Των Ελευθερίας Αρλαπάνου και Κώστα Τσαχάκη – www.imerisia.gr
Ριζικές ανακατατάξεις βρίσκονται προ των πυλών στο ελληνικό επιχειρείν: Η μεγάλη αναδιάρθρωση του ιδιωτικού χρέους είναι θέμα χρόνου και η επίλυση του προβλήματος, ειδικά, των «κόκκινων» επιχειρηματικών δανείων, που υπολογίζονταν τον Μάρτιο περίπου σε 40 δισ. ευρώ, ενώ εκτιμάται πως πλέον κινούνται κοντά στα 45 δισ. ευρώ, δρομολογεί σοβαρές εξελίξεις σε πολλές μεγάλες και μικρομεσαίες επιχειρήσεις και κλαδικές αναδιατάξεις.
Σύμφωνα με την εφημερίδα “Ημερησία”, το θέμα αποτελεί πλέον προτεραιότητα για τις ηγεσίες των υπουργείων Ανάπτυξης και Οικονομικών, την Τράπεζα της Ελλάδας και τα επιτελεία των μεγάλων τραπεζών, υπό την πίεση και της τρόικας και ο σχεδιασμός για την αντιμετώπιση του προβλήματος των «κόκκινων δανείων» βρίσκεται πλέον στην τελική ευθεία. Μεγάλο ζητούμενο είναι η ελαχιστοποίηση των κραδασμών της αναδιάρθρωσης στην εύθραυστη διαδικασία ανάκαμψης της οικονομίας που βρίσκεται σε εξέλιξη, με κορυφαία πηγή του οικονομικού επιτελείου να κάνει λόγο για μακρά, αναγκαία, διαδικασία που μπορεί να διαρκέσει 2 – 3 χρόνια.
Γυρίζουν τα γρανάζια
Ήδη οι τράπεζες έχουν ενεργοποιήσει ειδικά τμήματα διαχείρισης των «κόκκινων» δανείων αναζητώντας στοχευμένες λύσεις ανάλογα με τον κλάδο που δραστηριοποιούνται οι επιχειρήσεις, προκειμένου να προχωρήσουν οι αναδιαρθρώσεις δανείων. Εξαγορές, συγχωνεύσεις, προσέλκυση ξένων επενδυτών, αυξήσεις μετοχικού κεφαλαίου με τη συμμετοχή του βασικού μετόχου, εναλλακτικές πηγές χρηματοδότησης με διευκόλυνση των επιχειρήσεων να στραφούν, για παράδειγμα, σε ομολογιακά δάνεια, είναι ορισμένα από τα «όπλα» στη μάχη των προβληματικών δανείων.
Την ίδια ώρα δυναμικά στο προσκήνιο εμφανίζονται ξένα funds, τα οποία αναζητώντας υπεραξίες, μέσω μιας επιτυχούς αναδιάρθρωσης, σπεύδουν να δηλώσουν «παρών» εισφέροντας φθηνά κεφάλαια σε επιχειρήσεις που έχουν χαρακτηριστικά βιωσιμότητας με στόχο σε δεύτερο χρόνο, αποχωρώντας, να αποκομίσουν σημαντικά κέρδη.
New Deal με λύσεις «α λα καρτ»
Στον απόηχο της ανακεφαλαιοποίησης των τραπεζών και εν αναμονή των νέων ευρωπαϊκών τεστ αντοχής από την Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα, το φθινόπωρο, το θερμόμετρο ανεβαίνει στο πεδίο των «κόκκινων δανείων»: Το New Deal για τα «κόκκινα» επιχειρηματικά δάνεια οικοδομείται σταδιακά, με τραπεζικά στελέχη να μιλούν για αντιμετώπιση «α λα καρτ» και πολλές μεγάλες επιχειρήσεις να βρίσκονται ήδη σε προχωρημένες συζητήσεις με τις τράπεζες αναζητώντας λύσεις.
«Τα πράγματα δεν είναι άσπρο – μαύρο, υπάρχουν λύσεις και πρέπει να τις διερευνήσουμε μία προς μία ανάλογα με την κάθε περίπτωση», υποστηρίζει υψηλόβαθμη τραπεζική πηγή, ενώ εκτιμάται πως οι τράπεζες θα εντατικοποιήσουν τις προσπάθειες το προσεχές χρονικό διάστημα, ώστε τον Οκτώβριο, μετά τα stress tests, να έχει δημιουργηθεί υπόβαθρο για να ξεκινήσει σταδιακά η ροή χρηματοδότησης προς υγιείς επιχειρήσεις.
Άλλωστε η κεφαλαιακή επάρκεια των τραπεζών σχετίζεται άμεσα με τον «φάκελο» των κόκκινων δανείων, ενώ οι όποιοι πόροι είναι διαθέσιμοι για τη χρηματοδότηση υγιών επιχειρήσεων συναρτώνται από το κρίσιμο αυτό ζήτημα. Την ίδια ώρα τα «κόκκινα δάνεια» προκαλούν τελικά ντόμινο προβληματικών επιχειρήσεων αφού μπλοκάρουν τις ταμειακές ροές που θα είχαν υπό κανονικές συνθήκες υγιείς επιχειρήσεις, εάν δεν συναλλάσσονταν με εταιρείες που έχουν οικονομικά προβλήματα και δάνεια σε καθυστέρηση.
Η ηγεσία του υπουργείου Ανάπτυξης εμφανίζεται αποφασισμένη να προωθήσει νέα συμφωνία για τα «κόκκινα» επιχειρηματικά δάνεια, ακόμη και με διαγραφή μέρους των εταιρικών δανείων που δεν εξυπηρετούνται, προκειμένου έως τον Σεπτέμβριο να υπάρξει συμφωνία και να μπορέσει να πέσει ρευστότητα στην αγορά, τουλάχιστον προς τις επιχειρήσεις εκείνες που κρίνονται βιώσιμες. Ανώτατες πηγές του υπουργείου έχουν στείλει σαφές μήνυμα πως και οι ίδιες οι τράπεζες γνωρίζουν ότι ένα μέρος των μη εξυπηρετούμενων δανείων που έχουν στα χαρτοφυλάκιά τους δεν πρόκειται να αποπληρωθεί ποτέ, δείχνοντας παράλληλα προς την κατεύθυνση του «λουκέτου» για επιχειρήσεις που θα κριθούν μη βιώσιμες.
Αντιθέτως, εκείνες που χαρακτηρίζονται από θετικές προοπτικές θα αναζητηθούν τρόποι και χειρισμοί ώστε να μπορέσουν να προχωρήσουν. Επείγουσα προτεραιότητα χαρακτηρίζει την αναδιάρθρωση του επιχειρηματικού τομέα και την αντιμετώπιση των προβληματικών δανείων και ανώτατη πηγή του υπουργείου Οικονομικών. «Είναι κάτι που πρέπει να το δούμε άμεσα αν και η διαδικασία θα διαρκέσει μεγάλο διάστημα έως ότου ολοκληρωθεί, ίσως 2 – 3 χρόνια», εκτιμούν χαρακτηριστικά.
Προσοχή στην ανάκαμψη
Χαρακτηριστική ήταν και η τοποθέτηση του προέδρου της Τράπεζας Πειραιώς Μ. Σάλλα, ο οποίος υπογραμμίζοντας την ανάγκη να αντιμετωπιστεί το εξαιρετικά σοβαρό, όπως είπε, ζήτημα των μη εξυπηρετούμενων δανείων, τόνισε πως αυτό πρέπει να γίνει με στρατηγική που δεν θα ανακόπτει την πορεία ανάκαμψης της οικονομίας. «Δεν υπάρχει αμφιβολία ότι το πρόβλημα των λεγόμενων κόκκινων δανείων, δηλαδή των δανείων σε καθυστέρηση, είναι εξαιρετικά σοβαρό», υπογράμμισε ο κ. Σάλλας, σπεύδοντας να προσθέσει πως εξετάζονται οι επιχειρήσεις, μία προς μία για εξυγίανση και αναδιάρθρωση, με απόλυτη προτεραιότητα σε εκείνες που λειτουργούν, απασχολούν πολλούς εργαζομένους και έχουν σημαντικό ρόλο στην οικονομική δραστηριότητα.
Οι δηλώσεις του κ. Σάλλα αλλά και η ένταση με την οποία η ίδια η εποπτική τους αρχή, η Τράπεζα της Ελλάδας, έχει ανοίξει το μεγάλο αυτό φάκελο αρκετούς μήνες πριν, με δημόσιες παρεμβάσεις του πρώην διοικητή της Γ. Προβόπουλου, αποτυπώνουν την κρισιμότητα που αποδίδει ο τραπεζικός κλάδος στο ζήτημα. Οι πολιτικές των τραπεζών θα πρέπει να προσανατολιστούν σε νέο πλαίσιο παροχής πιστώσεων και διαχείρισης κινδύνων και οι νέες πιστώσεις πρέπει να κατευθύνονται τώρα σε δυναμικές επιχειρήσεις με υψηλό βαθμό εξωστρέφειας και ευοίωνες προοπτικές ανάπτυξης, ήταν το μήνυμα που έστειλε η ΤτΕ με τις τελευταίες της εκθέσεις.
«Εξυπακούεται βεβαίως ότι μέσα σε ένα τέτοιο προσανατολισμό του τραπεζικού συστήματος θα ήταν ανώφελο και επικίνδυνο αδύναμες και μη βιώσιμες επιχειρήσεις να αφεθούν να λειτουργούν με τους όρους του παρελθόντος», προειδοποιούσε ήδη από τον Φεβρουάριο η κεντρική τράπεζα της χώρας. Σπεύδοντας να προσθέσει πως ακόμη και εάν τα περιθώρια τραπεζικού δανεισμού ήταν θεωρητικώς μεγάλα, η παροχή ρευστότητας σε αυτές τις μονάδες δεν θα βοηθούσε την οικονομία να αναπτυχθεί υγιώς, αλλά ούτε και τις ίδιες αυτές τις μονάδες να επιβιώσουν μακροπρόθεσμα.