Από τη συνάντηση του Αθηναγόρα με τον Πάπα Παύλο Στ’, στη συνάντηση Βαρθολομαίου-Φραγκίσκου
ΣΧΕΤΙΚΑ ΑΡΘΡΑ
Έβγαλαν και το σχοινί και το παλούκι οι Τούρκοι Αττίλες: Δικαιούνται λένε να εισβάλουν (ξανά) στην Κύπρο, όπως τον μαύρο Ιούλη του ’74, λόγω των παρανοϊκών απειλών της Χεζμπολάχ!
Η νέα μεγάλη τραγωδία: Όλοι εγκωμιάζουν το αγαθό της ειρήνης, αλλά την ίδια στιγμή όλοι προετοιμάζονται για νέο πόλεμο… Η ανάλυση του Μιχάλη Ιγνατίου στο Omega (video)
Του ΑΡΙΣΤΕΙΔΗ ΒΙΚΕΤΟΥ, Αθηναϊκό Πρακτορείο
Κατανοώντας αμφότεροι τις ανάγκες και τις αγωνιώδεις αναζητήσεις του σημερινού ανθρώπου, κυρίως δε την ιερή υπόθεση της ενότητας της Εκκλησίας, ο Οικουμενικός Πατριάρχης Βαρθολομαίος και ο Πάπας Φραγκίσκος θα συναντηθούν αύριο το απόγευμα στα Ιεροσόλυμα, όπου πριν 50 χρόνια οι προκάτοχοι τους, Αθηναγόρας και Παύλος Στ’, εγκαινίασαν τον διάλογο αγάπης και θεολογικής αλήθειας μεταξύ Ορθόδοξης και Ρωμαιοκαθολικής Εκκλησίας.
Ο Οικουμενικός Πατριάρχης προσβλέπει ότι η αυριανή συνάντηση, πέρα από τον συμβολισμό της επετείου ενός ιστορικού γεγονότος, θα συμβάλει και θα συντελέσει ακόμη περισσότερο στην προώθηση «των αδελφικών σχέσεων μεταξύ της Ορθοδόξου Εκκλησίας και ιδιαιτέρως του Οικουμενικού Πατριαρχείου και της Εκκλησίας Ρώμης». Από το 1964, μπορεί να μην πέτυχαν (οι δύο Εκκλησίες) πλήρη κοινωνία, αλλά, επισημαίνει ο κ. Βαρθολομαίος, αυτός πρέπει να είναι ο τελικός στόχος. «Εν τούτοις, έχουμε μάθει να συγχωρούμε ο ένας τον άλλο για λάθη και καχυποψίες του παρελθόντος. Και έχουμε κάνει σημαντικά βήματα προς την προσέγγιση και συμφιλίωση. Όμως ένα άλλο σημαντικό βήμα προς τη συμφιλίωση και ενότητα θα πραγματοποιηθεί, με τη χάρη του Θεού κατά τη συνάντησή μας με τον αδελφό Πάπα Φραγκίσκο. Ας γίνει σύμφωνα με το θέλημα του Θεού» δήλωσε στην ο κ. Βαρθολομαίος στην εφημερίδα του Βατικανό «La Observeratore Romano».
Οι κύριοι Βαρθολομαίος και Φραγκίσκος, οι οποίοι αύριο το πρωί θα λειτουργήσουν στα Ιεροσόλυμα, ο πρώτος στον ναό της Αναστάσεως και ο δεύτερος στην πλατεία μπροστά από την βασιλική της Γεννήσεως, θα συναντηθούν το απόγευμα κατ΄ιδίαν και μετά, παρουσία στενών συνεργατών τους. Στις επτά το βράδυ θα παραστούν με άλλους θρησκευτικούς ηγέτες σε εκδήλωση στον ναό της Αναστάσεως. Η συζήτηση Βαρθολομαίου-Φραγκίσκου θα ολοκληρωθεί τη Δευτέρα, παρουσία του Πατριάρχη Ιεροσολύμων Θεόφιλου. Αναμένεται ότι Οικουμενικός Πατριάρχης και Πάπας θα υπογράψουν Κοινή Διακήρυξη.
Η συνάντηση του 1964 μεταξύ Αθηναγόρα-Παύλου Στ’ ήταν το πρώτο βήμα στην επίπονη πορεία, που άρχισε και συνεχίζεται, για να τερματιστεί το Σχίσμα ανάμεσα στις δύο Εκκλησίες, που δημιουργήθηκε το 1054. Γι αυτό και οι Αθηναγόρας και Παύλος Στ’ καταγράφηκαν στην ιστορία ως «μεγάλοι οραματιστές της συμφιλίωσης».
Η συνάντηση εκείνη, που έγινε στα Ιεροσόλυμα στις 5 και 6 Ιανουαρίου 1964 στα Ιεροσόλυμα, ήταν η πρώτη προκαθημένων της Ορθόδοξης και Ρωμαιοκαθολικής Εκκλησίας έπειτα από 525 χρόνια. Η τελευταία συνάντηση είχε γίνει στη Φλωρεντία το 1439 μεταξύ του Πάπα Ευγενίου Δ΄ και του Πατριάρχη Κωνσταντινουπόλεως Ιωσήφ Β΄, αλλά δεν βρέθηκε τρόπος συνεννόησης, με αποτέλεσμα να παγιωθεί ο διχασμός των δύο Εκκλησιών.
Έπειτα από αιώνες, τα Χριστούγεννα του 1963 ο Πατριάρχης Αθηναγόρας και ο Πάπας Παύλος Στ’ αντάλλαξαν εγκάρδιες ευχές. Ο δρόμος για την συνάντηση των Ιεροσολύμων είχε ανοίξει. Πρώτος έφθασε ο Πάπας. Πήγε στον Πανάγιο Τάφο και ακολούθως ανέβηκε στον Γολγοθά, όπου άναψε κερί και προσευχήθηκε. Συγκλονισμένος είπε στον Αγιοταφείτη φύλακά του, π. Δανιήλ, «Ευχαριστώ Έλληνες, που φυλάξατε δια μέσου τόσων αιώνων, αυτόν τον γλυκύτερο τόπο του κόσμου».
Στις 5 Ιανουαρίου, στην αντιπροσωπεία της Αγίας Έδρας, ο Πάπας υποδέχτηκε με δάκρυα στα μάτια τον Αθηναγόρα. Σε κλίμα συγκίνησης αλληλοασπάστηκαν. Ο Πατριάρχης επισήμανε ότι η συνάντηση γίνεται στον τόπο που ο Χριστός προσευχήθηκε για την ενότητα της Εκκλησίας Του και ότι πρέπει «η νύκτα της διαιρέσεως να παρέλθει και να ανατείλει το λυκαυγές της Αγίας Ημέρας Αναστάσεως της αρχαίας ενότητας πίστεως και αγάπης των χιλίων πρώτων ετών με αναζήτηση νέων τρόπων γεφυρώσεως του χάσματος της διαιρέσεως». Ο Πάπας εξήρε τη σημασία της απαρχής της «ευλογημένης συμπορείας» και ότι στο εξής θα πρέπει να ακολουθείται σταθερά «η παραδεδεγμένη οδός η φέρουσα προς την ομόνοια και την συμφιλίωση».
Στο Κοινό Ανακοινωθέν η συνάντηση χαρακτηρίστηκε ως εκδήλωση «αμοιβαίας αδελφοσύνης και γεγονός μεγάλης σημασίας, το οποίο δύναται να αποτελέσει το σημείο και το προανάκρουσμα των μελλόντων γενέσθαι προς δόξα Θεού και φωτισμό της ανθρωπότητας».
Ο καθηγητής Εκκλησιαστικής Ιστορίας και Μέγας Ιερομνήμων, Αριστείδης Πανώτης, ο οποίος υπήρξε σύμβουλος του Αθηναγόρα και ήταν στα Ιεροσόλυμα, αναφέρει ότι ο Πατριάρχης του διηγήθηκε αργότερα ότι ο Πάπας με αγάπη και ταπείνωση εξέφρασε την αγαλλίασή του για εκείνη τη στιγμή και πρόσθεσε πως δεν πρέπει τα θλιβερά περιστατικά του παρελθόντος να δεσμεύουν την πορεία προς την ενότητα της Εκκλησίας.
Αθηναγόρας και Παύλος Στ’ συναντήθηκαν και στις 6 Ιανουαρίου. Στο τέλος εκείνης της συνάντησης, σύμφωνα με τον Αριστείδη Πανώτη, ο Πάπας ρώτησε τον Πατριάρχη: «Αγιώτατε, θα θελατε να ευλογήσουμε μαζί τον κόσμο;» Ο Πατριάρχης απήντησε: «Ευχαρίστως». Και ευλόγησαν τους παριστάμενους και συμβολικά την Οικουμένη για πρώτη φορά ύστερα από αιώνες.
Της συνάντησης των Ιεροσολύμων ακολούθησαν το 1965 η άρση των αναθεμάτων του 1054, η ανταλλαγή επισκέψεων, που συνεχίζονται έως σήμερα, και κυρίως άρχισε πρώτα ο διάλογος αγάπης και από το 1980 με πανορθόδοξη απόφαση ο Θεολογικός Διάλογος.
Ο Παύλος Στ’ ήταν ο πρώτος Πάπας, που επισκέφθηκε (Ιούλιος 1967) την Κωνσταντινούπολη. Τον Οκτώβριο της ίδιας χρονιάς ανταπέδωσε την επίσκεψη ο Οικουμενικός Πατριάρχης Αθηναγόρας. Το 1979 ο Πάπας Ιωάννης Παύλος Β’ επισκέφθηκε το Φανάρι και το 1987 ο Οικουμενικός Πατριάρχης Δημήτριος την Εκκλησία Ρώμης. Ο Οικουμενικός Πατριάρχης Βαρθολομαίος πραγματοποίησε την πρώτη από σειρά επισκέψεων το 1995, ενώ το 2006 ο Πάπας Βενέδικτος 16ος επισκέφθηκε την Κωνσταντινούπολη. Τον Μάρτιο του 2013 ο Βαρθολομαίος ήταν ο πρώτος Πατριάρχης που παρέστη σε ενθρόνιση Παπά, αυτή του Φραγκίσκου.
Στην πεντηκονταετή αυτή πορεία πρέπει να μνημονευθεί και η συμβολική πράξη του Πάπα Παύλου Στ’, ο οποίος, μετά τη Λειτουργία, στις 14 Δεκεμβρίου 1975, για τη δεκαετία της άρσεως των αναθεμάτων του 1054, γονάτισε μπροστά στον τότε Μητροπολίτη Χαλκηδόνος, Μελίτωνα, και του ασπάσθηκε τα πόδια.
