Η Κύπρος και η νέα καταδίκη του Χένρι Κίσινγκερ
ΣΧΕΤΙΚΑ ΑΡΘΡΑ
Ο Ρούμπιν εκθέτει και εγκαλεί τον Πρόεδρο Μπάιντεν: Γιατί επιβραβεύεις τους εχθρούς μας και αγνοείς τους συμμάχους μας; Γιατί καλείς τον Ερντογάν και όχι τον Νίκο Χριστοδουλίδη;
Πέτυχε το σχέδιο του Προεδρικού: Η Λευκωσία πιστεύει και υπογραμμίζει ότι υλοποιήθηκε ο στόχος διασύνδεσης των ευρωτουρκικών με την πρόοδο στο Κυπριακό
Βιβλιοκριτική του Αχιλλέα Παπαρσένου*
Βιβλίο: Kissinger and Cyprus – A Study in Lawlessness
Συγγραφέας: Gene Rossides
Εκδοση: American Hellenic Institute Foundation, 2014, σελ 250
O Κρίστοφερ Χίτσενς στο βιβλίο του «Η δίκη του Χένρι Κίσινγκερ» (2001) ζήτησε τη δίωξη του πρώην Αμερικανoύ υπουργού Εξωτερικών ως υπεύθυνου για εγκλήματα πολέμου που διεπράχθησαν στην Ινδοκίνα, την Κύπρο, το Μπαγκλαντές , τη Χιλή και το Ανατολικό Τιμόρ. Τώρα μία νέα καταδίκη «του μάγου της διπλωματίας» για συνέργεια στην κυπριακή τραγωδία στοιχειοθετείται στο βιβλίο «Κίσινγκερ και Κύπρος: μια μελέτη στην ανομία», που έγραψε o Ευγένιος Ρωσσίδης (Eugene Rossides) , πρώην υφυπουργός Οικονομικών στην κυβέρνηση Νίξον ( 1969-1973) και ιδρυτής του Ελληνοαμερικανικού Ινστιτούτου ( ΑΗΙ) στην Ουάσιγκτον to 1974.
O Ρωσσίδης δεν αφήνει το Κυπριακό να ξεχασθεί. Μαχητικός και ασυμβίβαστος υπενθυμίζει ακατάπαυστα επί 40 χρόνια στους κυνικούς θιασώτες της realpolitik και της ισχύος των όπλων, που του καταλογίζουν ανεδαφικές θέσεις μη ανταποκρινόμενες στη γεωπολιτική πραγματικότητα, ότι η αμερικανική εξωτερική πολιτική, για να διατηρεί το ηθικό πλεονέκτημα και την αξιοπιστία της, πρέπει να εδράζεται στο σεβασμό του κράτους δικαίου, των αμερικανικών νόμων και του διεθνούς δικαίου και ότι τα μακροχρόνια συμφέροντα της Αμερικής εξυπηρετούνται αποτελεσματικότερα με την προσήλωση σ’ αυτές τις αρχές. Ο ίδιος επιμένει ότι η ουσία του Κυπριακού προβλήματος δεν είναι η σύγκρουση δύο εθνικών ομάδων, όπως ισχυριζόταν ο Κίσινγκερ , αλλά η εισβολή και στρατιωτική κατοχή ενός ανεξάρτητου κράτους , που η διεθνής κοινότητα υπό την ηγεσία των ΗΠΑ έχει την ηθική υποχρέωση και συμφέρον να ακυρώσει.
Το βιβλίο δεν επιχειρεί μία ιστορική αναδρομή του Κυπριακού και των διπλωματικών χειρισμών για την επίλυση του, αλλά επικεντρώνεται στο μοιραίο ρόλο του Χένρι Κίσινγκερ, του νομπελίστα ειρήνης το 1973, που κρατούσε τα ηνία της αμερικανικής εξωτερικής πολιτικής, όταν ο Λευκός Οίκος το καλοκαίρι του 1974 είχε παραλύσει από το σκάνδαλο του Γουοτεργκέιτ, που προκάλεσε την παραίτηση του προέδρου Νίξον την 9η Αυγούστου.
Βασιζόμενος σε ντοκουμέντα, προσωπικές μαρτυρίες και άρθρα της εποχής ο συγγραφέας δεν αφήνει καμιά αμφιβολία για την καίρια ευθύνη του Κίσινγκερ, αφού με την επιρροή που η Ουάσιγκτον διέθετε τότε στην Αθήνα και στην Αγκυρα, αυτός θα μπορούσε να είχε αποτρέψει την κυπριακή τραγωδία, όπως ο προέδρος Τζόνσον είχε ακυρώσει με αποφασιστικότητα μία άλλη τουρκική στρατιωτική επέμβαση στην Κύπρο το 1964, όπως ο πρόεδρος Μπους ο πρεσβύτερος ανέτρεψε την εισβολή του Ιράκ στο Κουβέιτ το 1990, όπως ο πρόεδρος Αιζενχάουερ αντιτάχθηκε στην εισβολή της Αιγύπτου από τη Γαλλία, Βρετανία και Ισραήλ το 1956 . Παρότι διαφορετικού μεγέθους αμερικανικά συμφέροντα διακυβεύονταν σ’αυτές τις διεθνείς κρίσεις, με τους ολέθριους χειρισμούς του στην κυπριακή κρίση ο Κίσινγκερ ζημίωσε τελικά αντί να διαφυλάξει τα αμερικανικά συμφέροντα στην περιοχή .
Καταγράφοντας τις πράξεις και παραλείψεις του Κίσινγκερ την επίμαχη περίοδο, τον κατηγορεί ότι ενώ γνώριζε γιά τα σχέδια του δικτάτορα Ιωαννίδη να ανατρέψει τον «ανεπιθύμητο» πρόεδρο Μακάριο, ενθάρρυνε το πραξικόπημα της 15ης Ιουλίου, που άνοιξε την Κερκόπορτα στους Τούρκους, μη πράττοντας τίποτε για να το αποτρέψει ούτε καταδικάζοντας το δημόσια, παρά τις αντίθετες εισηγήσεις του αρμοδίου για την Κύπρο στο Στέιτ Ντιπάρτμεντ Τόμας Μπόγιατ. Στη συνέχεια η φιλοτουρκική προκατάληψη του στο μήνα που μεσολάβησε μεταξύ του χουντικού πραξικοπήματος και της τουρκικής εισβολής σε δύο φάσεις, από 20 Ιουλίου έως 14-16 Αυγούστου, ενθάρρυνε την τουρκική επιθετικότητα και επέτρεψε την παγίωση της στρατιωτικής κατοχής του 37.3% του εδάφους της Κυπριακής Δημοκρατίας . Αργότερα στο όνομα της προστασίας της νότιας πτέρυγας του ΝΑΤΟ αντιτάχθηκε και υπονόμευσε το εμπάργκο αμερικανικών όπλων, που το Κογκρέσο, με την κινητοποίηση της ομογένειας, επέβαλε κατά της Τουρκίας το Δεκέμβριο του 1974 , λόγω της παραβίασης αμερικανικών νόμων, γιά να αρθεί τελικά επί προεδρίας Κάρτερ τον Αυγουστο 1978.
Το βιβλίο περιγράφει επίσης σύντομα τη στρατηγική σημασία της Κύπρου στην Ανατολική Μεσόγειο, την αναξιοπιστία της Τουρκίας ως συμμάχου των ΗΠΑ και τις νέες προοπτικές που διανοίγονται στην περιοχή, μετά την ανακάλυψη κοιτασμάτων φυσικού αερίου στην ΑΟΖ της Κύπρου και τη συνεργασία Κύπρου , Ισραήλ και Ελλάδος. Δηκτικές είναι οι πολιτικές γελοιογραφίες της εποχής απο τον Pat Oliphant, ενώ ειρωνεία προκαλούν στον αναγνώστη οι ανεκπλήρωτες προεκλογικές υποσχέσεις όλων των αμερικανών προεδρικών υποψηφίων, ρεπουμπλικάνων και δημοκρατικών, για την προτεραιότητα που θα έδιναν στη δίκαιη επίλυση του Κυπριακού.
Παρότι η πιθανότητα δίωξης του υπέργηρου Κίσινγκερ είναι πλέον μηδαμινή, για τον Ρωσσίδη , όπως και για τον Χίτσενς και τα θύματα της ανομίας στα οποία αφιερώνει το βιβλίο του,τα εγκλήματα στην Κύπρο δεν παραγράφονται και η απονομή της δικαιοσύνης θα συντελεσθεί, όταν τα τουρκικά στρατεύματα κατοχής και οι έποικοι εγκαταλείψουν την Κύπρο. Η συμβολή των ΗΠΑ στην επίτευξη αυτού του σκοπού παραμένει καθοριστικής σημασίας.
* Ο Αχιλλέας Παπαρσένος υπηρέτησε ως προιστάμενος του Γραφείου Τύπου και Επικοινωνίας στην ελληνική πρεσβεία της Ουάσιγκτον
Φωτογραφία tanea.gr