ΣΧΕΤΙΚΑ ΑΡΘΡΑ
Του ΝΙΚΟΥ ΜΕΛΕΤΗ
Σε στρατηγικό στόχο της Ουάσιγκτον και της ΕΕ, που μετά τις εξελίξεις στην Κριμαία αποκτά επείγοντα χαρακτήρα, αναδεικνύεται η προσπάθεια ενεργειακής απεξάρτησης της Ευρώπης από τη Μόσχα, καθώς το όπλο του ρωσικού φυσικού αερίου απειλεί να ανατρέψει τις γεωστρατηγικές ισορροπίες της μεταψυχροπολεμικής εποχής.
Η Κομισιόν σε μια πρώτη κίνηση παγώνει τη διαδικασία για έγκριση δύο μεγάλων ενεργειακών σχεδίων της Gazprom, τον αγωγό South Stream αλλά και τον αγωγό OPAL, που παράλληλα με τα ανατολικά σύνορα της Γερμανίας θα καταλήγει στα γερμανοτσεχικά σύνορα.
Το θέμα της μείωσης της ενεργειακής εξάρτησης από τη Ρωσία τίθεται πλέον επισήμως και στα Συμπεράσματα της επόμενης Συνόδου Κορυφής της ΕΕ, ενώ η προοπτική εξασφάλισης εναλλακτικών πηγών ενέργειας θα βρίσκεται στην κορυφή της ατζέντας της Συνόδου Κορυφής ΕΕ ? ΗΠΑ, που είναι προγραμματισμένη για το τέλος Μαρτίου.
Ο «ενεργειακός πόλεμος» έχει ήδη αρχίσει και το μεγάλο ερώτημα πλέον είναι το πώς οι ΗΠΑ και η ΕΕ θα μπορέσουν να καλύψουν τις ενεργειακές ανάγκες των χωρών της Ευρώπης.
Ο αρμόδιος επίτροπος για την ενέργεια, Γκ. Ετινγκερ, σε συνέντευξή του στην «Die Welt», προειδοποίησε ότι με αφορμή τις εξελίξεις στην Κριμαία θα παγώσει η διαδικασία για την έγκριση του αγωγού South Stream.
Η Ρωσία έχει ξεκινήσει ήδη την κατασκευή του αγωγού που θα παρακάμπτει την Ουκρανία και θα καλύπτει από το 2018 μέσω της Μαύρης Θάλασσας το 15% των ετήσιων αναγκών της Ευρώπης σε φυσικό αέριο.
Nord Stream: Ο αγωγός αυτός αποτελεί το δεύτερο σκέλος, μετά τον Nord Stream στη Βαλτική Θάλασσα, του σχεδίου για παράκαμψη της Ουκρανίας, ώστε η Μόσχα να έχει απρόσκοπτη πρόσβαση στις αγορές της Ευρώπης. Για τον αγωγό South Stream απαιτείται και ουσιαστικά η έγκριση της Κομισιόν ώστε να μην παραβιάζεται η κοινοτική νομοθεσία που προβλέπει πλαφόν στο ποσοστό ιδιοκτησίας του αγωγού και εξασφάλιση πρόσβασης και σε άλλες εταιρείες παραγωγούς φυσικού αερίου.
Η Κομισιόν και ο αρμόδιος επίτροπος για την ενέργεια, Γκ. Ετινγκερ, ανέβαλαν την απόφαση για τη διεύρυνση της πρόσβασης της Gazprom στον αγωγό OPAL, ο οποίος τροφοδοτείται από τον Nord Stream και μεταφέρει αέριο, διασχίζοντας κάθετα τη Γερμανία μέχρι την Τσεχία, καθώς σχετικό αίτημα για εξαίρεση από τους κανόνες του Γ’ Ενεργειακού Πακέτου έχουν υποβάλει και η Γερμανία και η Ρωσία. Ο OPAL, σύμφωνα με την ευρωπαϊκή νομοθεσία, πρέπει να διαθέτει το 50% της χωρητικότητάς του σε ανεξάρτητους παραγωγούς. Αλλά η ποσότητα των 36 bcm (δισεκατομμυρίων κυβικών μέτρων) ανά έτος δεν μπορεί να εξασφαλίσει παρά μόνο από τον αγωγό Nord Stream (που τροφοδοτεί με φυσικό αέριο τη Γερμανία μέσω της Βαλτικής Θάλασσας) και την Gazprom.
Ακόμη και ο κ. Ετινγκερ, όμως, παρά τις κινήσεις αυτές, έσπευσε να δηλώσει ότι δεν θα πρέπει να πληγούν οι οικονομικές σχέσεις ΕΕ – Ρωσίας, γνωρίζοντας όχι μόνο ως Γερμανός αλλά και με την ιδιότητά του ως επιτρόπου ότι οι απειλές αυτές έχουν «κοντά πόδια», όσο η ΕΕ και οι ΗΠΑ δεν έχουν πειστική απάντηση για την κάλυψη των ενεργειακών αναγκών της Ευρώπης.
Η απάντηση ήρθε όμως αμέσως από τη Μόσχα και η Gazprom ανακοίνωσε ότι περιμένει μέχρι το τέλος του μήνα να υπογραφεί κανονικά η συμφωνία για τον South Stream.
ΦΥΣΙΚΟ ΑΕΡΙΟ: Τα «όπλα» ΗΠΑ – Ρωσίας και η μάχη με τον χρόνο
Βρυξέλλες και Ουάσιγκτον, παρά τη σπουδή τους να αμφισβητήσουν την ενεργειακή κυριαρχία της Μόσχας, αδυνατούν προς το παρόν να βρουν ελαστικές εναλλακτικές επιλογές που θα αντιμετωπίσουν άμεσα τις ενεργειακές ανάγκες όχι μόνο της Ουκρανίας αλλά και των άλλων ευρωπαϊκών χωρών.
Η εξαγωγή φυσικού αερίου από τις ΗΠΑ, η εκμετάλλευση του σχιστολιθικού αερίου που υπάρχει στο υπέδαφος της Ευρώπης και το φυσικό αέριο από νέες πηγές όπως η Ανατολική Μεσόγειος είναι οι εναλλακτικές επιλογές που έχουν όμως ένα κοινό: απαιτούν χρόνο, τον οποίο όπως δείχνει και η εμπειρία της Κριμαίας η Ρωσία είναι αποφασισμένη να εκμεταλλευθεί, επιβάλλοντας με «όπλο» το φυσικό αέριο τετελεσμένα επί του εδάφους. Οι ΗΠΑ με τη γιγαντιαία πια επιχείρηση εκμετάλλευσης σχιστολιθικού αερίου παρακάμπτοντας τις εντονότατες αντιδράσεις λόγω των περιβαλλοντικών κινδύνων, το 2013 αναδείχτηκαν για πρώτη φορά η χώρα με τη μεγαλύτερη παραγωγή φυσικού αερίου παίρνοντας τα σκήπτρα από τη Ρωσία, η οποία όμως λόγω του πυκνού δικτύου αγωγών παραμένει η πρώτη σε εξαγωγές χώρα.
Η εξαγωγή φυσικού αερίου από τις ΗΠΑ απαιτεί ένα σημαντικό χρονικό διάστημα, καθώς η μοναδική βάση εξαγωγής LNG (ConocoPhillips στην Αλάσκα) έκλεισε το 2012 και τώρα μόλις κατασκευάζεται ο πρώτος μεγάλος LNG σταθμός στο Cameron Parish της Λουιζιάνα.
Λόγω και εσωτερικών συγκρούσεων το αμερικανικό Υπουργείο Ενέργειας έχει εγκρίνει μόνον έξι άδειες εξαγωγής 9,07 bcf την ημέρα, ενώ αναμένουν προς εξέταση άλλες 24 αιτήσεις για ποσότητες που θα φθάνουν τα 31 bcf, όταν η συνολική αμερικανική παραγωγή φθάνει τα 69 bcf την ημέρα. Οι ενεργειακές ανάγκες της Ουκρανίας φθάνουν τα 5,1 bcf την ημέρα και της Ευρώπης σχεδόν στα 50 bcf.
Οι Αμερικανοί ασκούν πιέσεις για εκμετάλλευση του σχιστολιθικού αερίου στην Ευρώπη καθώς σύμφωνα με την Αμερικανική Υπηρεσία Ενέργειας (US Energy Information Agency) μεγάλα κοιτάσματα βρίσκονται στη Γαλλία, στη Νορβηγία, στην ίδια την Ουκρανία, την Πολώνια, τη Ρουμάνια και σε αρκετές ακόμη χώρες. Η Γαλλία και η Βουλγαρία όμως έχουν απαγορεύσει τη χρήση της υδραυλικής ρωγμάτωσης, η Ρουμανία και άλλες χώρες έχουν παγώσει τις διαδικασίες ενώ πρωτοπόρος αναδεικνύεται η Πολωνία, η οποία όμως είναι ακόμη στη φάση των ερευνών και των πρώτων γεωτρήσεων. Στην Ουκρανία από τα δυο μεγάλα κοιτάσματα το ένα που έχει αναλάβει η Chevron βρίσκεται στο δυτικό μέρος της χώρας, ενώ αντίθετα το άλλο αγλαό κοίτασμα τα δικαιώματα του οποίου έχει η Shell βρίσκεται στη Yuzivska στην ανατολική Ουκρανία στα σύνορα με τη Ρωσία.
Σχεδιασμοί Στους σχεδιασμούς της Ουάσιγκτον και των Βρυξελλών κατέχει σημαντική θέση και η ανακάλυψη σημαντικών αποθεμάτων φυσικού αερίου στην Ανατολική Μεσόγειο, στην Κύπρο, στο Ισραήλ αλλά και στην Ελλάδα, που θα μπορούσαν να προσφέρουν μια εναλλακτική πηγή ενέργειας για την Ευρώπη είτε με αγωγό από την Κύπρο προς την Κρήτη είτε με αγωγό προς την Τουρκία, όπως φαίνεται να προτιμούν οι Αμερικανοί.
Το «Σπίγκελ» αποκάλυψε χθες ότι η γερμανική εταιρεία RWE στο πλαίσιο της συμφωνίας που είχε υπογράψει το 2012 με την Ουκρανία μπορεί να προμηθεύσει το Κίεβο με φυσικό αέριο τόσο από τον αγωγό Nord Stream (αν και το απαγορεύει η συμφωνία με την Gazprom) όσο και από τη Νορβηγία και την Ολλανδία. Αλλά αυτές οι ποσότητες, ακόμη κι αν υλοποιηθεί αυτή η ιδέα, δεν θα αρκούν παρά για να εξασφαλισθούν τα βασικά αποθέματα ασφαλείας εν όψει του χειμώνα.
ΠΗΓΗ-ΦΩΤΟΓΡΑΦΙΑ: ΕΘΝΟΣ, www.ethnos.gr