Τα ηνία του Κυπριακού στις Ην. Πολιτείες
ΣΧΕΤΙΚΑ ΑΡΘΡΑ
Του Κώστα Βενιζέλου
Οι Αμερικανοί παρουσιάζονται έτοιμοι να παρέμβουν στο Κυπριακό, θα αφήσουν όμως χρόνο και χώρο στα Ηνωμένα Έθνη να προχωρήσουν με τους σχεδιασμούς τους ενόψει και της έναρξης της νέας διαδικασίας. Οι χρόνος που προσφέρεται στον Διεθνή Οργανισμό, ως φαίνεται, δεν θα είναι απεριόριστος καθώς πληροφορίες αναφέρονται σε μια διαδικασία που θα διαρκέσει μέχρι και τις αρχές της άνοιξης και σίγουρα πριν από τις ευρωεκλογές του Μαΐου.
Σύμφωνα με πληροφορίες, στην Ουάσινγκτον θεωρούν πως το σκηνικό διαφοροποιείται στην περιοχή, τα δεδομένα αλλάζουν και πως δεν εξυπηρετεί η διαιώνιση «της εκκρεμότητας στην Κύπρο». Οι σχεδιασμοί των Αμερικανών συνδέονται πρωτίστως με τον στρατηγικό έλεγχο της περιοχής και τις κακές σχέσεις Τουρκίας- Ισραήλ (εσχάτως και Τουρκίας-Αιγύπτου). Το σκηνικό αυτό επιβάλλουν παρεμβάσεις από την Ουάσινγκτον, που τα τελευταία χρόνια είχε αφήσει ένα στρατηγικό κενό στην περιοχή, το οποίο ανταγωνιστικά ήθελαν να καλύψουν Τουρκία και Ισραήλ. Είναι σαφές πως το ενδιαφέρον επικεντρώνεται και στο φυσικό αέριο και στα ζητήματα ενέργειας.
Διπλωματική πηγή σημείωνε στον «Φ», ότι οι γεωπολιτικοί σχεδιασμοί των Αμερικανών, που συνδέονται με τις στρατηγικές στα ζητήματα της ενέργειας, «δεν θα αφεθούν να επηρεάζονται από τη μη λύση του Κυπριακού». Το Κυπριακό μπορεί να μην βρίσκεται στις προτεραιότητες της αμερικανικής εξωτερικής πολιτικής, ενοχλεί όμως η μη διευθέτηση, καθώς ενδεχομένως να επηρεάσει την εφαρμογή κάποιων κινήσεων στρατηγικής σημασίας.
Τι σημαίνει αυτό; Είτε οι Αμερικανοί θα πιέσουν και με παρεμβάσεις τους «θα διευκολύνουν τις προσπάθειες για λύση» είτε η αποτυχία επίτευξης μιας συμφωνίας δεν θα πρέπει να επηρεάζει τους σχεδιασμούς τους. Αυτό μπορεί να επιτευχθεί είτε -όπως έγραψε πρόσφατα ο «Φ»- μέσω μιας ενδιάμεσης συμφωνίας-πλαίσιο είτε προωθώντας εξελίξεις στο φυσικό αέριο, που θα φέρει κοντά τις Τουρκία-Ισραήλ-Κύπρο, ανοίγοντας προοπτική για λύση.
Είναι δε γι’ αυτό που συντηρείται στο παρασκήνιο και ενίοτε και στο προσκήνιο η λύση για μεταφορά του φυσικού αερίου με αγωγούς μέσω Τουρκίας. Στις ΗΠΑ δεν αποκλείουν και τις δυο λύσεις, δηλαδή και τη δημιουργία τερματικού σταθμού αλλά και τη μεταφορά αερίου με αγωγούς μέσω Τουρκίας. Την ίδια ώρα με τις δικές τους ευλογίες και ενθάρρυνση προχωρεί η συνεργασία του άξονα Ελλάδος-Κύπρου και Ισραήλ.
Είναι πρόδηλο πως εάν η μη λύση επηρεάζει τους σχεδιασμούς τους, θα κινηθούν πιο ενεργά και πιεστικά για να τελειώνουν με το ζήτημα τούτο. Παράλληλα, εάν μια ακόμη αποτυχία καταγραφεί, τότε θα βρεθεί τρόπος να μην επηρεασθεί η εφαρμογή της δικής τους πολιτικής στην περιοχή μας. Δεν τίθεται θέμα, σημείωνε καλά ενημερωμένη πηγή, να μην προχωρήσει η αξιοποίηση και εκμετάλλευση φυσικού αερίου, λόγω της μη λύσης του Κυπριακού.
Τόσο οι εξελίξεις στην περιοχή (ακόμη και τα τεκταινόμενα στη Συρία) όσο και το κεφάλαιο ενέργεια, διαμορφώνουν νέα δεδομένα στο Κυπριακό. Δεδομένα, τα οποία εάν τύχουν σωστής ανάγνωσης και στη συνέχεια καλής διαχείρισης, μπορούν να λειτουργήσουν θετικά και ως προς τις προοπτικές λύσης, αλλά πρωτίστως σε σχέση με το περιεχόμενο μιας συμφωνίας. Δυτικές διπλωματικές πηγές τόνιζαν πως είναι μεγάλο το διακύβευμα με το φυσικό αέριο, ώστε να διακινδυνεύεται το εγχείρημα αυτό με τη διατήρηση στην περιοχή ενός ανοικτού μετώπου, γνωρίζοντας πως η Άγκυρα επιλέγει την ένταση ως πολιτική επιβολής των δικών της συμφερόντων.
Ο ΛΑΚΚΟΤΡΥΠΗΣ ΣΤΙΣ ΗΠΑ
Η μετάβαση αύριο του υπουργού Ενέργειας, Γιώργου Λακκοτρύπη, σε Ουάσινγκτον και Νέα Υόρκη, θεωρείται μια κίνηση από αμερικανικής πλευράς, που παραπέμπει και στη διασφάλιση της συνέχισης των ερευνών για εξόρυξη φυσικού αερίου στην κυπριακή ΑΟΖ.
Ο Κύπριος αξιωματούχος, που θα συνοδεύεται από τον πρέσβη Τάσο Τζιωνή και αξιωματούχους του υπουργείου του, θα έχει επαφές σε πολιτικό επίπεδο, ενώ θα έχει και συναντήσεις με εκπροσώπους εταιρειών. Οι επαφές του χαρακτηρίζονται σημαντικές υπό την έννοια ότι σε πολιτικό επίπεδο θα σταλεί ένα μήνυμα προς διάφορους αποδέκτες και σε τεχνοκρατικό, θα δοθεί η δυνατότητα για διεύρυνση της συνεργασίας.
ΚΑΙ Ο ΝΤΑΟΥΝΕΡ ΣΤΗΝ ΕΙΚΟΝΑ
Η άφιξη στο νησί αυτή την εβδομάδα του ειδικού συμβούλου του Γενικού Γραμματέα των Ηνωμένων Εθνών, Αλεξάντερ Ντάουνερ, επαναφέρει σκηνικό κινητικότητας στο Κυπριακό. Σύμφωνα με πληροφορίες, η αποστολή του Αυστραλού αξιωματούχου του Διεθνούς Οργανισμού στην Κύπρο, αφορά ζητήματα προετοιμασίας της διαδικασίας, που θα αρχίσει στα μέσα Οκτωβρίου, αλλά παράλληλα θα επιδιωχθεί όπως ξεκαθαρίσει μια σειρά από ζητήματα. Τι θα επιδιώξει ο Αλεξάντερ Ντάουνερ στο νησί;
Πρώτο, διαμόρφωση της σειράς που θα πρέπει να ακολουθηθεί αναφορικά με τα θέματα που θα συζητηθούν. Η μεθοδολογία θα συζητηθεί κυρίως σε επίπεδο διαπραγματευτών, κατά τη διάρκεια της εδώ παρουσίας του κ. Ντάουνερ. Στα Ηνωμένα Έθνη δεν αποκλείουν το ενδεχόμενο να αρχίσουν από τα δύσκολα θέματα. Η ελληνοκυπριακή πλευρά ευνοεί τη συζήτηση του εδαφικού και των εγγυήσεων, που εμπλέκει και την Τουρκία. Η τουρκική πλευρά θεωρεί πως το εδαφικό θα πρέπει να μείνει τελευταίο, καθώς θα δημιουργηθεί «κοινωνική αναταραχή». Το ίδιο αναφέρουν οι Τούρκοι και για το θέμα των εγγυήσεων.
Δεύτερο, θα επιδιωχθεί όπως υπάρξει τοποθέτηση των δυο πλευρών επί του εγγράφου των Ηνωμένων Εθνών, συγκλίσεις/αποκλίσεις 2008-2012. Παρά το γεγονός ότι ο Αλεξάντερ Ντάουνερ γνωρίζει τις εκατέρωθεν τοποθετήσεις επί του θέματος, θέλει κατά την εδώ παραμονή του να ξεκαθαρίσει οριστικά το ζήτημα τούτο. Για κάποιο περίεργο λόγο, που ενδεχομένως να γνωρίζει και ο αξιωματούχος του ΟΗΕ, ο κατοχικός ηγέτης, Ντερβίς Έρογλου, παρουσιάζεται θιασώτης του εγγράφου και υποστηρίζει πως θα πρέπει να αποτελέσει βάση για διαπραγματεύσεις. Η στάση αυτή ενδεχομένως να συνδέεται με το γεγονός ότι η ελληνοκυπριακή πλευρά δεν αποδέχεται το έγγραφο ως βάση για διαπραγματεύσεις.