Κρίση στην Κριμαία: Προηγούμενα και υποθήκες




Του ΓΙΩΡΓΟΥ ΔΗΜΗΤΡΑΚΟΠΟΥΛΟΥ

Οι δηλωσεις του προεδρου Πουτιν οτι η αποστολη στρατιωτικων δυναμεων στην περιοχη έχει ως στοχο την προστασια του Ρωσοφωνου πληθυσμου της Κριμαιας και εγινε μετα από δικο τους αιτημα, δυστυχω, υπενθυμιζουν  δυσαρεστα γεγονοτα της Παγκοσμιας και της Ευρωπαικης ιστοριας.

Την βασικη αυτή ιστορικη αναδρομη εκανε με τις  δηλωσεις της η πρωην Υπουργος Εξωτερικων των ΗΠΑ, Χιλαρι Κλιντον όταν σε εκδηλωση προς τιμην της, ανεφερε ότι οι ενεργειες του κ. Πουτιν στην Κριμαια θυμιζουν τον Χιτλερ και την πολιτική του για την προστασια των Γερμανοφωνων που ζουσαν σε γειτονικες χώρες, όπως η Ρουμανια και η Τσεχοσλοβακια. Η κα Κλιντον ξαναεφερε στη μνημη ολων την πολιτική των Ναζι γνωστη ως Volksdeutche, συμφωνα με την οποια οι πολιτες προσδιοριζονται με βάση την εθνοτητα και όχι με βάση την υπηκοοτητα τους . Ετσι δικαιολογουσε ο Χιτλερ το ενδιαφερον και την προσπαθεια του για την ενωση ολων των Γερμανων, που ζουσαν εκτος των συνορων του Ραιχ, και ετσι δικαιολογησε την εισβολη στην Τσεχοσλοβακια. Αν και η κα Κλιντον προκαλεσε ποικιλες αντιδρασεις με τις δηλωσεις αυτές, πρέπει να της αναγνωριστει ότι τουλαχιστον εθεσε το ζητημα του παραλληλισμου των σκεπτικων στα οποια βασιζονται συγκεκριμενες αποφασεις και ενεργειες στο διεθνες συστημα.

Σε αντιθετο μηκος κυματος, ο Υπουργος Εξωτερικων της Τουρκιας κ. Νταβουτογλου αναφερομενος στο ταξίδι του στην Κριμαια μιλησε για κινηση που είχε ως στοχο την προστασια των Τουρκοφωνων Ταταρων. Η αποψη του κ.  Νταβουτογλου δεν εξεπληξε βεβαία αν ληφθει υποψη  ότι τα τελευταια χρόνια η Τουρκια έχει αναδειχθει, μαλλον αυτοκλητη, ως ο προστατης των  μουσουλμανικων πληθυσμων, ιδιαιτερα των Σουνιτων, ανα τον κοσμο. Στα πλαίσια αυτά εντασσονται και οι αλλεπαλληλες επισκεψεις και του κ.Νταβουτογλου και άλλων Τουρκων αξιωματουχων στη Θρακη. Βεβαία στην Κριμαια και στην Θρακη η Τουρκια δεν εστειλε, προς το παρον τουλαχιστον Τουρκικες στρατιωτικες  δυναμεις, κρατωντας τις προκλησεις της σε πολιτικο επιπεδο.

Στην Κυπρο όμως παραμενουν ακομη οι Τουρκικες στρατιωτικες δυναμεις κατοχης σημαντικου τμηματος της Κυπριακης Δημοκρατιας, ανεξαρτητου κρατους, μελους του ΟΗΕ και της ΕΕ. Ολοι γνωριζουν και προπαντων ο πραγματικος «αρχιτεκτων» της εισβολης τοτε υπουργος Εξωτερικων των ΗΠΑ Χενρι Κισσινγκερ -προσφατα εγραψε και αρθρο για την κριση στην Κριμαια- ότι η Τουρκια αιτιολογησε την εισβολη στην Κυπρο αναφεροντας το θεμα της προστασιας των Τουρκοκυπριων, η ασφαλεια των οποιων κινδυνευε από το τοτε πραξικοπημα του Σαμψων εναντιον του προεδρου Μακαρίου. Οι τουρκικες στρατιωτικες δυναμεις παραμενουν στο νησι ακομη και σημερα. Δεν αποχωρησαν ουτε όταν αποκατασταθηκε η δημοκρατικη ομαλοτητα, τοτε αρχικα με τον Κληριδη και στη συνεχεια με τον Μακαριο, αλλα και ολους τους μετεπειτα δημοκρατικα εκλεγμενους Προεδρους που τον διαδεχθηκαν. Και βέβαια παρα το γεγονος ότι η πραγματικοτητα είναι ότι στρατιωτικες δυναμεις μιας υποψηφιας για ένταξη στην ΕΕ (Τουρκια) χώρας, κατεχουν τμημα του εδαφους χωρας-μελους της ΕΕ και του ΟΗΕ (Κύπρος). Όμως αντι να απαιτειται από την  ΕΕ και  τον  ΟΗΕ κατά τροπο κατηγορηματικο, η αποχωρηση τους αναζητειται  η νομιμοποιηση  της παραμονης τους πρωτα μέσα από το απαραδεκτο σχεδιο Αναν και σημερα μέσα από την νέα εξισου απαραδεκτης διαδικασιας επιλυσης του Κυπριακού.

Και βεβαία η γνωση της  ιστορικης διαδρομης της Τουρκιας και η σταση της απεναντι στη Ναζιστικη Γερμανια κατά τον Δευτερο Παγκοσμιο Πόλεμο, οδηγει στο συμπερασμα οτι δεν αποτελει εκπληξη η επικληση ενός σκεπτικου ιδιου με αυτό που επεκαλεσθη ο Χιτλερ. Γνωριζοντας όμως την ιστορικη διαδρομη της Ρωσιας και τα οσα υπεστη από τις στρατιωτικες δυναμεις του ναζιστικου καθεστωτος παρα την τελικη της νικη, αποτελει δυσαρεστη εκπληξη η επικληση από τον Προεδρο Πουτιν, ενός αντιστοιχου σκεπτικου με αυτό του Χιτλερ.

Ο Προεδρος Ομπαμα χαρακτηρισε την ολη κατασταση και το δημοψηφισμα στην Κριμαια παρανομο. Οι σημαντικες εξελιξεις στις Ουκρανο-Ρωσικες σχέσεις από την στιγμη της καταρρευσης της Σοβιετικης Ενωσης ισως  βοηθουν στην κατανοηση του χαρακτηρισμου αυτου. Βέβαια, οι αντιπαλοτητες και το πρωτο  δημοψηφισμα για την ανεξαρτησια της Κριμαια, οι  συζητησεις και οι  συμφωνίες για την Ρωσικη βάση στην Σεβαστουπολη και οι διαρκείς τοπικες αναμετρησεις, σκιαγραφουν ένα περιπεπλεγμενο σκηνικο η αναλυση και αξιολογηση του οποιου προϋποθετει  ιδιατερη προσοχη. Μια ημερομηνια όμως έχει ιδιαίτερη σημασία. Πρόκειται για τις 30 Ιουνιου του 1992 όταν η κυβερνηση του Κιεβου υιοθετησε τον νομο συμφωνα, με τον όποιο η Κριμαια αποκτουσε μεγαλυτερη αυτονομια,με δυο όμως προυποθεσεις: η πρωτη αφορα στην αναθεωρηση του Συνταγματος της Κριμαιας, ώστε να εναρμονιστει περισσοτερο με το Συνταγμα της Ουκρανιας, και η δευτερη την πληρη ακυρωση του δημοψηφισματος για την ανεξαρτησια. Σημασία έχει εδώ ότι από την πλευρα της Κριμαιας για την  δευτερη αυτή προυποθεση αποφασιστηκε η «θεση» του αποτελεσματος σε moratorium. Προφανως η εξελιξη αυτή τοτε, επηρεαζει και τις προσφατες αποφασεις ιδιατερα σε ότι αφορα την διεξαγωγη του δημοψηφισματος σημερα.

Πέρα  από το αποτέλεσμα του δημοψηφισματος στην Κριμαια, τα προηγουμενα που δημιουργηθηκαν από την κριση και οι υποθηκες που αυτά δημιουργουν είναι πολυ σημαντικα. Σε συνδυασμο δε αφενος με αλλα σημαντικα γεγονοτα όπως για παραδειγμα η Αραβικη Ανοιξη, ή η κριση στη Συρια οπου επισης παρατηρειται διελκυνστινδα Μεγαλων Δυναμεων και άλλων κρατων, αφετερου με την λογω νεων παραγοντων, όπως ο ενεργειακός πλουτος, αλλαγη της βασης του διεθνους συσχετισμου δυναμεων, επιτρεπουν την διατυπωση του ερωτηματος για το αν το Διεθνες συστημα βρίσκεται προ των πυλων της εγκαθιδρυσης μιας Νεας Ταξης πραγματων, ένα από τα κυρια χαρακτηριστικα της οποιας θα είναι  μια νέα επαναχαραξη συνορων.

Ο πρωτος Παγκοσμιος πολεμος ειχε ως αποτέλεσμα, μετα την Συνδιασκεψη των Βερσαλλιων και τη σχετικη συνθήκη επαναχαραξης των τοτε συνορων σε ορισμενες περιοχες του κοσμου. Αλλοι πολεμοι πριν, μικροτερης εμβελειας, όπως ο Ρωσο –Περσικος πολεμος που εληξε με τη Συνθήκη του Γκιουλισταν το 1813 – (τοτε παραχωρηθηκε η περιοχη του Καραμοαχ στη Ρωσια) το ιδιο. Σημερα δεν εχουμε Παγκοσμιο πολεμο .Εχουμε όμως, κατ’ αναλογια, πολλες και σημαντικες εστιες κρισης. Οι επικειμενες εξελιξεις θα δειξουν αν θα συμβει το Ιδιο.

* Ο Γιώργος Δημητρακόπουλος είναι πρώην Αντιπρόεδρος του Ευρωπαικού Κοινοβουλίου

Hellasjournal - Newsletter


%d bloggers like this: