ΣΧΕΤΙΚΑ ΑΡΘΡΑ
Του Γιάννη Παπαγεωργίου
Ο στόχος της ελληνικής πλευράς είναι κατ’ εξοχήν πολιτικός και εν πολλοίς θεμιτός. Στοχεύει να ολοκληρώσει την τελευταία αξιολόγηση του (ευρωπαϊκού) προγράμματος εντός Οκτωβρίου, να «ξεφορτωθεί» το ΔΝΤ –χωρίς να χάσει τα φθηνά 16 δις ευρώ που προβλέπεται να λάβει η χώρα έως την άνοιξη του 2016- να προαναγγείλει μονομερώς και υπό την ανοχή των δανειστών φοροελαφρύνσεις και εν τέλει να οδηγηθεί υπό θετικές συνθήκες σε εκλογή προέδρου και συνέχιση της κυβερνητικής θητείας έως τη λήξη της.
Κοντολογίς, αν και δεν υφίστανται ουσιαστικές χρηματοδοτικές ανάγκες έως τον Ιούνιο του 2016, η Κυβέρνηση επιχειρεί να εφαρμόσει ένα πλάνο με μεγάλο βαθμό δυσκολίας προκειμένου να αποκομίσει τα μέγιστα πολιτικά οφέλη. Το ερώτημα είναι… τί άποψη έχουν οι δανειστές (Ευρωπαίοι και ΔΝΤ) για το συγκεκριμένο ζήτημα. Πόσο εφικτός είναι ο στόχος της Κυβέρνησης και ποιο τοplan B σε περίπτωση που δεν επιτευχθεί;
Μερικά απλά Q&As είναι ενδεικτικά της κατάστασης που έχει διαμορφωθεί σε ό,τι αφορά το ελληνικό πρόγραμμα, αλλά και τα υπό διαμόρφωση ευρωπαϊκά δεδομένα:
Τί περιμένουμε από την Τρόικα στις διαπραγματεύσεις του Παρισιού;
Επί της ουσίας, τίποτα. Και τούτο το γνωρίζουμε κατηγορηματικά και αρμοδίως. Οι δανειστές μας θα ακούσουν την ατζέντα που θα θέσουμε, τις επιτυχίες που θα επικαλεστούμε και κυρίως τον τρόπο που θα διαχειριστούμε τα δημοσιονομικά μας μεγέθη το 2015. Δεν πρόκειται να προχωρήσουν σε καμία αξιολόγηση, πόσο μάλλον απάντηση. Οι απαντήσεις θα έρθουν αργότερα.
Πόσο γρήγορα θα απαντήσουν; Προλαβαίνουμε το τέλος Οκτώβρη;
Δύσκολα. Για την ακρίβεια εξαιρετικά δύσκολα. Ακόμα κι αν η ελληνική πλευρά έχει αξιολογήσει κάθε επιδιωκόμενη αλλαγή (φοροελάφρυνση, αλλαγή σε δημοσιονομική παράμετρο κλπ), η ίδια αξιολόγηση θα πρέπει να γίνει και από την πλευρά των δανειστών. Η συνήθης πρακτική λέει ότι θα επανέλθουν με παρατηρήσεις και σημειώσεις προκειμένου να οδηγηθούμε στην τελική διαπραγμάτευση που –κατ’ επιθυμία όλων των εμπλεκομένων- ενδέχεται να είναι ολιγοήμερη. Δε θα γίνει ωστόσο νωρίτερα από τα μέσα Οκτωβρίου.
Παράλληλα, πηγές από την πλευρά των δανειστών επισημαίνουν ωστόσο ότι η διαπραγάτευση είναι αδύνατο να ολοκληρωθεί αν δεν επέλθει συμφωνία, μεταξύ άλλών, σε:
-Προϋπολογισμό 2015 (το πρόσφατο παρελθόν θέλει τις αντίστοιχες διαπραγματεύσεις να ξεπερνούν το τρίμηνο)
-Συνταξιοδοτικό, ασφαλιστικά ταμεία
-Αλλαγές στα εργασιακά
-Μη εξυπηρετούμενα δάνεια (όλων των ειδών – ειδική ομάδα ήδη επεξεργάζεται σχέδιο και ίσως είναι ο μόνος τομέας που προλαβαίνει να «κλείσει» σύντομα, ως προς τη διαπραγμάτευσή του)
-Αλλαγές στη φορολογική διοίκηση (το ΔΝΤ θα θέσει θέμα αυτονόμησης της Γενικής Γραμματείας Δημοσίων Εσόδων)
Επίσης, το ΔΝΤ θεωρεί ως απαραίτητη προϋπόθεση την ολοκλήρωση των stress tests της ΕΚΤ, προκειμένου να ολοκληρώσει την αξιολόγηση. Αφήνει ωστόσο περιθώριο για το αντίθετο, αν η ελληνική πλευρά δεσμευθεί ότι δε θα κάνει χρήση του «μαξιλαριού» των περίπου 10 δις ευρώ του ΤΧΣ. Είναι ωστόσο βέβαιο ότι σε καμία περίπτωση οι περαιτέρω χρηματοδοτικές ανάγκες των συστημικών τραπεζών δε θα ανέλθουν στο ποσό αυτό. Ενδεχομένως να είναι και κάτω από το ήμισυ.
Μπορεί η ελληνική πλευρά να πετύχει την απαλλαγή της από το ΔΝΤ;
Χρειάζεται οι Ευρωπαίοι να εξασφαλίσουν επιπλέον 16 δις ευρώ φθηνής χρηματοδότητησης. Δεν είναι απαγορευτικό το ποσό. Ωστόσο, είναι εξαιρετικά δύσκολο να πεισθούν τα Κοινοβούλια των εταίρων μας (και ειδικά των Γερμανών) να δώσουν εκείνοι και όχι το ΔΝΤ επιπλέον χρήματα, επειδή η ελληνική πλευρά δεν επιθυμεί να εφαρμόσει τις διαρθρωτικές μεταρρυθμίσεις που υποδεικνύει το Ταμείο.
Ένα τέτοιο ενδεχόμενο θα ήταν δυνατό, αν η Ελλάδα ή/και η Ευρώπη έφθανε σε τέτοιο σημείο κρίσης, ώστε η λήψη νέων μέτρων και η ενίσχυση των Οικονομιών των χωρών να ήταν επιβεβλημένη. Τέτοια περίπτωση προφανώς και είναι ανεπιθύμητη με όρους όχι πολιτικούς, αλλά εθνικούς. Επίσης, ένα τέτοιο σκηνικό δεν «διαμορφώνεται» εύκολα σε σύντομο χρονικό διάστημα.
Θέλει το ΔΝΤ να φύγει;
Ερώτηση παγίδα. Το ΔΝΤ δεν έρχεται και φεύγει. Το καλείς και το διώχνεις γνωρίζοντας τους όρους του. Προφανώς και θα ήθελε να συνδέσει την αποχώρησή του με επιυχία του ελληνικού προγράμματος (άρα θα απευχόταν ένα ελληνικό πισογύρισμα) αλλά είναι θέμα ευρωπαϊκής απόφασης. Συνεπώς, επανερχόμαστε στο παραπάνω ερώτημα.
Κι αν το Κυβερνητικό σχέδιο για γρήγορη εξιολόγηση δεν πετύχει, ποιο είναι το plan B;
Η ελληνική πλευρά δεν χρειάζεται περιατέρω χρηματοδότηση έως τον Ιούνιο του 2015. Κατά συνέπεια, η ελληνική Κυβέρνηση θα κληθεί να κάνει τις πολιτικές επιλογές της, με βασικό σκόπελο το ποιο «big success story» θα χρησιμοποιήσει προκειμένου να εξασφαλίσει 180 θετικές ψήφους για την προεδρική εκλογή. Παράλληλα, από τον Νοέμβριο και μετά, θα κληθεί να εφαρμόσει επώδυνες αλλαγές κυρίως στην αγορά εργασίας που θα επιφέρουν (δίκαιες και άδικες) συνδικαλιστικές αντιδράσεις.
Κατά συνέπεια, η διαπραγμάτευση από εμπροσθοβαρής θα γίνει οπισθοβαρής, θα μεταφερθεί για την ερχόμενη άνοιξη και θα κληθεί να τη φέρει εις πέρας η (όποια) Κυβέρνηση υπό τις γνωστές συνθήκες επιτακτικής ανάγκης για την… επόμενη δόση.