Το τελευταίο προσχέδιο κοινού ανακοινωθέντος όμηρος ασαφειών που θα βρούμε μπροστά μας
ΣΧΕΤΙΚΑ ΑΡΘΡΑ
Του ΚΩΣΤΑ ΒΕΝΙΖΕΛΟΥ
Το έγγραφο αντιπρότασης της ελληνοκυπριακής πλευράς, που υποβλήθηκε στις 18 Δεκεμβρίου, αποτελεί ουσιαστικά την απάντηση προς αυτή που κατέθεσε την περασμένη εβδομάδα η τουρκική πλευρά.
Πλην των αλλαγών που έχουν γίνει επί του εγγράφου, το οποίο μετέφεραν τα Ηνωμένα Έθνη, η ελληνοκυπριακή πλευρά αποδέχεται τις παραμέτρους και τη φιλοσοφία του. Περαιτέρω, σημαντικά θεωρούνται και τα στοιχεία εκείνα, τα οποία απουσιάζουν από όλα τα προσχέδια, τα οποία κυκλοφόρησαν και συζητήθηκαν τις τελευταίες εβδομάδες.
Απουσιάζουν όλα τα θέματα, τα οποία δεν θέλουν να αγγίξουν οι Τούρκοι, όπως το εδαφικό, οι περιουσίες, η ασφάλεια, οι έποικοι. Τα προσχέδια εστιάζονται στα θέματα της πάλαι ποτέ συνταγματικής πτυχής, που έχει μετονομαστεί σε διακυβέρνηση/διαμοιρασμός εξουσιών.
Στο τελευταίο ελληνοκυπριακό προσχέδιο για το κοινό ανακοινωθέν είναι πολύ ενδιαφέρουσες οι διατυπώσεις που έχουν επιστρατευθεί για να ξεπερασθούν, υποτίθεται, οι δυσκολίες.
Αναφέρεται στο κείμενο: «Η ενωμένη Κύπρος, ως μέλος των Ηνωμένων Εθνών και της Ε.Ε., θα έχει μια διεθνή νομική προσωπικότητα και μια κυριαρχία, που ορίζεται ως η κυριαρχία που απολαμβάνουν όλα τα κράτη-μέλη των ΗΕ, υπό τον Καταστατικό Χάρτη του ΟΗΕ και η οποία εκπηγάζει από τους Ε/κ και τους Τ/κ μαζί.». Η αναφορά στον καταστατικό χάρτη του ΟΗΕ, άρθρο 2, παραπέμπει στις σχέσεις κυρίαρχης ισότητας μεταξύ των κρατών-μελών του Διεθνούς Οργανισμού. Κοντολογίς, αφορά την εξωτερική κυριαρχία δηλαδή την ανεξαρτησία και όχι την κυριαρχία στο σύνολό της. Περαιτέρω, η αναφορά ότι η κυριαρχία…εκπηγάζει από τους Ε/κ και τους Τ/κ μαζί, τι σημαίνει; Η κυριαρχία εκπηγάζει μόνο από το λαό που είναι η μόνη πηγή κυριαρχίας. Αν οι Ε/κ και οι Τ/Κ είναι ξεχωριστές πηγές κυριαρχίας τότε οι Ε/κ και οι Τ/Κ αναγνωρίζονται σαν λαοί και αποκτούν και χωριστό δικαίωμα αυτοδιάθεσης άρα και απόσχισης.
Άλλο στοιχείο της αντιπρότασης της ε/κ πλευράς αφορά το κατάλοιπο εξουσίας το οποίο, ας σημειωθεί, εκχωρείται μέσω του εγγράφου στα «συνιστώντα κράτη» χωρίς να έχει καν συμφωνηθεί ο κατάλογος των εξουσιών της Ομοσπονδιακής κυβέρνησης. Η προσθήκη μας αναφέρει: «Οποιαδήποτε διαφορά θα κρίνεται από το Ομοσπονδιακό Ανώτατο Δικαστήριο». Έτσι καθίσταται πραγματικός κυβερνήτης της «ενωμένης Κύπρου» το Δικαστήριο, καθιστώντας έτσι τη λειτουργία του κράτους αιχμάλωτη του. Αν μάλιστα ισχύσει αυτό που περιελήφθη στο σχέδιο Ανάν, τότε την Κύπρο θα κυβερνά ο ξένος δικαστής!
Στη συνέχεια αναφέρεται πως « Κανένα από τα συνιστώντα κράτη δεν μπορεί να παρουσιάζεται ως έχον κυριαρχία, και καμία πλευρά δεν μπορεί να διεκδικεί εξουσία ή δικαιοδοσία επί τού άλλου». Σε σχέση με την κυριαρχία των συνιστώντων κρατών, τι σημαίνει η αναφορά «παρουσιάζεται ως έχον κυριαρχία». Σε τέτοια ζητήματα, εκείνο που έχει σημασία είναι η υιοθέτηση μη επιδεχομένων αμφισβήτηση διατυπώσεων. Όπως: «τα συνιστώντα κράτη δεν έχουν κυριαρχία …».
Το θέμα της μετεξέλιξης, διασφαλίζεται; Η πρόταση αναφέρει σχετικά: «Η ομοσπονδία της ενωμένης Κύπρου θα προκύψει από τη διευθέτηση, η οποία θα εγκριθεί από χωριστά ταυτόχρονα δημοψηφίσματα. Το ομοσπονδιακό σύνταγμα θα ορίζει ότι η ομοσπονδία της ενωμένης Κύπρου θα συντίθεται από δύο συνιστώντα κράτη». Δηλαδή, η ομοσπονδία θα προκύψει μέσα από τη διευθέτηση και όχι ως μετεξέλιξη της Κυπριακής Δημοκρατίας.
Ενδιαφέρον έχει και το γεγονός ότι υιοθετείται ο ορισμός «συνιστώντα κράτη», παρόλο που η προηγούμενη κυβέρνηση, έχοντας συμφωνήσει ότι η λύση θα είναι «συνεταιρισμός» δυο «συνιστώντων κρατών» χρησιμοποιούσε στη συνέχεια τον όρο «ομόσπονδες μονάδες».
Στο έγγραφο, γίνεται αναφορά πως «όλα τα άλυτα βασικά ζητήματα θα βρίσκονται στο τραπέζι και θα συζητηθούν αλληλένδετα». Αυτό παραπέμπει στο έγγραφο συγκλίσεων/αποκλίσεων( 2008-2012) του Ντάουνερ, το οποίο η νέα κυβέρνηση είχε δηλώσει πως δεν αποδέχεται. Με την υιοθέτηση αυτής της αναφοράς, ουσιαστικά το έγγραφο Ντάουνερ βρίσκεται στο τραπέζι και αποτελεί βάση για τι διαπραγματεύσεις.
Είναι σαφές πως στο θέμα της «ενιαίας» ιθαγένειας, υπεισέρχεται και το στοιχείο της εσωτερικής ιθαγένειας, εξουδετερώνοντας και αναιρώντας τον δήθεν ενιαίο χαρακτήρα της.
“Θα υπάρχει μια υπηκοότητα της ενωμένης Κύπρου, η οποία θα ρυθμίζεται από ομοσπονδιακό νόμο. Όλοι οι πολίτες της ενωμένης Κύπρου θα είναι επίσης πολίτες είτε του ε/κ συνιστώντος κράτους είτε του τ/κ συνιστώντος κράτους. Αυτό το καθεστώς θα είναι εσωτερικό και θα είναι συμπληρωματικό, μη αντικαθιστώντας με οποιονδήποτε τρόπο την ιθαγένεια της ενωμένης Κύπρου.»
Αντάλλαξαν σαράντα προσχέδια
Οι δυο διαπραγματευτές έχουν, σύμφωνα με τα όσα ανέφερε ο Γενικός Γραμματέας του ΑΚΕΛ, Άντρος Κυπριανού, ανταλλάξει σαράντα προσχέδια για το κοινό ανακοινωθέν. Φαίνεται εκ των όσων έχουν αναφερθεί δημόσια ότι δεν θα υπάρξει, επί του παρόντος συνέχεια.
Θεωρούν αμφότερες οι πλευρές ότι το κείμενο που κατέθεσαν είναι της μορφής «είτε γίνεται αποδεκτό είτε τελειώνει η ιστορία». Η συνέχεια, βέβαια, επί σκηνής, όταν θα επανέλθουν από τις διακοπές τα Ηνωμένα Έθνη.
ΕΘΝΙΚΟ ΣΥΜΒΟΥΛΙΟ: Θέματα στρατηγικής με βάση τα νέα δεδομένα
Η συζήτηση των θεμάτων στρατηγικής θα γίνει εντός Ιανουαρίου σε συνεδρίαση του Εθνικού Συμβουλίου. Αυτό ανακοινώθηκε ήδη και αποτελεί απόφαση του Προέδρου της Δημοκρατίας και των αρχηγών των κομμάτων. Τι θα συζητηθεί; Κυρίως τα δεδομένα που διαμορφώνονται μετά τα όσα διαδραματίσθηκαν με τις τελευταίες κινήσεις στο Κυπριακό, πριν την αναχώρηση από το νησί του ειδικού συμβούλου του Γενικού Γραμματέα στο Κυπριακό, Αλεξάντερ Ντάουνερ. Τότε, δηλαδή, που ο Αυστραλός αξιωματούχος του Διεθνούς Οργανισμού είχε μεταφέρει την τελευταία πρόταση της τουρκοκυπριακής πλευράς στην ελληνοκυπριακή ενώ προέβη σε ένα μεγάλο ατόπημα: Συνάντησε τον Τούρκο υπουργό Εξωτερικών, Αχμέτ Νταβούτογλου στη λεγόμενη τουρκική πρεσβεία στα κατεχόμενα, παραβιάζοντας ψηφίσματα και αποφάσεις του ΟΗΕ.
Στο Εθνικό Συμβούλιο θα έχουν μια σειρά δεδομένα για να συζητήσουν με στόχο να διαμορφωθεί νέα τακτική.
Πρώτο, είναι η άρνηση της Άγκυρας και του εγκάθετου της στα κατεχόμενα να αποδεχθούν τη μια και αδιαίρετη κυριαρχία. Αυτό, ουσιαστικά, εξουδετερώνει τη δυνατότητα διαμόρφωσης του περιεχομένου του κοινού ανακοινωθέντος. Θεωρείται δεδομένο ότι τα Ηνωμένα Έθνη θα επανέλθουν.
Δεύτερο, οι εξελίξεις στην Τουρκία μετά την πολιτική κρίση που έχει ξεσπάσει. Κρίση που επηρεάζει το Κυπριακό καθώς η Άγκυρα θα ασχολείται κατά κύριο λόγο με τα εσωτερικά πολιτικά προβλήματα.
Τρίτο, οι εξελίξεις στο πεδίο της ενέργειας. Ένας τομέας που αφορά τόσο την Κυπριακή Δημοκρατία όσο και μια σειρά άλλων χωρών της περιοχής αλλά και πέραν αυτής. Στο πεδίο αυτό ορατό- και με προκλητικό τρόπο- είναι το «ενδιαφέρον» της Τουρκίας.