Άϊντα στο «Φ»: Συμβατή με την Ε.Ε. η λύση

ΣΧΕΤΙΚΑ ΑΡΘΡΑ

Σημαντική αρχαιολογική ανακάλυψη στον ιερό χώρο της Ερήμης, σχετικά με την κοινωνία της Εποχής του Χαλκού στην Κύπρο: Χρονολογικά εκτείνεται από το 2500 μέχρι το 1000 π.Χ.

Η Τουρκία χρησιμοποιεί την κατεχόμενη Κύπρο ως βασικό βραχίονα των γεωπολιτικών της επιδιώξεων: Στρατιωτικές υποδομές  και ξένες επενδύσεις το πλάνο

Η αντιδικία των αξιωματούχων του ΟΗΕ είναι με τον ίδιο τον Οργανισμό: Γιατί δεν μιλούν για την στρατικοποίηση στα κατεχόμενα; Γιατί δεν ζητούν εκπτώσεις από την Παλαιστίνη;

Του ΚΩΣΤΑ ΒΕΝΙΖΕΛΟΥ, www.philenews.com

Μετά από 24 απεσταλμένους των Ηνωμένων Εθνών, ο Έσπεν Μπαρθ Άϊντα, ανέλαβε την αποστολή, γεμάτος αισιοδοξίας ότι θα είναι ο τελευταίος. Εκπέμπει μια αισιοδοξία, παρόλο που αναγνωρίζει τις μεγάλες δυσκολίες και τις διαφορές. Ο νέος ειδικός σύμβουλος του Γ.Γ. του ΟΗΕ, διετέλεσε υπουργός Άμυνας και στη συνέχεια Εξωτερικών της Νορβηγίας και έχει πλούσια δράση στο διεθνές πεδίο.

Στη συνέντευξή του στο «Φιλελεύθερο», αναδεικνύει την Κοινή Διακήρυξη της 11^ης Φεβρουαρίου ως τη δεσμευτική βάση των συζητήσεων, το ρόλο της Ε.Ε., η οποία θα δώσει, όπως αναφέρει, πολλές απαντήσεις στα όσα εγείρονται. Παράλληλα, επαναλαμβάνει πως σε κατοπινό στάδιο θα δώσει ιδέες για γεφύρωση των διαφορών, εάν υπάρξει ανάγκη. Είναι ένα θέμα, το οποίο έχει συζητήσει με τους εμπλεκόμενους.

Ο Έσπεν Μπαρθ Άϊντα έχει και μια προσωπική εμπειρία από την Κύπρο. Ο πατέρας του, είχε έλθει στην Κύπρο το 1965 για μια έρευνα σε σχέση με τα Ηνωμένα Έθνη. Το αποτέλεσμα της έρευνας εκδόθηκε σε βιβλίο, στο οποίο έχει αφιέρωση και στο γιο του, Έσπεν, που τότε ήταν ενός χρόνου.

• Όλοι διερωτούνται γιατί αναλάβατε αυτή την αποστολή. Ειδικά όταν οι προκάτοχοι σας έχουν αποτύχει.

• Πρώτο, γιατί νομίζω ότι είναι σημαντική αποστολή και δεύτερο επειδή πιστεύω ότι μπορεί να πετύχει. Εάν ήταν σημαντική αλλά ανέφικτη( αποστολή), πραγματικά δεν θα το ρίσκαρα. Θα ήταν ανακούφιση για όλο το λαό της Κύπρου, τις δυο κοινότητες, θα ήταν επίσης μια ανακούφιση για την Ευρώπη, να έχουμε αποτέλεσμα. Φανταστείτε να πετύχουμε διευθέτηση, για παράδειγμα, μέσα στον επόμενο χρόνο. Νομίζω ότι θα ήταν καλά νέα, μέσα σε δύσκολες στιγμές, εάν πετύχουμε να υπάρξει κινητικότητα προς τη σωστή κατεύθυνση. Γι αυτό ενθουσιάστηκα όταν μου ζήτησε ο Γενικός Γραμματέας να αναλάβω αυτή την αποστολή, έχοντας και τη στήριξη των πέντε μονίμων μελών του Συμβουλίου Ασφαλείας, καθώς επίσης της Τουρκίας, της Ελλάδας και των δυο κοινοτήτων.

• Άλλαξε κάτι σε σχέση με το παρελθόν και πιστεύετε ότι εσείς θα πετύχετε σε αυτή την προσπάθεια;

• Το ερώτημα, που τίθεται, είναι πώς αφού δεν προχώρησε μέχρι τώρα, να τα καταφέρω εγώ; Πείστηκα και μέσα από τις δικές μου σκέψεις και με όσους συνομίλησα ότι δεν είναι κάτι στατικό, ότι υπάρχει μια δυναμική, ότι υπάρχει η ευκαιρία που δίνεται μέσα από την Κοινή Διακήρυξη. Εάν έρχεσαι από έξω και διαβάσεις αυτή την Κοινή Διακήρυξη, παίρνεις την εντύπωση ότι είναι βρισκόμαστε κοντά στη λύση. Μετά υπάρχουν μια σειρά από προκλήσεις εάν προσθέσουμε και τις περιφερειακές στρατηγικές, πιστεύω ότι αξίζει το κόπο για να δοκιμάσει κανείς.

• Θα προχωρήσετε με τα πιο ευαίσθητα θέματα; Θα θέσετε χρονοδιάγραμμα για την επίτευξη συμφωνίας;

• Έχω συναντήσει δυο φορές τους ηγέτες και εσκεμμένα δεν θελήσαμε να πούμε, για παράδειγμα, ότι μέχρι την 1^η Νοεμβρίου θα πετύχουμε αυτό ή το άλλο. Το συντομότερο δυνατό χωρίς καθυστέρηση να έχουμε αποτέλεσμα, αυτό επιδιώκουμε. Είναι σημαντικό ότι οι δυο ηγέτες, έχουν δεσμευθεί ότι η δεύτερη φάση έχει τελειώσει και περνούμε στην επόμενη. Κάποιοι θα την πουν τρίτη φάση ή κάτι άλλο, δεν με αφορά, εγώ την λέω επόμενη φάση. Είναι μετά τη δεύτερη. Το όνομα δεν έχει σημασία. Αυτό που έχει σημασία είναι το πραγματικό πρόσωπο των διαπραγματεύσεων, που σημαίνει ότι τώρα όλες οι πιθανές θέσεις βρίσκονται στο τραπέζι. Υπάρχουν τόμοι με τα επιχειρήματα, έγγραφα με τις θέσεις των δυο πλευρών, που έχουν μοιραστεί μεταξύ τους. Τώρα είναι η ώρα να πούμε πώς θα σμικρύνουμε το χάσμα. Γενικά ξεκινάς από ένα σημείο, πηγαίνεις μέχρι σε ένα άλλο, σταματάς και εκεί χρειάζεται στρατηγική εμπλοκή για να φθάσεις στην τελική λύση.

• Έχετε φέρει οποιεσδήποτε ιδέες για γεφύρωση του χάσματος;

• Θα φέρω, αλλά όχι σήμερα ή αύριο. Είμαι έντονος στο ότι δεν είναι δική μου η λύση ή του ΟΗΕ, είναι των δυο πλευρών, είναι των Κυπρίων, στο βαθμό που το θέλουν.

• Εννοείτε πως εάν σας ζητήσουν ιδέες θα υποβάλετε;

• Το συζήτησα μαζί τους και ξέρω ότι θα το ζητήσουν. Στο βαθμό που θέλουν να έλθω με συμβιβαστικές προτάσεις θα το πράξω. Θα κάνω όσα χρειάζονται και όσο το δυνατό πιο λίγα. Θα είναι υποστηρικτικός ο ρόλος μας σε μια κυπριακής ιδιοκτησίας διαδικασία. Η εμπειρία λέγει ότι είναι πιο εύκολο όταν υπάρχει κάποιος τρίτος, γιατί απλούστατα αυτός (ο τρίτος) μπορεί να είναι ουδέτερος, αντικειμενικός. Μερικές φορές μπορεί- αυτός ο τρίτος- να δει αυτό που εμείς οι απέξω πολλές φορές βλέπουμε. Να προσέξουμε ότι δυο θέσεις μπορεί να φαίνονται ότι βρίσκονται σε μεγάλη απόσταση μεταξύ τους, αλλά στην πραγματικότητα να μην είναι τόσο διαφορετικές. Δεν θα ανακαλύψω ένα νέο κόσμο για την Κύπρο. Είναι κάτι που πρέπει να κάνουν οι Κύπριοι.

• Αυτό που θα κάνετε, δηλαδή, είναι πως θα είστε στη μέση και να αξιοποιείτε θέσεις και από τον ένα και από τον άλλο;

• Να σας εξηγήσω με βάση την προηγούμενη μου εμπειρία. Αυτό είναι κάτι που μπορεί να γίνει, αλλά δεν πρέπει να βρίσκεις για όλα τα θέματα τη μέση λύση. Χρειάζεται να έχεις μια ισοζυγισμένη προσέγγιση σε όλη την πορεία. Την μια ημέρα μπορεί να είναι εγγύτερα στους Ε/Κ και την άλλη στους Τ/Κ για κάποια θέματα. Δεν είμαι ούτε Ε/Κ ούτε Τ/κ. Είμαι υπέρ της λύσης. Έχω όρους εντολής από τα Ηνωμένα Έθνη, από τον Γ.Γ. προσωπικά, υποστηριζόμενος από το Συμβούλιο Ασφαλείας. Δεν είμαι ουδέτερος στη λύση ή μη λύση. Είμαι υπέρ της λύσης. Και η λύση είναι διζωνική, δικοινοτική ομοσπονδία. Και αυτή η εντολή έρχεται και από τους δυο ηγέτες και επιβεβαίωσα στις συναντήσεις ότι η Κοινή Διακήρυξη παραμένει σε ισχύ. Γι αυτό είμαι εδώ. Σε ότι αφορά ειδικούς τρόπους για να φθάσουμε εκεί, θα προσπαθήσω να βρω γεφυρωτικές προτάσεις.

• Ποιος θα είναι ο ρόλος της Ε.Ε. σε αυτή την προσπάθεια;

• Είμαι αισιόδοξος. Στον μεγάλο κατάλογο μου με τα θετικά νέα, συγκρίνοντας με άλλες παρόμοιες διενέξεις που γνωρίζω, είναι πως μπορεί να μην συμφωνήσατε όλοι ότι η Κυπριακή Δημοκρατία είναι κράτος-μέλος της Ε.Ε.( σημείωση: εννοεί τους Τούρκους που δεν το δέχονται), αλλά ( συμφωνάτε) πως η ενωμένη μελλοντική Κύπρος θα είναι μέλος της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Αυτό αφαιρεί πολλά ερωτήματα. Γιατί υπάρχουν πολλές πραγματικότητες μέσα από τη διαπίστωση αυτή. Η λύση θα πρέπει να είναι συμβατή με τις αρχές της Ε.Ε. Είμαι Νορβηγός και ζω στην Ελβετία, αλλά ξέρω πολλές χώρες που δεν είναι μέλη αλλά συνεργάζονται πολύ στενά με την Ένωση. Θα εργασθώ πολύ στενά με την Ε.Ε. Γνωρίζω τις δυνατότητες και τους περιορισμούς σε ότι αφορά τις λεγόμενες ειδικές διευθετήσεις. Από την ώρα που θέλετε να είστε μέλος της Ε.Ε. αυτό θα καθορίσει πολλές από τις απαντήσεις. Η γενική θέση είναι πως η λύση πρέπει να είναι συμβατή με την Ε.Ε.

Δεν μπορεί να υπάρξει λύση χωρίς σεβασμό στα ανθρώπινα δικαιώματα

• Στο βιογραφικό σας γίνεται πολλές αναφορά πως είστε ευαίσθητος με τα ανθρώπινα δικαιώματα. Θεωρείτε πως ένα πρόβλημα όπως το Κυπριακό μπορεί να λυθεί χωρίς να διασφαλισθούν τα ανθρώπινα δικαιώματα;

• Φυσικά και όχι. Δεν νομίζω ότι μπορεί να επιλυθεί οποιοδήποτε πρόβλημα χωρίς το σεβασμό στα ανθρώπινα δικαιώματα. Το μελλοντικό κράτος της διζωνικής, δικοινοτικής ομοσπονδίας θα είναι μέλος του ΟΗΕ, της Ε.Ε. και μέλος του Συμβουλίου της Ευρώπης. Μέσα από αυτούς τους Οργανισμούς, υπάρχει ισχυρή δέσμευση για τα ανθρώπινα δικαιώματα. Πέραν από την γενική διακήρυξη Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων των Ηνωμένων Εθνών, υπάρχουν οι ισχυρές διακηρύξεις του Συμβουλίου της Ευρώπης και το πιο πρόσφατο, που η ίδια η Ε.Ε. δεσμεύεται από τις αποφάσεις του Συμβουλίου της Ευρώπης. Προηγουμένως ίσχυε μόνο για τα κράτη-μέλη, τώρα είναι και για την ίδια της Ε.Ε. Τα ανθρώπινα δικαιώματα, είναι μέρος της λύσης.

• Τι σας έχει κάνει εντύπωση από την Κύπρο;

• Όμορφο νησί, καλοί άνθρωποι. Μερικές φορές ακούγεται υπερβολική μεμψιμοιρία για το παρελθόν. Και έχετε πολύ μεγάλο παρελθόν για τόσο μικρό νησί. Εάν στοιβαχθούν τα παράπονα του παρελθόντος θα δημιουργηθεί μεγάλη λίστα, η οποία είναι πραγματική, διότι αφορά πραγματικούς ανθρώπους με πραγματικές απώλειες. Αλλά αυτό δεν πρέπει να συγκρούεται με τη λύση. Εάν κοιτάξεις προς το μέλλον και κοιτάξετε το λαμπρό μέλλον της ενωμένης Κύπρου, που είναι κοινός στόχος, αυτό θα είναι υποβοηθητικό.

• Ποιος θα είναι ο ρόλος της Τουρκίας, ως μέρος του προβλήματος, που κατέχει ένα τμήμα της χωράς, έχει κατοχικά στρατεύματα; Έχει προγραμματισμένη επίσκεψη στην Τουρκία;

• Θα μιλήσω με όλες τις εγγυήτριες δυνάμεις και φυσικά με την Τουρκία.

• Δεν είναι το ίδιο να μιλάς με την Αθήνα και με την Άγκυρα.

• Όχι, το ξέρω αυτό είναι αλήθεια. Αλλά είναι όλες εγγυήτριες δυνάμεις, που έχουν τις απόψεις τους. Θα τους δω στην Άγκυρα αλλά και την ερχόμενη εβδομάδα θα συναντηθώ μαζί τους στην Νέα Υόρκη στο περιθώριο της Γενικής Συνέλευσης των Ηνωμένων Εθνών.

• Θα δείτε τον κ. Νταβούτογλου;

• Συζητούμε τη διευθέτηση συνάντησης. Αυτή είναι η πρόθεση μου.

• Συμφωνείτε με αυτό που λέμε εμείς στην Κύπρο ότι το κλειδί της λύσης βρίσκεται στην Άγκυρα;

• Εγώ πιστεύω ότι το κλειδί βρίσκεται στην Κύπρο. Νομίζω ότι όλες οι εγγυήτριες δυνάμεις συμπεριλαμβανομένης και της Τουρκίας είναι υποστηρικτικές για τη λύση, που θα υποστηρίζεται από τις δυο πλευρές εδώ. Υπάρχουν φυσικά κάποια σημεία όπου θα έχουν άμεση εμπλοκή, με την παρουσία τους, το καθεστώς των εγγυήσεων τους, αλλά νομίζω ότι είναι κάτι που μπορούμε να κάνουμε. Εάν οι δυο πλευρές καταλήξουν σε μια συμφωνία, που είναι γενικά αποδεκτή, θα υπάρξει ένα ισχυρό κίνητρο για την Τουρκία στο να συμπορευθεί. Αυτή είναι η ισχυρή που εκτίμηση. Αυτά που είπε ο κ. Νταβούτογλου ( σημείωση: εννοεί κατά την επίσκεψη του νέου Πρωθυπουργού στα κατεχόμενα) ενισχύουν αυτή την εκτίμηση. Η εμπειρία από τη διαφορά Ρωσίας- Νορβηγίας
• «Ένα μεγάλο μέρος των δικών μου εμπειριών είναι τα σαράντα χρόνια διαπραγμάτευσης με τη Σοβιετική Ένωση και τη Ρωσία που αφορούσε 176.000 τετραγωνικά χιλιόμετρα, τα οποία περίπου είναι το μέγεθος της Αγγλίας. Αυτά για τα οποία διαφωνούσαμε ήταν σε ποιόν ανήκουν τα ψάρια και οι πόροι. Ολόκληρες γενιές διαπραγματευτών και δικηγόρων έρχονταν, είχαν την καριέρα τους και έφευγαν. Όλοι θεωρούσαν ότι το καλύτερο που θα επιτυχαίναμε ότι θα ζούσαμε με αυτό το πρόβλημα. Κι όμως τελικά καταφέραμε να το λύσουμε. Ξαφνικά ανακαλύψαμε ότι το είχαμε λύσει και διερωτούμαστε τι θα κάνουμε τώρα. Κάτι που δεν μπορεί να λυθεί, ενδέχεται οι εξελίξεις να κινηθούν τόσο γρήγορα και να επιλυθεί. Δεν ξέρεις πότε αυτό θα συμβεί, αλλά μπορεί. Και ελπίζω να δω κάτι ανάλογο και εδώ».