Από τους πειρατές των θαλασσών στους πειρατές του κυβερνοχώρου




Του ΧΡΗΣΤΟΥ ΙΑΚΩΒΟΥ

Η λέξη πειρατής επισύρει λανθασμένα αρνητικούς συνειρμούς. Αυτό υποστηρίζουν στο βιβλίο τους οι Γάλλοι καθηγητές Ροντόλφ Ντουράν και ο Ζαν Φιλίπ Βέρν, «Η πειρατική οργάνωση: Δοκίμιο για την εξέλιξη του Καπιταλισμού» (The Pirate Organization: Lessons from the Fringes of Capitalism. Harvard Business Review Press, 2012), το οποίο γνώρισε εμπορική επιτυχία όταν πρωτοκυκλοφόρησε στα Γαλλικά και απευθύνεται σε ανθρώπους που θέλουν να αναλύουν σε βάθος την εξέλιξη της ανθρώπινης ιστορίας.

Πρόκειται για μία σύντομη, πλην όμως πρωτότυπη, ιστορία του φαινομένου της πειρατείας. Αυτό που υποστηρίζουν μπορεί αρχικά να σοκάρει, στο τέλος όμως τεκμηριώνεται με ισχυρά επιχειρήματα και πολλά παραδείγματα. Αντίθετα με το μύθο που έχει επικρατήσει, ο οποίος θέλει τους πειρατές να ήταν τυχοδιώκτες και κακοποιοί, μονόφθαλμοι με ξύλινα πόδια και μεταλλικά χέρια με γάντζους, όπου η μόνη επιδίωξή τους ήταν να αναζητούν χρυσό και ρούμι, οι δύο συγγραφείς υποστηρίζουν ότι στην πραγματικότητα οι πειρατές ήταν τολμηροί λαϊκοί ήρωες οι οποίοι ουσιαστικώς απέρριπταν τον σκληρό καπιταλισμό και απέφευγαν τα δίκτυα του αδίστακτου κρατικού ελέγχου.

Οι σύγχρονοι πειρατές είναι οι χάκερ του Διαδικτύου (πειρατές του κυβερνοχώρου) και οι πειραματιστές του DNA (βιο-πειρατές). Αμφότεροι επιδιώκουν να αλλάξουν τον καπιταλισμό προς το καλύτερο, όπως ακριβώς έκαναν στο παρελθόν οι πειρατές των θαλασσών, υποστηρίζουν οι δύο συγγραφείς.

Η πειρατεία έχει μία μακρά ιστορία η οποία αρχίζει από τους κουρσάρους της Νότιας Μεσογείου μέχρι τους σημερινούς Κινέζους χάκερ του κυβερνοχώρου. Ο Ιερός Αυγουστίνος κατέγραψε ένα χαρακτηριστικό γεγονός, το οποίο αναφέρουν οι συγγραφείς. Ένας πειρατής που συνελήφθηκε και καταδικάστηκε είπε με θάρρος στο Μέγα Αλέξανδρο: «Επειδή εγώ έχω ένα σαπιοκάραβο με φωνάζουν όλοι πειρατή ενώ εσύ που έχεις ένα πολυάριθμο στόλο σε αποκαλούν αυτοκράτορα».

Σήμερα, στην εποχή όπου το Διαδίκτυο έγινε μέρος της παγκόσμια οικονομίας, οι υπερασπιστές της ελευθερίας έκφρασης στον κυβερνοχώρο χρησιμοποιούν παρόμοια επιχειρήματα για να δικαιολογήσουν τη δράση τους. Στα μέσα της δεκαετίας του 1990 όταν επιχειρήθηκε η προώθηση ενός νομοσχεδίου με σκοπό να θεσπιστούν κανόνες «αποτροπής απρέπειας» στο Διαδίκτυο απερρίφθη με το επιχείρημα ήταν μία απόπειρα να επιβληθούν περιορισμοί στην ελεύθερη έκφραση εντός του κυβερνοχώρου. Την άποψη αυτή έσπευσαν να την υποστηρίξουν και να την προβάλουν οι όπου γης χάκερ.

Η πειρατεία αναδύθηκε και εξελίχθηκε με τον ίδιο τρόπο που αναδύθηκε και εξελίχθηκε η πειρατεία του κυβερνοχώρου. Όπως ανακαλύφθηκαν και διεκδικήθηκαν οι επικράτειες του Νέου Κόσμου, έτσι ανακαλύφθηκαν και διεκδικήθηκαν οι επικράτειες του Διαδικτύου. Τα κράτη επεδίωξαν από την αρχή να επιβάλουν νόμους και περιορισμούς στοχεύοντας να αποκτήσουν δικαιώματα ιδιοκτησίας. Οι πειρατές ήταν οι πρώτοι που αντιστάθηκαν, υποστηρίζοντας ότι το έκαναν για προάσπιση δημοσίου συμφέροντος.

Iakobou-Pirate-Organization01-10november2013

Όταν για παράδειγμα παρεχωρήθη εκ μέρους της βρετανικής κυβέρνησης η ινδική υποήπειρος στην Εταιρεία Ανατολικών Ινδιών, οι πειρατές κυνηγούσαν τα πλοία της θέτοντας σε αμφισβήτηση το μονοπώλιο που έλαβαν από το κράτος. Με τον ίδιο τρόπο, για πολλά χρόνια, οι πειρατικοί ραδιοσταθμοί μάχοντο εναντίον του μονοπωλίου του BBC στις ραδιοφωνικές συχνότητες. Οι σημερινοί πειρατές του κυβερνοχώρου επιζητούν το Διαδίκτυο να είναι ταυτοχρόνως για όλους και για τον καθένα ξεχωριστά. Παράλληλα, οι πειρατές της βιολογίας παραμερίζουν τους νόμους για να χειριστούν το DNA προκειμένου να δημιουργήσουν μία γενετική μηχανή προς όφελος της ανθρωπότητας.   

Στο παρελθόν τα κράτη στρατολογούσαν πειρατές, όπως ο Φράνσις Ντρέικ που κούρσευε για λογαριασμό της Βρετανίας και τιμήθηκε με το βαθμό του ιππότη. Σήμερα η CIA προσλαμβάνει χάκερ για να εργαστούν γι’ αυτήν. Στο τέλος οι πειρατές νικούν και το κράτος χάνει το μονοπώλιο του.

Οι δύο συγγραφείς υποστηρίζουν ότι θα πρέπει να βλέπουμε σε θετικό πλαίσιο τη νίκη των πειρατών. Εδώ θα διαφωνήσω. Οι πλείστοι των πειρατών ήταν βίαιοι τυχοδιώκτες, πιο βάναυσοι πολλές φορές και από αυτούς τους αποικιοκρατικούς στρατούς, και όχι πολεμιστές της ελευθερίας. Δεν μπορούμε να εκλάβουμε σε ενιαίο πλαίσιο την ερμηνεία της πειρατείας.

Συμφωνώ ότι η πειρατεία στα νεώτερα χρόνια υπήρξε συνδεδεμένη με την εξέλιξη του καπιταλισμού και προβλέψιμη στη συμπεριφορά της, προκαλώντας τις καθιερωμένες αξίες και προσπαθώντας να εξασφαλίσει τον έλεγχο των πηγών, των εμπορικών δρόμων και των επικοινωνιών. Διαφωνώ όμως με την άποψη ότι το κρατικό μονοπώλιο στα πυρηνικά όπλα είναι λανθασμένο ενώ οι τρομοκράτες που το αμφισβητούν είναι πειρατές.

Ο Χρήστος Ιακώβου είναι ο Διευθυντής του Κυπριακού Κέντρου Μελετών

Hellasjournal - Newsletter


%d bloggers like this: