Ο Ομπάμα ξεκαθάρισε στον Ερντογάν ότι δεν θα παρέμβει στρατιωτικά στη Συρία
ΣΧΕΤΙΚΑ ΑΡΘΡΑ
Ο Μιχάλης Χαραλαμπίδης ήταν ένας μεγάλος Έλληνας: Ένα είναι το πρόβλημα, η Τουρκία… Δεν υπάρχει Κουρδικό πρόβλημα, δεν υπάρχει Κυπριακό πρόβλημα, ούτε θέμα Αιγαίου…
Ο Πρόεδρος της Γερμανίας έθεσε το Κυπριακό στον Ερντογάν, ο οποίος βεβαίως έκανε πως δεν άκουσε! Ο Σταϊνμάιερ δεν του χαρίστηκε για τα ανθρώπινα δικαιώματα και τη Χαμάς
Εν μέσω της έντονης διπλωματικής κινητικότητας μεταξύ των ΗΠΑ και της Ρωσίας για την επίτευξη ειρηνευτικής λύσης στη Συρία πραγματοποιήθηκε χθες η συνάντηση του Προέδρου, Μπαράκ Ομπάμα, με τον Τούρκο Πρωθυπουργού, Ρετσέπ Ταγίπ Ερντογάν, όπου ο Αμερικανός Πρόεδρος επεσήμανε ότι δεν υπάρχει μια «μαγική συνταγή» για το τέλος της εμφύλιας διαμάχης στη Συρία.
Αυτός είναι και ο τίτλος της ανταπόκρισης των Terry Atlas και Mike Dorning από την Ουάσιγκτον στο BLOOMBERG («No Magic Formula to End Syria Conflict, Obama Says») όπου επισημαίνεται ότι ο Αμερικανός Πρόεδρος απέφυγε μια ενίσχυση της αμερικανικής παρέμβασης στη συριακή διαμάχη, όπως την αποστολή οπλισμού στους αντικαθεστωτικούς μαχητές. Ο Πρόεδρος Ομπάμα δήλωσε ότι παραμένει ανοιχτό το ενδεχόμενο υιοθέτησης στρατιωτικών μέτρων από τις ΗΠΑ, εξαιτίας κυρίως της απειλής που θέτουν τα χημικά όπλα της Συρίας, επισημαίνοντας παράλληλα ότι δεν υπάρχει μια ‘μαγική συνταγή’ για την αντιμετώπιση των εχθροπραξιών και της δύσκολης κατάστασης στη Συρία.
Σύμφωνα με τρεις Αμερικανούς αξιωματούχους, που έχουν γνώση των κυβερνητικών διαβουλεύσεων και θέλησαν να διατηρήσουν την ανωνυμία τους, ο Πρόεδρος Ομπάμα δεν επιθυμεί την ενίσχυση της αμερικανικής παρέμβασης στη Συρία, παρά τις πληροφορίες των αμερικανικών μυστικών υπηρεσιών για πιθανή χρήση μικρών ποσοτήτων χημικών όπλων από το καθεστώς Άσσαντ.
Όπως επισημαίνουν οι ίδιοι αξιωματούχοι ο Πρόεδρος Ομπάμα εξέτασε τις θετικές και αρνητικές επιπτώσεις από μια ενδεχόμενη ανατροπή του Άσσαντ. Στις θετικές κατατάσσονται ο τερματισμός των εχθροπραξιών που κόστισε έως τώρα τη ζωή 70.000 Σύρων, η ανακοπή του ρεύματος των προσφύγων που απειλούν να αποσταθεροποιήσουν την Ιορδανία και τον Λίβανο και η αποστέρηση του Ιράν από τον σημαντικότερο σύμμαχό του στον αραβικό κόσμο. Στις ενδεχόμενες αρνητικές επιπτώσεις περιλαμβάνεται το ενδεχόμενο ανάδυσης ενός εξτρεμιστικού καθεστώτος στη Δαμασκό, εχθρικού προς το Ισραήλ ή μια εθνοτικής διαμάχης ανάλογης με εκείνη που ανέκυψε στο Ιράκ, μετά την αμερικανική επέμβαση του 2003.
Προς το παρόν ο Ομπάμα αφήνει σε άλλα κράτη την αποστολή όπλων στη Συρία ενώ ποντάρει στις διπλωματικές συνομιλίες αναγνωρίζοντας παράλληλα τις δυσκολίες. Ο υπουργός Εξωτερικών, John Kerry, στην προσπάθειά του να αποφευχθεί ένας εθνοτικός πόλεμος στη Συρία προωθεί μια ειρηνευτική διάσκεψη, εντός του μήνα ή τον Ιούνιο, στην οποία θα συμμετάσχουν εκπρόσωποι του συριακού καθεστώτος και της αντιπολίτευσης.
Ο John Kerry και ο Ρώσος ομόλογός του, Sergei Lavrov, ανακοίνωσαν στις 7 Μαΐου τη σύγκλιση διάσκεψης, χωρίς τη διασφάλιση προηγούμενης στήριξης των αντιμαχόμενων πλευρών της Συρίας. Τόσο η κυβέρνηση Άσσαντ, όπως και η κύρια πολιτική αντιπολίτευση δήλωσαν ότι θα πρέπει να διερευνήσουν το περιεχόμενο της συνάντησης, που αναμένεται να διεξαχθεί στη Γενεύη, πριν ορίσουν τη συμμετοχή τους.
Τέσσερα είναι τα γεωπολιτικά αινίγματα που βρίσκονται στο περιθώριο της Τουρκίας με τις ΗΠΑ, κατά τον Ιshaan Tharoor, σε άρθρο του για το περιοδικό TIME («Turkey’s Erdogan Visits the U.S.: 4 Problems that won’t be Solved»). Το πρώτο αφορά στη Συρία.
Ως μέλος του ΝΑΤΟ που δέχτηκε επίθεση από συριακές δυνάμεις, ο Ερντογάν αξιώνει ομαδική δράση από τους εταίρους του εναντίον της Συρίας, συμπεριλαμβανομένου του οπλισμού του Ελεύθερου Συριακού Στρατού από τη Δύση, υπογραμμίζοντας ταυτόχρονα ότι η Τουρκία αδυνατεί να προσφέρει καταφύγιο στον μεγάλο αριθμό Σύρων προσφύγων. Ο Πρόεδρος Ομπάμα ωστόσο δεν υποσχέθηκε όπλα, ενώ ο ίδιος ο Ερντογάν έχει πολύ περιορισμένη επιρροή στην συριακή Αντιπολίτευση.
Προγραμματίζεται συνέδριο των Ηνωμένων Εθνών στην Γενεύη τον Ιούνιο, όπου θα γίνουν προσπάθειες για προσέλευση της συριακής Αντιπολίτευσης και των αξιωματούχων, καθώς και άλλων χωρών από την ευρύτερη περιοχή (η Ρωσία επιμένει να συμπεριληφθεί το Ιράν). Το δεύτερο ζήτημα αφορά στην ειρήνευση στην Μέση Ανατολή, με τον Ερντογάν να επιμένει να επισκεφθεί τη Γάζα.
Παρά το κοινό συμφέρον Τούρκων και Ισραηλινών να διευθετηθεί το ζήτημα της Συρίας, οι καλές τους σχέσεις έχουν διαταραχθεί, ενώ αρνητικές φαίνονται και οι προοπτικές για ειρήνευση των Ισραηλινών με τους Παλαιστινίους. Ταυτόχρονα με την ειρήνευση με τους Κούρδους, οι Τούρκοι συμφώνησαν με τους Κούρδους του Ιράκ για ανάπτυξη πετρελαιοπηγών στον ιρακινό Κουρδιστάν, κάτι που η Βαγδάτη χαρακτήρισε ‘παράνομο’.
Ο Πρόεδρος Ομπάμα επίσης άσκησε κριτική, καθώς οι εντάσεις μεταξύ Σιιτών Σουνιτών στο Ιράκ είναι γεγονός. Τέλος, ενώ το 2011 με το ξέσπασμα της αραβικής Άνοιξης, καμία άλλη χώρα δεν φαινόταν να βρίσκεται περισσότερο στο επίκεντρο από την Τουρκία, δύο χρόνια μετά η ‘μαλακή δύναμη’ της Τουρκίας μοιάζει να ξεφουσκώνει. Το τουρκικό κοινό δεν συμμερίζεται την στήριξη της συριακής Αντιπολίτευσης, ενώ η επίκληση ξένων δυνάμεων για την επίλυση της κρίσης στη Συρία (Ρωσία, ΗΠΑ) αντιστοιχεί με απώλεια σεβασμού και επιρροής.
Ο Soner Cagaptay και ο James Jeffrey, σε άρθρο γνώμης στους NEW YORK TIMES, με τίτλο «Can Obama Save Turkey From a Syrian Quagmire?» ασχολούνται με τις σχέσεις και τα διάφορα σενάρια εξέλιξης που τις αφορούν, ανάμεσα σε Τουρκία και Συρία, ενόψει του πολέμου στην τελευταία, αλλά και το μέλλον της Τουρκίας σε διεθνές οικονομικό και πολιτικό επίπεδο.
Στη συνάντηση που πραγματοποιήθηκε εχθές μεταξύ του Προέδρου Ομπάμα και του πρωθυπουργού της Τουρκίας, βασικός άξονας στη συζήτηση ήταν ο πόλεμος στη Συρία. Η δεδομένη στάση της τουρκικής κυβέρνησης όσον αφορά τη συνέχιση των πιέσεων με σκοπό να εκδιωχθεί ο Ασάντ από την εξουσία έχει αφήσει τη χώρα εκτεθειμένη στο συνεχώς αυξανόμενο ρίσκο που σχετίζεται με τον εμφύλιο στα νότια σύνορα της.
Ο λόγος για τον οποίο η χώρα έχει γνωρίσει την ανάπτυξη των τελευταίων ετών και έχει ξεπεράσει τα παλαιότερα προβλήματα έλλειψης κεφαλαίου, φτάνοντας πια σήμερα να βρίσκεται στο G20, σχετίζεται με τον παράγοντα σταθερότητα σε αντίθεση με όλη την υπόλοιπη περιοχή. Η ευημερία της χώρας σχετίζεται, δε, με την άνοδο και επικράτηση της μεσοαστικής τάξης και τροφοδοτεί και τη θετική πορεία του κ. Ερντογάν. Εντούτοις, όλα τα οφέλη που πηγάζουν από την οικονομική πρόοδο της Τουρκίας είναι αντικείμενο απειλής από τον πόλεμο στη Συρία, καθώς η αθρόα είσοδος επενδύσεων θα σταματήσει αν γίνει πιο επισφαλής στο μέλλον η σταθερότητα της χώρας.
Ο Πρωθυπουργός της χώρας γνωρίζει ότι αν δεν εξασφαλίσει τη βοήθεια των ΗΠΑ απέναντι στον Ασάντ, η Τουρκία θα υποστεί ζημίες και ο ίδιος, αντίστοιχα, θα ρισκάρει την επανεκλογή του το 2014. Ομοίως, αρνητικές θα είναι και οι συνέπειες για τις ΗΠΑ, οι οποίες βλέπουν στην Τουρκία έναν σταθερό σύμμαχο στην ευρύτερη περιοχή. Η Τουρκία έχει σαφείς λόγους να πιστεύει ότι αν δεν αποκατασταθεί η ισορροπία δυνάμεων στη Συρία, οι εξελίξεις θα οδηγήσουν σε επέκταση του πολέμου που θα παρασύρει την επαρχία Χατάι αλλά και ολόκληρη τη χώρα σε μια τελματώδη κατάσταση.
Μια ενδεχόμενη στρατιωτική δράση εκ μέρους της Αμερικής, η οποία θα μπορούσε πχ να ενισχύσει τις δυνάμεις των ανταρτών αλλά και να ενοποιήσει όλες τις δυνάμεις που θα είχαν συμφέρον να στραφούν εναντίον του Ασάντ, θα προσέφερε παράλληλα και στην ίδια την Τουρκία μια κάποιου είδους διπλωματική κάλυψη, κυρίως απέναντι στο Ιράν και τη Ρωσία, ενώ θα έθετε τέλος και στις όποιες αμφιβολίες για την ουσιαστική δέσμευση των ΗΠΑ και το ρόλο τους στην ευρύτερη περιοχή.
Μόνιμη παρουσία πλοίων του πολεμικού ναυτικού της Ρωσίας, με πάνω από 12 πολεμικά πλοία να έχουν σταλεί πρόσφατα, υπάρχει κοντά στις συριακές ακτές, σύμφωνα με ανταπόκριση των Adam Entous και Julian Barnes από την Ουάσιγκτον και του Gregory White από τη Μόσχα, για την WALL STREET JOURNAL, με τίτλο «Russia Raises Stakes in Syria».
Η εν λόγω κίνηση γίνεται αντιληπτή από την αμερικανική πλευρά, αλλά και από Ευρωπαίους αξιωματούχους, ως επιθετική στάση με στόχο να αποθαρρύνει τη Δύση και το Ισραήλ από το να παρέμβουν στον πόλεμο της Συρίας. Η εκτεταμένη παρουσία της Ρωσίας στην Ανατολική Μεσόγειο αντιστοιχεί σε μία από τις μεγαλύτερες ναυτικές της επεκτάσεις μετά τον Ψυχρό Πόλεμο, η οποία έχει χαρακτηριστεί και ως επίδειξη δύναμης.
Την τρέχουσα περίοδο, όμως, οι εντάσεις στην ευρύτερη περιοχή της Μ. Ανατολής, με το Ισραήλ να προβαίνει σε αεροπορικές επιδρομές υπό των φόβο μεταφοράς πυραύλων και επιθετικού πολεμικού εξοπλισμού εντός της επικράτειας της Συρίας, η συγκεκριμένη παρουσία τόσων πολλών ρωσικών πολεμικών πλοίων, ειδικά ενώ η ίδια η Ρωσία δεν έχει διευκρινίσει το λόγο για τον οποίο βρίσκονται εκεί, δεν μπορεί παρά να αποτελέσει αντικείμενο πολλαπλών ερμηνειών.
Η δρομολόγηση για μια Διεθνή Διάσκεψη για τη Συρία, που προωθείται από ΗΠΑ και Ρωσία, με την ελπίδα να σχηματιστεί μια μεταβατική Κυβέρνηση στη χώρα και να καταπολεμηθούν οι εξτρεμιστικές τάσεις, δεν αναμένεται να οδηγήσει κάπου ουσιαστικά, μιας και οι δύο χώρες φαίνεται να έχουν διαλέξει αντίθετα στρατόπεδα.
Photo: White House -Συντάκτες: Λ. Κοζάρης, Χ. Παπαδημητρίου, Χ. Πέππας, Θ. Ραυτοπούλου