Ο “Σάχης του Ευφράτη”, η εισβολή στη Συρία και τα μαθήματα για την Λευκωσία”
ΣΧΕΤΙΚΑ ΑΡΘΡΑ
Ο «σουλτάνος» πάει στα δικαστήρια τον Ιμάμογλου : Ο Ταγίπ Ερντογάν μηνύει τον δήμαρχο της Κωνσταντινούπολης για συκοφαντική δυσφήμιση
Ο διχασμός για την εθνική πολιτική απέναντι στην Τουρκία: Πρώην πρωθυπουργοί όχι μόνο δικαιούνται, αλλά οφείλουν να παρεμβαίνουν ιδιαίτερα στα μείζονα εξωτερικά ζητήματα…
Του ΜΑΡΙΟΥ ΕΥΡΥΒΙΑΔΗ
Τα ξημερώματα της 21-22 Φεβρουαρίου, ημέρα Κυριακή, οι Τούρκοι ξύπνησαν με εμβατήρια, ζουρνάδες και νταούλια. Ο εκστασιασμένος Πρωθυπουργός τους, ο Αχμέτ Νταβούτογλου, πλαισιωμένος απο υψηλόβαθμους στρατιωτικούς τους ανακοίνωσε πως τα ένδοξα “Μεχμετζίκ” εισέβαλαν περίπου 20 μίλια στην αιμάσσουσα Συρία και μετά απο μια εξάωρη επιχείρηση επέστρεψαν θριαμβευτές.
Εξασφάλισαν και μετέφεραν στην Τουρκία το τσιμεντένιο σκευοφυλάκιο που φέρεται να περιέχει το λείψανο του Σουλεΐμάν Σάχη, φαιρόμενου ως παππού του Όσμάν I, ιδρυτή της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας. Το λείψανο του Σάχη ήταν θαμμένο στη Συρία σε μικρή εδαφική έκταση φρουρούμενο απο 38 Τούρκους στρατιώτες. Κατά την Τουρκική εκδοχή το έδαφος αυτό, έκταση ενός περίπου ποδοσφαιρικού γηπέδου, ανήκε “κυριαρχικά” στην Τουρκία, κατοχυρωμένο απο μια συνθήκη του 1921 μεταξύ της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας και της αποικιακής τότε Γαλλίας, ως κληρονόμο της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας. Η Συρία αναγνώρισε το δικαίωμα της Τουρκίας να υψώνει στον τάφο την Τουρκική σημαία και να παρέχει τιμητική φρουρά. Όχι όμως και το “κυριαρχικό” δικαίωμα της ´Αγκυρας επι συριακού εδάφους που δεν υπάρχει πουθενά στην συνθήκη του 1921.
Κατά τον Νταβούτογλου η επιχείρηση ήταν προληπτική αλλά αναγκαία. Τυχόν επίθεση εναντίον του τάφου και της φρουράς του απο τζιχαντιστικές δυνάμεις που τον είχαν περικυκλωμένο, θα εξέθετε την Τουρκία σε εκβιασμούς ή και σε πολεμική επιχείρηση μή επιλογής της. Έπρεπε να δράση και έδρασε. Ο Νταβούτογλου ανακοίνωσε επίσης πως η Τουρκία έπραξε στο πλαίσιο των “νομίμων” και “κατοχυρωμένων” απο το διεθνές δίκαιο “δικαιωμάτων” της και πως εξασφάλισε μια αντίστοιχη περιοχή μέσα στη Συρία, κοντά στα σύνορα της, όπου θα γίνει επανενταφίαση και όπου θα συνεχίσει να εξασκεί “κυριαρχία”.
Γιατί θα πρέπει να ενδιαφέρει την κυπριακή ηγεσία και ειδικά τον Πρόεδρο και τον ηγέτη του ΑΚΕΛ, ´Αντρο Κυπριανού, η Τουρκική επιδρομική επιχείρηση μέσα στην Συρία; Ποιά άμεση, μάλιστα, σχέση θα μπορούσε να έχει η Τουρκική αυτή επίθεση και κυρίως η “επίσημη επιχειρηματολογία” που αναπτύχθηκε, καθώς επίσης και η πολιτική νοοτροπία που εκδηλώθηκε γύρω απο αυτή, με την οιονεί αντιπαράθεση/διαπραγμάτευση μεταξύ Λευκωσίας και ´Αγκυρας για να βρεθεί “λύση” στο κυπριακό ;
Κατ´εμέ η επιδρομική ενέργεια της ´Αγκυρας επιδέχεται πολλές αναγνώσεις. Άμεσα κυρίαρχο είναι το “εσωτερικό μέτωπο”. Είναι το ζήτημα της αποφυγής μιας μή ελεγχόμενης απο την ´Αγκυρα κρίσης-σύγκρουσης, περιστρεφόμενης γύρω απο την Συρία, που θα προκαλούσε προβλήματα στον Ερντογάν και στο κόμμα του ενόψει των βουλευτικών εκλογών του Ιουνίου. Κάθε σύστημα εξουσίας λειτουργεί ως “ζωντανός οργανισμός” που απαρέγκλιτα επιδιώκει την “πολιτική” του διαιώνιση. Ανάλογα με το εκλογικό αποτέλεσμα, ο Ερντογάν θα αποκτήσει ή όχι την απόλυτη εκτελεστική εξουσία που επιδιώκει ώστε να υλοποίηση το ισλαμιστικό του όραμα για μια “Νεα Τουρκία”. Τυχόν απώλειες θα αρχίσουν την αντίστροφη μέτρηση ενός “καινούργιου” αγώνα για ισχύ στην Τουρκία, με πιθανή διάσπαση του ισλαμιστικού Κόμματος Δικαιοσύνης και Ανάπτυξης, ακόμη και την πολιτική αποκαθήλωση του ίδιου του ισλαμιστή ηγέτη.
Πέραν του κυρίαρχου “εσωτερικού ζητήματος”, η τουρκική επιδρομή πραγματοποιήθηκε δυό μέρες μετα την υπογραφή συμφωνίας μεταξύ ´Αγκυρας και Ουάσιγκτον για εκπαίδευση στην Τουρκία συριακών αντικαθεστωτικών δυνάμεων. Κατά παρατηρητές αυτό ίσως να αποτελεί και το “πρώτο βήμα”, με δεύτερο την αμερικανική πρόσβαση στην αεροπορική βάση Ίνσιρλικ, για τουρκική συμμετοχή και στον πόλεμο κατά του Ισλαμικού κράτους. Ως γνωστό μέχρι τώρα η Τουρκία όχι μόνο δεν αντιμάχεται αλλά είναι αρωγός του ισλαμικού κράτους. Το ζήτημα αυτό χρήζει παρακολούθησης διότι τυχόν αλλάγη της μέχρι τώρα τουρκική θέσης θα έχει εξαιρετικά αρνητικές για την Λευκωσία συνέπειες.
Είναι όμως το όλο “σκεπτικό” και η επίσημη επιχειρηματολογία που ανέπτυξε η Άγκυρα για την επιδρομική της επιχείρηση, που ωφείλουν να προσέξουν όσοι στην Λευκωσία συνεχίζουν να έχουν αυταπάτες πως υπάρχει το οποιοδήποτε περιθώριο “συνεννόησης” με την ´Αγκυρα στην βάση της υφιστάμενης πολιτικής του “διακοινοτικού διαλόγου ” και των προσπαθειών “επανέναρξης” του.
Κατά τον Νταβούτογλου “στόχος της τουρκικής επιχείρησης υπήρξε η διασφάλιση των δικαιωμάτων της Τουρκίας όπως αυτά κατοχυρώνονται απο το διεθνές δίκαιο, η προστασία της ζωής των Τούρκων στρατιωτών και η διαφύλαξη της ιστορικής κληρονομιάς της Τουρκίας”. Αναφορικά δε με την Συρία, ο Πρωθυπουργός υπογράμμισε πως η πολιτική της ´Αγκυρας είναι “πολιτική αρχών” που σέβεται “το δικαίωμα της Συρίας να αποφασίζει για το μέλλον της” και που επιδιώκει την “διατήρηση της εδαφικής ακεραιότητας της Συρίας”. Η ορολογία Νταβούτογλου αλλά και το σκεπτικό είναι “καρμπόν” αυτών που καθημερινά ακούμε για την Κύπρο.
´Οπως προανάφερα τίποτα στην Συνθήκη του 1921 δεν δίδει κυριαρχικά δικαιώματα στην ´Αγκυρα μέσα στην Συρία και τα όποια δικαιώματα, σχετικά με τον συγκεκριμένο τόπο ταφής, πρέπει να εξασκούνται σε συνεργασία και συνεννόηση με την κυβέρνηση της Δαμασκού. Και όταν στο παρελθόν χρειάσθηκε να μετακινηθεί ο τάφος, ακολουθήθηκε τέτοια συναινετική διαδικασία. Αντίθετα στην συγκεκριμένη περίπτωση όλα έγιναν αυθαίρετα και με την απειλή χρήσης βίας κατά της Δαμασκού. Η τελευταία χαρακτήρισε την Τουρκική συμπεριφορά ως επιδρομική και αυθαίρετη και την κατήγγειλε διεθνώς.
Υπάρχει και μια επιπλέον λεπτομέρεια, άκρως συμβολική αλλά και ουσιαστική, η οποία παραπέμπει ευθέως, κατ´εμε, και αυτή σε όσα συνέβησαν, συμβαίνουν και που θα συμβαίνουν και στη Κύπρο, αν η Λευκωσία συνεχίσει την παρούσα αδιέξοδο πολιτική της. Η ´Αγκυρα επέλεξε αυθαίρετα ένα αντίστοιχο κομμάτι εδάφους κοντά στα σύνορα της αλλά σε συριακό έδαφος, όπου άρχισε εργασίες για να καινούργιο χώρο ταφής. Ύψωσε ήδη εκεί την Τουρκική σημαία και τον διεκδικεί ως κυρίαρχο έδαφος της. Ο χώρος όμως ανήκει σε Κούρδο συριακής καταγωγής , τον σαρανταπεντάχρονο Μποζάν Οσμάν, που προσφυγοποιήθηκε. Σε δηλώσεις του λέει πως ανακάλυψε την περιουσία του υπο την κατοχή του Τουρκικού Στρατού, περιουσία που δεν πούλησε και δεν διαπραγματεύτηκε με κανένα. Πώς όμως θα βρεί το δίκιο του ο Μποζάν Οσμάν; Στην βάση των “διακηρυκτικών αρχών” του κάθε Νταβούτογλου; Στην “μεγαλοψυχία του”; Στην “δικαιοσύνη” της “Μεγάλης Πύλης” του Σουλτάνου Ερντογάν;
Δεν νομίζω πως με τα παραπάνω “κομίζω γλαύκαν είς Αθήνας”. Δεν χρειάζονται επιπλέον παραδείγματα για να τεκμηριωθεί η βουλιμική , ληστρική και επεκτατική πολιτική της Άγκυρας έναντι των γειτόνων της και ειδικά έναντι της Κύπρου . Έχω επανειλλημένα καταθέσει μέσω της στήλης και αλλού, εναλλακτικές προτάσεις πολιτικής που θα μπορούσαν να ενισχύσουν την διαπραγματευτική ισχύ της Κύπρου μέσα στο διακρατικό σύστημα και, κατ´επέκταση, έναντι στην ´Αγκυρα. Όπως αποδεικνύεται καθημερινά τα πάντα αλλάζουν. Όχι ομως και στην Κύπρο. Τουλάχιστον σε ό,τι αφορά στα δυο κόμματα εξουσίας και τους αρτηριοσκληρωμένες ταγούς των.
Φωτογραφία ΓΡΑΦΕΙΟΥ ΠΡΩΘΥΠΟΥΡΓΟΥ ΤΗΣ ΤΟΥΡΚΙΑΣ