Χορηγήστε ανθρωπιστική βίζα στους πρόσφυγες!




Του Αλεξάντερ Μπετς *

Δεν υπάρχουν εύκολες λύσεις για την προσφυγική κρίση. Σε έναν κόσμο εύθραυστων κρατών και αυξανόμενης κινητικότητας, άνθρωποι θα εξακολουθήσουν να έρχονται στην Ευρώπη ανεξαρτήτως του αν ανταποκρίνονται στον νομικό ορισμό του πρόσφυγα. Η Ευρώπη χρειάζεται μια σαφή στρατηγική για το ποιους θέλει να προστατεύσει και το πού πρέπει να διαχειριστεί τα αιτήματά τους.

Η συμφωνία που επιτεύχθηκε αυτή την εβδομάδα στην Ευρωπαϊκή Ένωση προβλέπει ένα σύστημα ποσοστώσεων για την εγκατάσταση 120.000 προσφύγων από τη Συρία, το Ιράκ και την Ερυθραία σε διάφορες χώρες- μέλη. Το σχέδιο αυτό έχει διάφορα μειονεκτήματα: Υιοθετήθηκε χωρίς ομοφωνία, δεν προβλέπει ένα μηχανισμό που εξασφαλίζει την παραμονή των προσφύγων στις χώρες που τους αντιστοιχούν και δεν αναφέρει τρόπους αντιμετώπισης των ανθρώπων στους οποίους δεν θα δοθεί άσυλο.
Το μεγαλύτερο πρόβλημα, όμως, είναι ότι το σχέδιο δεν κάνει τίποτα για να εμποδίσει αυτούς τους ανθρώπους να διακινδυνεύουν τη ζωή τους για να φτάσουν στην Ευρώπη. Προκειμένου να επιτευχθεί κάτι τέτοιο, θα πρέπει να υπάρξει ένας εναλλακτικός, νόμιμος τρόπος για τους αιτούντες άσυλο να ταξιδεύουν στην Ευρώπη με «ανθρωπιστική βίζα». Μικρά προξενικά φυλάκια θα μπορούσε να δημιουργηθούν για τον σκοπό αυτό στην Τουρκία ή τη Λιβύη. Εκεί θα εξετάζονται τα αιτήματα των προσφύγων και εκείνοι που θα επιτρέπεται να περάσουν θα μπορούν να παίρνουν το αεροπλάνο ή το πλοίο με δικά τους έξοδα. Αυτή τη στιγμή, οι Σύροι πληρώνουν περισσότερα από 1.000 ευρώ για ένα μικρό, αλλά επικίνδυνο ταξίδι από τις τουρκικές ακτές προς τη Λέσβο ή την Κω. Αντίθετα, η πτήση από το Μπόντρουμ (Αλικαρνασσό) προς τη Φραγκφούρτη κοστίζει μόλις 200 ευρώ.

Η καθιέρωση της ανθρωπιστικής βίζας θα καταπολεμήσει και την αγορά του δουλεμπορίου. Από την αρχή της κρίσης, η Ευρώπη έχει κηρύξει πόλεμο στους διακινητές, προτείνοντας ακόμη και τη χρήση στρατιωτικής βίας εναντίον τους. Όπως συμβαίνει όμως και με τον πόλεμο κατά των ναρκωτικών, για να έχει αποτελέσματα ένας τέτοιος πόλεμος δεν πρέπει να προσφέρει λύσεις μόνο στην πλευρά της προσφοράς. Πρέπει να άρει τους λόγους και της ζήτησης. Η θέσπιση νόμιμων οδών που θα μπορούν να ακολουθούν οι πρόσφυγες θα μειώσει αμέσως το πρόβλημα της δουλεμπορίας.

Υπάρχουν πολλοί τρόποι με τους οποίους μπορεί να εφαρμοστεί μια τέτοια πολιτική. Μπορεί να υιοθετηθεί από την Ε.Ε. και να συνδεθεί με το σύστημα των ποσοστώσεων. Ή μπορεί τις βίζες να τις χορηγούν μονομερώς οι χώρες που έχουν συμφωνήσει να δεχθούν πρόσφυγες. Η Βραζιλία έχει ανακοινώσει ήδη την πρόθεσή της να χορηγεί ανθρωπιστική βίζα. Η Γερμανία και η Σουηδία θα μπορούσαν να κάνουν το ίδιο και να χορηγούν βίζα σε στρατηγικά τοποθετημένα προξενικά φυλάκια.

Υπάρχει ιστορικό προηγούμενο. Το 1922, ο πρώτος Ύπατος Αρμοστής για τους Πρόσφυγες στην Κοινωνία των Εθνών, Φρίτζτοφ Νάνσεν συγκάλεσε διάσκεψη στη Γενεύη όπου συμφωνήθηκε η χορήγηση ειδικών διαβατηρίων (των «διαβατηρίων Νάνσεν») σε πρόσφυγες που είχαν χάσει τα σπίτια τους λόγω της κατάρρευσης της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας και της Οκτωβριανής Επανάστασης. Από το 1922 ως το 1942, χορηγήθηκαν τέτοια διαβατήρια σε 450.000 ανθρώπους. Ως αναγνώριση για το έργο του, απονεμήθηκε στο Διεθνές Προσφυγικό Βραβείο Νάνσεν το βραβείο Νομπέλ Ειρήνης.

Οι ανθρωπιστικές βίζες δεν θα αποτελέσουν πανάκεια ούτε θα καταργήσουν την παράτυπη μετανάστευση προς την Ευρώπη. Ακόμη κι αν χορηγηθούν όμως μόνο στους Σύρους, θα λύσουν το πρόβλημα του 70% των ανθρώπων που φτάνουν στα ελληνικά νησιά.

Πηγή: The New York Times, Αθηναϊκό Πρακτορείο

* Ο Αλεξάντερ Μπετς είναι διευθυντής του Κέντρου Μελετών για τους Πρόσφυγες στο Πανεπιστήμιο της Οξφόρδης

Hellasjournal - Newsletter


%d bloggers like this: