ΕΥΡΩΠΗ
#Tags:
Κύπροςβρετανικές βάσειςΟι βρετανικές βάσεις χρησιμοποιούνται ήδη…
ΣΧΕΤΙΚΑ ΑΡΘΡΑ
Ο Πρόεδρος της Κύπρου μίλησε με τη γλώσσα της αλήθειας και δεν κρύφτηκε: Ειλικρινείς οι σχέσεις με τον Μητσοτάκη, θέματα κατά καιρούς μεταξύ Αθηνών και Λευκωσίας (video)
Συνάντηση του Αρχηγού της ΕΛΑΣ με τον υφυπουργό Μετανάστευσης της Κύπρου: Στενή συνεργασία, κοινές επιχειρήσεις με Frontex για την προστασία εθνικών και ευρωπαϊκών συνόρων
Του Κώστα Βενιζέλου
Θέμα Βάσεων επανέρχεται στο προσκήνιο κάθε φορά που είτε οι Βρετανοί «ενοχλούν» στο Κυπριακό με τις μεθοδεύσεις τους είτε όταν προτίθενται να τις χρησιμοποιήσουν για πολεμικούς σκοπούς. Τις τελευταίες ημέρες γίνεται λόγος για τη χρήση από μέρους των Βρετανών των στρατιωτικών βάσεων που διατηρούν στην Κύπρο λόγω των εξελίξεων στη Συρία και το ενδεχόμενο επίθεσης κατά της χώρας αυτής.
Στη Λευκωσία, όπως αρμοδίως έχει αναφερθεί, έχουν δοθεί διαβεβαιώσεις από το Λονδίνο «ότι η κυπριακή Κυβέρνηση θα ενημερωθεί σε περίπτωση που οι Βάσεις αξιοποιηθούν σε πολεμικούς σχεδιασμούς» και πως δεν θα βρεθεί η χώρα προ εκπλήξεως. Είναι, όμως, σαφές πως με βάση τη Συνθήκη Εγκαθίδρυσης, οι Βρετανοί δεν είναι υποχρεωμένοι να ενημερώνουν την Κυπριακή Δημοκρατία αναφορικά με εξωτερική χρήση των Βάσεων.
Εναπόκειται, συνεπώς, στην… «καλή θέληση» και τη διάθεσή τους να ενημερώσουν την κυπριακή Κυβέρνηση. Υπενθυμίζεται ότι οι Βάσεις χρησιμοποιήθηκαν στον πόλεμο του Κόλπου το 1991 και του Ιράκ το 2003. Αλλά και στην τωρινή κρίση, στη Συρία, οι Βάσεις χρησιμοποιούνται ήδη εδώ και ένα χρόνο για σκοπούς συλλογής πληροφοριών. Από τις βρετανικές βάσεις φεύγουν κατασκοπευτικά αεροπλάνα, τα οποία έχουν την ευθύνη να ενημερώνουν «τις συμμαχικές δυνάμεις» για τα όσα συμβαίνουν στη Συρία.
Άλλωστε, οι βρετανικές βάσεις θεωρούνται ως πολύ σημαντικές για όλες τις δυνάμεις που προετοιμάζονται για τον επικείμενο πόλεμο, καθώς αποτελούν κομβικό σημείο στην περιοχή. Αντί να σταθμεύουν αεροπλανοφόρα, τα οποία στοιχίζουν οικονομικά, υπάρχουν οι Βάσεις, που γειτνιάζουν με το θέατρο του πολέμου. Για να χρησιμοποιηθούν οι Βάσεις βεβαίως στην περίπτωση επίθεσης θα πρέπει να υπάρχει απόφαση του Συμβουλίου Ασφαλείας.
Η βρετανική Αντικατασκοπεία από τις βάσεις Ακρωτηρίου και Δεκέλειας, αλλά και από το σύγχρονο ραντάρ (ηλεκτρονικού πολέμου και υποκλοπών) που λειτουργεί στο Τρόοδος, παρακολουθεί τις κινήσεις του συριακού Στρατού, διευκολύνοντας έτσι, όπως γράφτηκε στο βρετανικό Τύπο, τους αντικαθεστωτικούς στη Συρία. Εκτός από το υπερσύγχρονο στρατιωτικό αεροδρόμιο που διαθέτουν, οι Βάσεις είναι εξοπλισμένες και με προηγμένα ηλεκτρονικά συστήματα, κυρίως στο Τρόοδος. Μέρους του αμερικανικού παγκόσμιου συστήματος παρακολούθησης επικοινωνιών Έσελον αποτελεί ο σταθμός του Αγίου Νικολάου πλησίον της Αμμοχώστου. Η εγκατάσταση αυτή παρακολουθεί όλες τις τηλεπικοινωνίες όχι μόνο στη Μέση Ανατολή, αλλά και στην Κεντρική Ασία. Οι καταγραφές της εκπέμπονται μέσω δορυφόρου στην Αγγλία και στη συνέχεια μεταφέρονται στον κεντρικό σταθμό του συστήματος Έσελον στις ΗΠΑ. Έτσι από τις βρετανικές βάσεις της Κύπρου παρακολουθούνται τα πάντα ενώ τις στρατιωτικές εγκαταστάσεις δεν τις χρησιμοποιούν μόνο οι Άγγλοι. Χρησιμοποιούνται, ως γνωστό, και από τους Αμερικανούς. Υπενθυμίζεται ότι σε δημοσίευμα του «Φ», τον Αύγουστο του 2012 (Γ. Γεωργίου: Κύπρος: βάση για υποκλοπές και στρατιωτικές επιχειρήσεις) η εκτίμηση του Αμερικανού πρεσβευτή στη Λευκωσία το 2008, η οποία διέρρευσε μέσω της οργάνωσης WikiLeaks, είναι πως «τυχόν ζημία ή πλήρης απώλεια των εγκαταστάσεων στις βρετανικές βάσεις θα αποτελούσε απειλή για τα συμφέροντα εθνικής ασφαλείας μας στην Ανατολική Μεσόγειο».
Σημειώνεται συναφώς ότι εκτός από την κρίση του Λιβάνου το 2006, σε καμία άλλη περίπτωση η κυπριακή Κυβέρνηση δεν είχε προβεί σε δυναμική παρέμβαση ως προς τις Βάσεις. Τότε απαγορεύτηκαν οι προσγειώσεις όλων αεροπλάνων ξένων κρατών στα αεροδρόμια των Βάσεων. Και τούτο έγινε καθώς υπήρχαν πληροφορίες ότι οι Άγγλοι είχαν έλθει σε συνεννόηση με ξένες κυβερνήσεις ζητώντας από αυτές να χρησιμοποιούν για σκοπούς μεταφοράς αμάχων ή ανεφοδιασμού των αεροσκαφών τους το αεροδρόμιο της Βάσης Ακρωτηρίου.
Η τότε Κυβέρνηση είχε αποτρέψει τούτο και όλη η κίνηση έγινε μέσω του αεροδρομίου Λάρνακας. Η κίνηση αυτή είχε προδήλως μειώσει το ρόλο των Βρετανών στις τότε εξελίξεις, σε σχέση πάντα με την αξιοποίηση της γεωπολιτικής θέσης που κατέχουν οι Βάσεις στην Κύπρο.
ΣΥΧΝΑ-πυκνά γίνεται αναφορά σε ενοίκια, τα οποία πρέπει να δίνουν οι Βρετανοί στην Κυπριακή Δημοκρατία. Συμφωνία πληρωμής ενοικίου από τους Βρετανούς για τις Βάσεις δεν υπάρχει. Κι αυτό γιατί οι Βρετανοί θεωρούσαν και θεωρούν πως οι Βάσεις είναι «κυρίαρχες» και ως εκ τούτου δεν μπορούσαν να πληρώνουν ενοίκιο για κάτι το οποίο «θεωρούν δικό τους». Ωστόσο, στις Συνθήκες υπάρχει πρόβλεψη για υποχρεωτική οικονομική βοήθεια και πληρωμή δικαιωμάτων και αποζημίωσης από τη Βρετανία στην Κυπριακή Δημοκρατία. Η Βρετανία, μέχρι και το 1965, κατέβαλλε κανονικά τις οφειλές της.
Το 1965 η Μεγάλη Βρετανία τερμάτισε μονομερώς την πληρωμή με τη δικαιολογία ότι δεν μετείχαν στο Κράτος οι Τουρκοκύπριοι και ότι τα χρήματα δεν μπορούσε να τα εισπράττει μόνο η ελληνοκυπριακή πλευρά. Σύμφωνα με τη Συμφωνία, που είναι αποτέλεσμα ανταλλαγής επιστολών που έχουν επισυναφθεί στη Συνθήκη Εγκατάστασης της 16ης Αυγούστου 1960, η Βρετανία όφειλε να πληρώνει για τη χρήση δρόμων, λιμανιών, για επιστροφές φόρων.
Με βάση τη συμφωνία, το 1961 προέβλεπε αποζημιώσεις ύψους 4 εκατομμυρίων λιρών, 3 εκατομμύρια το 1962, το 1963 2 εκατομμύρια, το 1964 1,5 εκατομμύριο και το ίδιο ποσό το 1965. Η Βρετανία είχε δώσει 500.000 λίρες για κατασκευή μέρους του αεροδρομίου Λευκωσίας, που χρησιμοποιούσε για στρατιωτικούς λόγους, 500.000 λίρες για μετακίνηση του χωριού Ακρωτήρι, 540.000 λίρες για κατασκευή περιφερειακού δρόμου Δεκέλειας- Αγίου Νικολάου, για να αλλάξει η όδευση και να μην περνά μέσα από το χωριό ( Άγιος Νικόλαος).
Με βάση τη συμφωνία, έξι μήνες πριν από τη λήξη της, η οποία ήταν πενταετής, μέχρι την 31η Μαρτίου του τελευταίου χρόνου, θα διεξάγονταν συζητήσεις για αναθεώρηση των ποσών.
Οι Βρετανοί τερμάτισαν το 1965 μονομερώς τη συμφωνία και έκτοτε δεν δίνουν χρήματα ούτε για τις διευκολύνσεις, οι οποίες στοιχίζουν στην Κυπριακή Δημοκρατία και περιλαμβάνουν και τη χρήση των δρόμων.