Τρόικα ο δρόμος προς την καταστροφή» να αναφέρεται σε οποιαδήποτε ηλικία του ελληνικού κράτους και της ελληνικής συλλογικής αντίληψης για την έννοια του κράτους, της οικονομίας και του δημόσιου χώρου. Η φορολογική συμπεριφορά αφορά και τους θεσμούς και τα ήθη. Ή μάλλον αφορά τους θεσμούς που οργανώνονται κατ’ εικόνα των ηθών. Είναι όμως πολύ απλοϊκό να ερμηνεύσει κανείς τη φοροδιαφυγή ως κουσούρι και ιδιοτυπία ή να βλέπει τη θεσμική αδυναμία της σύλληψής της, ως εικονογράφηση αυτού του ελαττώματος.

Στην πραγματικότητα η φοροδιαφυγή είναι δομημένη κοινωνική σύμβαση που επιτρέπει στο πλαίσιο μιας ανορθολογικά οργανωμένης οικονομίας (όπως η δική μας) να ζουν οι άνθρωποι, να αναπτύσσονται οι κοινωνικές ισορροπίες και οι «ενάρετες» ταξικές ανισότητες. «Τη φοροδιαφυγή τη θέλει η αγορά» μου είχε πει ωμός οικονομολόγος . Εν τούτοις, ακριβώς επειδή είναι άκρως νομιμοποιημένο συντακτικό χαρακτηριστικό της χώρας μας, μπορεί να ανασύρεται διαρκώς ως το μεταφυσικό καταφύγιο κάθε κυβερνητικού ισχυρισμού που αποπειράται να λύσει αντιφάσεις.

Π.χ. είναι μεν αντιαναπτυξιακό μέτρο ή άρση της έκπτωσης του ΦΠΑ στα νησιά, αλλά θα γίνει πιο ήπιο ή και θα αρθεί αν έχουμε φορολογικά έσοδα. Είναι αντιαναπτυξιακό μέτρο κάθε αύξηση φόρου ή είναι ανορθολογικός ο ΕΝΦΙΑ, αλλά όλα εξαρτώνται από τη φοροεισπρακτική απόδοση και τα έσοδα.

Το θέμα δεν είναι η ανάγκη της Ελλάδας να γίνει διαυγής αλλά ότι αυτή η μορφή διαφεύγουσας οικονομικής δραστηριότητας είναι εξαιρετικά νομιμοποιημένη και στην κοινωνία και αντανακλάται στις πιο αυστηρές θεσμίσεις. Η Ελλάδα είναι μια χώρα του υποτυπώδους και δεν μπορεί στην αρχαϊκή μορφή της οικονομίας της να συλληφθεί η φοροδιαφυγή, αφού η τελευταία προϋποθέτει είτε δεμένο, πλεγμένο τεχνολογικό επίπεδο, είτε υπερέλεγχο από φορομπάτσους. Πανηγύρια, καντίνες, σκυλάδικα, ενεχυροδανειστήρια, ξαπλώστρες, μπαράκια, σουβλατζίδικα και μανικιούρ, που αποτελούν τις κύριες επενδυτικές δραστηριότητες τουλάχιστον της τελευταίας πενταετίας, δεν μπορούν να αποφέρουν έσοδα, αφού δεν αποτελούν παραγωγή -πολύ περισσότερο, δεν συστήνουν φιλοδοξία. Η μόνη δε επιστημονική εφαρμογή που αναπτύσσεται είναι η φοροτεχνική.

Στο μείγμα της υπανάπτυξης και της υποτυπώδους οικονομίας η φιλοδοξία κάρπωσης της διαφεύγουσας φορολογικής ύλης είναι τρύπια. Οι μεγάλες επιχειρήσεις δεν φοροδιαφεύγουν αφού πρέπει η διοίκησή τους να ελέγχει την ίδια τη δομή τους. Απλώς λόγω της ισχύος τους μπορούν να παραγγέλνουν το νομικό πλαίσιο που τις βολεύει εξαϋλώνοντας τις φορολογικές υποχρεώσεις τους. Πού βρίσκεται λοιπόν η ελπίδα εκλογίκευσης της συμφωνίας, άμβλυνσης των επιπτώσεων και συγχρόνως εφαρμογής του πολιτικού της υποστρώματος; Με τη χαώδη χώρα μας, τις φατρίες, τις συμμορίες και τα αντιδραστικά μορφώματα που είναι εγκατεστημένα τόσο στο (ισχνό) παραγωγικό σώμα της όσο και στους μηχανισμούς διοίκησής της, το σταυρόλεξο είναι για γερούς λύτες.

www.avgi.gr

Hellasjournal - Newsletter


%d bloggers like this: