Είναι κάποιοι… τζαμπατζήδες Κύπριοι που τους πείραξαν οι «φρεγάτες»…
ΣΧΕΤΙΚΑ ΑΡΘΡΑ
Του Μιχαήλ Βασιλείου
Μια πολύ επικίνδυνη για τη εθνική ασφάλεια της Κυπριακής Δημοκρατίας αντίληψη προωθείται, αναφορικά με την εκπεφρασμένη πρόθεση της χώρας να προχωρήσει στην προμήθεια δύο φρεγατών, ας πούμε πολεμικών πλοίων για να είμαστε πιο ακριβείς, με σκοπό την προστασία των κυπριακών κοιτασμάτων υδρογονανθράκων.
Σε δημοσιεύματα σε κυπριακά μέσα ενημέρωσης που περιήλθαν υπόψη μας, διαβάσαμε μια επιχειρηματολογία που προδίδει κολοσσιαία άγνοια των στοιχειωδών των διεθνών σχέσεων και της άμυνας, ενώ είναι από ανεπίτρεπτη ως εντελώς απαράδεκτη για μια χώρα με την Ιστορία της μεγαλονήσου και τις περιπέτειες που έχει περάσει στην ιστορική της πορεία.
Η πρόθεση προμήθειας δύο πολεμικών σκαφών αποκαλείται ως «πρωταπριλιάτικο αστείο» και ως «μη ορθολογική αμυντική απόφαση», μια άποψη την οποία προφανώς υπογράφει συντάκτης παντελώς άσχετος περί τα αμυντικά, από τους γνωστούς που έχουν άποψη επί παντός του επιστητού. Δεν απαγορεύεται, όμως είναι επίσης απόλυτα γνωστό σε τι έχει οδηγήσει η επικίνδυνη άγνοια και η προφανής προθυμία ορισμένων να ερευνήσουν και να μάθουν.
Ο υπουργός Άμυνας της Κυπριακής Δημοκρατίας φέρεται στο δημοσίευμα να έχει ολοκληρώσει τη συμφωνία χωρίς να ανακοινωθεί οτιδήποτε, υπό τον φόβο της Τρόικας και τις δυνατότητας που έχει να τη μπλοκάρει, με αφορμή την οικονομική κρίση και το πρόγραμμα σκληρής λιτότητας το οποίο εφαρμόζεται στο νησί.
Ο συντάκτης κατηγορεί τις πολιτικές ηγεσίες της Κύπρου, διαχρονικά, ότι δεν μαθαίνουν από τα σφάλματα του παρελθόντος και ότι διαιωνίζουν τον «μύθο» ότι η προμήθεια ορισμένων οπλικών συστημάτων θα καταστήσουν την Κύπρο ικανή να αμυνθεί του πατρίου εδάφους και της αμφισβήτησης των κυριαρχικών δικαιωμάτων από την Τουρκία. Το βασικό μη οικονομικό επιχείρημα εναντίον της προμήθειας των δύο φρεγατών (;) είναι ότι η τουρκική Αεροπορία μπορεί να τις βυθίσει πολύ εύκολα. Το ερωτηματικό μπαίνει διότι εάν ο συγγραφέας βγει στην αγορά των ναυπηγήσεων και μας φέρει φρεγάτα που κοστίζει μόνο 100 εκατομμύρια δολάρια σίγουρα θα μας ενδιέφερε πολύ.
Ο συγγραφέας, στη συνέχεια, προχωρά στο πρώτο κολοσσιαίο ατόπημα, να συγκρίνει την προμήθεια των δύο πλοίων με την προμήθεια των S-300 που κατέληξε σε φιάσκο και τη μεταφορά των συστημάτων στην Κρήτη. Ο Γλαύκος Κληρίδης εξασφάλισε την επανεκλογή του μέσω αυτής της προμήθειας, υποστηρίζει ο συντάκτης, ενώ η κυπριακή κυβέρνηση υποχώρησε όταν κατάλαβε ότι οι απειλές της Τουρκίας δεν ήταν μπλόφα.
Από πού να αρχίσει και που να τελειώσει κανείς. Από το ότι εάν η υλοποίηση της προμήθειας δεν έγινε ορθολογικά, δηλαδή ότι δεν «χτίστηκε» όπως έπρεπε αντιαεροπορική «ομπρέλα» με συστήματα μικρότερου βεληνεκούς μέχρι να φτάσεις στους S-300; Από το ότι δεν φρόντισε κανείς να εξετάσει τις επιπτώσεις στην ασφάλεια τρίτων χωρών από την προμήθεια του συστήματος (το ραντάρ του και η παρουσία Ρώσων χειριστών στην αρχική φάση αποτελούσε σημαντικό κίνδυνο για τους Ισραηλινούς);
Από το ότι το ορθό ως θεωρητική σύλληψη Δόγμα του Ενιαίου Αμυντικού Χώρου (ΕΑΧ) Ελλάδας και Κύπρου είχε διακηρυχθεί χωρίς να έχει προηγηθεί οικονομική αποτίμηση του κόστους υλοποίησής του ή χωρίς να έχει προκύψει συμφωνία διακήρυξης του ότι η ελλαδική στρατιωτική απάντηση θα δινόταν σε οποιοδήποτε σημείο του μετώπου Έβρος – Αιγαίο – Κύπρος; Η απόσταση δημιουργούσε πραγματικά επιχειρησιακά ζητήματα, οπότε αυτό που θα ενδιέφερε δεν θα ήταν τόσο η «γεφύρωση» της μεγάλης απόστασης με πολυδάπανα συστήματα αλλά η διατήρηση μιας αξιόπιστης γενικής αποτροπής μέσω της ισχύος απέναντι στην Τουρκία, με πιο βασική προϋπόθεση την πολιτική απόφαση υλοποίησης της αποτρεπτικής απειλής εάν το απαιτούσαν οι περιστάσεις.
Από το ότι όντως ακούστηκαν εκείνη την εποχή όντως μέγιστες… μπαρούφες από άσχετους αναφορικά με την επιχειρησιακή αποτελεσματικότητα του συστήματος δημιουργώντας ψεύτικες προσδοκίες;
Αυτά τα αναφέρουμε για να υποστηρίξουμε, ότι το ότι εμείς στερούμαστε σοβαρότητας στον σχεδιασμό της άμυνας του ελληνισμού απέναντι σε κάθε επιβουλή δεν συνεπάγεται αυτομάτως ότι η προμήθεια του ενός ή του άλλου προηγμένου αμυντικού συστήματος είναι εξ ορισμού λανθασμένη!
Και περνάμε στο δεύτερο μέρος της επιχειρηματολογίας του συντάκτη, όπου αναφέρει ότι η προμήθεια δεν θα ήταν δικαιολογημένη ούτε και αν η Κύπρος μπορούσε να την αντέξει οικονομικά. Φυσικά και έχει δίκιο να ζητά από τη κυβέρνηση ενημέρωση προτού πέσουν υπογραφές για τη συμφωνία, ούτε λόγος. Κι επειδή θεωρεί ότι οι εξηγήσεις αυτές δεν θα πείσουν κανέναν και ότι η επένδυση 100-200 εκατομμύρια ευρώ θα είναι διασπάθιση δημοσίου χρήματος, ας κάνουμε εμείς μία προσπάθεια να του θυμίσουμε κάποια από τα στοιχειώδη των διεθνών σχέσεων.
Εικάζουμε, ότι θα μπορούσαμε να συμφωνήσουμε στο ότι εάν θεωρήσουμε ως δεδομένη την τουρκική εναντίωση στην αξιοποίηση των κοιτασμάτων και την Κύπρο χωρίς διεθνείς συμμαχίες για το συγκεκριμένο θέμα, τότε θα πρέπει να ξεχάσει δια παντός την προοπτική εκμετάλλευσης των αποθεμάτων, διότι με τη δική του λογική, η Κύπρος δεν έχει τύχη απέναντι στην Τουρκία, ή ενδεχομένως η μόνη άμυνα που θα πρέπει να προβάλλει στον τουρκικό αναθεωρητισμό είναι στο έδαφος.
Κι αν αυτό το τελευταίο (χερσαία άμυνα) αληθεύει, με βάση ποια λογική θεωρεί ως λανθασμένη την προμήθεια των S-300; Τρικυμία εν κρανίω, υπαγορευόμενη μάλλον από παντελή άγνοια των αμυντικών ζητημάτων και τη γνώση μόνο των οικονομικών…
Το βλακώδες του επιχειρήματος καταδεικνύεται από απλά παραδείγματα: Τι θα έλεγαν άραγε στην Ταϊβάν εάν διάβαζαν το σκεπτικό του Κύπριου φίλου μας; Τι θα έλεγαν στην… πόλη-κράτος της Σιγκαπούρης; Όλως τυχαίως, αμφότερες διαθέτουν πολύ ισχυρές αεροπορικές και ναυτικές δυνάμεις, έστω πολύ μικρότερες αριθμητικά από αυτές μιας Κίνας, για παράδειγμα. Η Σιγκαπούρη δεν έχει καν μέρος να τα… παρκάρει! Κι όμως, αν ρίξει μια ματιά στο επίπεδο εκπαίδευσης, την επιχειρησιακή ικανότητα και την αποφασιστικότητα να μην αφεθεί τίποτα στην τύχη, θα εκπλαγεί.
Ας μην πάει όμως μακριά. Στη γειτονιά του πανέμορφου νησιού της Αφροδίτης υπάρχει το Ισραήλ. Μια λωρίδα γης, σε μια αραβική θάλασσα, όπως έχει επικρατήσει να λέγεται, ένα θαυμαστό παράδειγμα αποφασιστικότητας να επιβιώσει, κάτι το οποίο αναγνωρίζουν άπαντες, ασχέτως εάν συμπαθούν ή αντιπαθούν τους Ισραηλινούς. Στη στρατιωτική ισχύ αυτού του μικρού κράτους με τη θαυμαστή τεχνολογική δυνατότητα ώστε να διατηρεί σημαντικό ποιοτικό προβάδισμα έναντι των αντιπάλων του και στρατιωτική σκέψη τόσο προκλητική και «αιρετική» που το οδηγεί σε βήματα τολμηρά για τη συνεχή προσαρμογή των αμυντικών αναγκών στην τεχνολογική πρόοδο, τη φύση των απειλών, τις οικονομικές συνθήκες, στηρίζεται η Κύπρος.
Σε αυτό το κράτος στηρίζεται κυρίως η Κύπρος στην προσπάθεια να αξιοποιήσει τα αποθέματα υδρογονανθράκων της και να ξεφύγει από τη σημερινή οικονομική κρίση και στους Αμερικανούς για λόγους που δεν χρειάζεται να εξηγήσουμε εδώ. Ένα κράτος που έχει ήδη μελετήσει τα της άμυνας της νήσου και έχει προβεί σε παρατηρήσεις αφήνοντας πολλούς εκ των υπευθύνων άφωνους… Όχι για τίποτε πολύπλοκο ή/και πολυδάπανο, για τα απλά μιλάμε, τα στοιχειώδη. Δεν θα επεκταθούμε διότι μας δεσμεύει το απόρρητο του θέματος…
Φυσικά και στην Ελλάδα στηρίζεται η Κύπρος. Και καλά κάνει. Όποιος δεν κατανοεί – όχι πολύ συχνά οι οικονομολόγοι – ότι το στρατηγικό βάθος του ελληνισμού περνάει από την Κύπρο και ότι το μέλλον Ελλάδας και Κυπριακής Δημοκρατίας είναι αλληλένδετο, δεν θα έχει και πολύ μέλλον στην περιοχή που βρισκόμαστε, από όποια χώρα κι αν παρακολουθεί τις εξελίξεις…
Και ερχόμαστε σε αυτό που στις διεθνείς σχέσεις αποκαλείται ως «the free rider’s syndrome», ή ελληνιστί «το σύνδρομο του τζαμπατζή». Αυτό είναι το όραμά μας για την Κυπριακή Δημοκρατία; Δηλαδή όταν έρχεται ένα κράτος και προσφέρει αμυντική κάλυψη, συνεργασία και από κοινού αξιοποίηση των κοιτασμάτων, δεν θα πρέπει να αποτιμηθεί οικονομικά και να συνεκτιμηθεί η συνεισφορά στον τομέα της άμυνας αυτών των πολύτιμων κοιτασμάτων;
Για να μην πάμε στο επίπεδο της σημειολογίας και των συμβολισμών. Για τη νοοτροπία που επικρατούσε στην Κύπρο τα τελευταία 30 χρόνια πολλά γράφτηκαν επ’ αφορμή της οικονομικής κρίσης. Δεν διάβασε τίποτα ο Κύπριος φίλος μας; Γιατί προτείνει τη μεταφορά του παρασιτικού αυτού μοντέλου και στην άμυνα της χώρας και όχι την ανάληψη των ευθυνών που αναλογούν από τους Κύπριους, εάν επιθυμούν «να γευτούν τους καρπούς»; Διεκδικώντας και τη συνδρομή της Ευρωπαϊκής Ένωσης αφού το δικό της ενεργειακό πρόβλημα θα επιλύσουν τα κοιτάσματα;
Εάν κάποιοι νομίζουν ότι απλώς οι ισορροπίες θα ευνοήσουν εμάς τους ξύπνιους και άλλοι θα βγάζουν τα «κάστανα» από τη φωτιά για να κυκλοφορούμε με… κελεμπίες παριστάνοντας το σεϊχάτο, έχουν απλώς εξαιρετικά στρεβλή και επικίνδυνη θεώρηση των καταστάσεων. Ας ανοίξουν τα εισαγωγικά βιβλία στη θεωρία των συμμαχιών. Εκεί θα διαπιστώσουν ποια είναι τα κίνητρα που οδηγούν σε συμμαχίες. Ότι συνεισφέρει κανείς μπαίνει στο τραπέζι.
Αλλά και επιχειρησιακά, δύο κυπριακά πλοία με τα κατάλληλα οπλικά συστήματα θα ενισχύσουν την αμυντική προσπάθεια και θα προσθέσουν ισχύ, ώστε να μην μπορεί η τουρκική Αεροπορία να κάνει και πολλά. Και η συνδρομή των Ισραηλινών θα χρειαζόταν μόνο στη δύσκολη στιγμή. Το καθημερινό έργο της επιτήρησης θα το αναλάμβαναν Κύπριοι, κερδίζοντας μοναδικές εμπειρίες και ενισχύοντας συνολικά την άμυνα του νησιού. Θα ερχόντουσαν και μερικά UAV και η Κύπρος θα διέθετε τη δική της Αεροπορία, εξειδικευμένη στο έργο που συζητάμε. Κι ας αφήσουμε στους πιο ειδικούς για το πόσο εύκολα θα βυθίζονταν τα πλοία μας από τους Τούρκους, οι κουβέντες αυτές θυμίζουν καφενείο και φέρνουν στο μυαλό υπολογισμούς για το πόσες δεκάδες αεροσκάφη θα κατέρριπταν οι S-300 σε περίπτωση τουρκικής επίθεσης…
Διότι αν θεωρηθεί ότι το μισό της αξίας ενός κοιτάσματος είναι το κόστος εξόρυξης και το άλλο μισό μοιράζεται ανάμεσα στην εταιρία και το κράτος, αυτός που αναλαμβάνει τα της ασφάλειας δεν δικαιούται κάτι; Ή μήπως όταν το διεκδικήσει θα αρχίσουμε να κραυγάζουμε άναρθρα – κατά το σύνηθες – ότι μας εκμεταλλεύονται; Θα ξεκινήσουμε μήπως σε αυτή την περίπτωση να θυμόμαστε «εναλλακτικές» λύσεις τύπου «ξανθό γένος» ή διδαχθήκαμε από πρόσφατες εμπειρίες για το πώς διαπραγματεύονται τα… γένη ανεξαρτήτως χρώματος επιδερμίδας τα συμφέροντά τους;
Ας σοβαρευτούμε λιγάκι και ας δούμε τα πράγματα στην πραγματική τους διάσταση. Ας δούμε τι έκανε η Νορβηγία, πως οικοδόμησε τη δική της ενεργειακή βιομηχανία, πως επένδυσε στη άμυνα πρώτα απ’ όλα και στην υποδομή ώστε να αξιοποιηθούν κι άλλα κοιτάσματα, πριν αρχίσει να δίνει τα έσοδα σε συνταξιοδοτικά ταμεία, κάτι που ξεχνούν ορισμένοι ανεγκέφαλοι στην Αθήνα, ευτυχώς όχι στη Κύπρο.
Επιτέλους, ας καταλάβουμε ότι οι μπουνταλάδες δεν έχουν πέραση όταν στο τραπέζι τίθενται ζωτικά συμφέροντα. Αυτός ο τρόπος σκέψης οδηγεί σε καταστροφές. Πλέον όμως, περιθώρια δεν έχουμε. Γι’ αυτό είμαστε τόσο αυστηροί και αιχμηροί στον λόγο μας. Αλλιώς, δεν θα άξιζε καν να ασχοληθούμε με ορισμένες απόψεις.
Θα περίμενε κανείς να διατυπωνόταν άλλη κριτική, πάντα σε σχέση με όσα προαναφέρθηκαν. Εάν όντως υπάρχει τέτοια συμφωνία, με ποια λογική τα δυο αυτά πολεμικά πλοία δεν θα ναυπηγηθούν στην Ελλάδα, ενώ τα συστήματά τους, κατά πλειοψηφία, θα προέρχονται από την ισραηλινή αμυντική βιομηχανία; Το έχουμε αναφέρει ξανά, δυστυχώς όμως, τα αυτονόητα στον Έλληνα έχουν ένα πρόβλημα μέχρι να γίνουν αντιληπτά.