Μια τρομοκρατική ενέργεια με συνέπειες στην ενωμένη Ευρώπη
ΣΧΕΤΙΚΑ ΑΡΘΡΑ
Του ΖΑΧΑΡΙΑ ΜΙΧΑ*
Η πρωτοφανής τρομοκρατική ενέργεια που καταγράφηκε στο Λονδίνο με τον αποκεφαλισμό του Βρετανού στρατιώτη, έχει αρχίσει ήδη να βρίσκει μιμητές, ενώ η αντιμετώπιση της νέας τακτικής, αλλά και των συνεπειών από τον αντίκτυπο που θα έχει στις ευρωπαϊκές κοινωνίες, αποτελεί τον νέο εφιάλτη των κυβερνήσεων, τόσο σε επίπεδο των κάθε λογής κρατικών μηχανισμών ασφαλείας (αστυνομία, μυστικές υπηρεσίες, αντιτρομοκρατικές μονάδες), όσο και στο επίπεδο των πολιτικών επιπτώσεων που θα είναι πολλές.
Θα μπορούσε κανείς να υποστηρίξει, ότι η συγκεκριμένη τρομοκρατική ενέργεια δεν θα μπορούσε να έρθει σε χειρότερη στιγμή – συγκυρία, καθότι πέραν των όσων καταγράφηκαν την περασμένη δεκαετία σε μέτωπα όπως αυτά του Αφγανιστάν και του Ιράκ και πολύ πιο πρόσφατα του Μάλι στην Αφρική, η επικαιρότητα προσφέρει και άλλες αφορμές τροφοδότησης των τάσεων ριζοσπαστικοποίησης όλο και περισσότερων μουσουλμάνων στη Γηραιά Ήπειρο.
Το ανοικτό μέτωπο της Συρίας, με την έμμεση παρέμβαση της Δύσης σε μια σύγκρουση ανάμεσα στο σουιτικό και το σιιτικό μουσουλμανικό στοιχείο, υπέρ του πρώτου, δεν εξασφαλίζει την «ασυλία», αφού το επιχείρημα ότι «υποδαυλίζει τη σύγκρουση ανάμεσα σε μουσουλμάνους προωθώντας τη διαίρεσή τους», είναι πολύ πιο πειστικό στον απλό καθημερινό Ευρωπαίο μουσουλμάνο, συγκριτικά με την πραγματικότητα του θανάσιμου μίσους που επικρατεί ανάμεσα στα δυο δόγματα και τις γεωπολιτικές προεκτάσεις της διαίρεσης. Άρα, ενστικτωδώς, ο ριζοσπάστης Ισλαμιστής, σουνίτης ή σιίτης, πάλι θα βρει κίνητρο, ασχέτως της στάσης του απέναντι στο καθεστώς του Μπασάρ Αλ Άσαντ.
Στην Ευρώπη, οι ταραχές στη Σουηδία, όπου η συντριπτική πλειοψηφία των ταραξιών είναι μουσουλμάνοι που διαμαρτύρονται για την αντιμετώπισή τους, σε μια χώρα που είναι από τις πλέον φιλελεύθερες στα θέματα της μετανάστευσης, προσθέτουν στη σκέψη του εξτρεμιστή και την παράμετρο της «αδικίας».
Της κοινωνικής απομόνωσης δηλαδή που αισθάνεται, αφού η ενσωμάτωσή του μέσα σε μια ευρωπαϊκή κοινωνία ερμηνεύεται ως δικαίωμα διαβίωσης με τον ίδιο τρόπο που θα διαβιούσε στη χώρα καταγωγής του, με τη διαμόρφωση του κοινωνικού περιβάλλοντος κατά τρόπον που να «συνάδει» με όσα θεωρεί «ισλαμικώς πρέποντα», χωρίς να αντιλαμβάνεται ότι το πλαίσιο αξιών και αρχών σε μια δυτική κοινωνία είναι διαφορετικό και ότι για να αποφευχθεί κοινωνική σύγκρουση θα πρέπει να προσαρμοστεί ο μεταναστευτικός, όχι ο γηγενής πληθυσμός. Αυτός είναι ο τρόπος που θα ανοίξει την «πόρτα» στις ίσες ευκαιρίες που εξ ορισμού χώρες σαν τη Σουηδία κατοχυρώνουν συνταγματικά, ενώ και η προδιάθεση της κοινωνίας είναι γενικώς θετική.
Τα προαναφερθέντα σχετίζονται με την τάση ενίσχυσης της ακροδεξιάς στην Ευρώπη, η οποία πέραν από την οικονομική κρίση και τον γενικότερο ευρωσκεπτικισμό που τη διακρίνει, έχει συγκεκριμένη στάση απέναντι στα θέματα μετανάστευσης, με ιδιαιτέρως αρνητική προδιάθεση απέναντι στους μουσουλμανικούς πληθυσμούς που συνεχώς ενισχύονται στις ευρωπαϊκές χώρες.
Σε αυτό το σημείο κι εφόσον αποδειχθεί ότι η εκλογική απήχηση της ακροδεξιάς θα ενισχυθεί, οι επιπτώσεις στην Ευρωπαϊκή Ένωση μπορεί να είναι σοβαρότερες από αυτές που φαντάζονται οι Ευρωπαίοι αξιωματούχοι και οι κυβερνήσεις των χωρών-μελών. Για παράδειγμα, κεντρική είδηση στη Βρετανία ήταν η θεαματική άνοδος του ευρωσκεπτικιστικού δεξιού κόμματος UKIP το οποίο σε δημοσκόπηση βρέθηκε μόλις 2% πίσω από τους Συντηρητικούς του Ντέιβιντ Κάμερον, ένα αποτέλεσμα που προκάλεσε πανικό από το Λονδίνο μέχρι τις Βρυξέλλες και το Βερολίνο.
Οι Εργατικοί του Εντ Μίλιμπαντ, σύμφωνα με τη δημοσκόπηση, παίρνουν το 35%, οι Συντηρητικοί του Ντέιβιντ Κάμερον 24% με μείωση πέντε ποσοστιαίων μονάδων, το UKIP του εκκεντρικού (το λιγότερο) Νάιτζελ Φάρατζ, που δείχνει εκπληκτική δυναμική, από το 16% της προηγούμενης δημοσκόπησης εκτοξεύεται στο 22% και οι Φιλελεύθεροι Δημοκράτες ένα 11%.
Η άνοδος δε του UKIP σημειώνεται παρά το γεγονός ότι ο υποψήφιος του κόμματος, Άλεξ Γουντ, φωτογραφήθηκε από κινητό τηλέφωνο να χαιρετάει ναζιστικά, με τον ίδιο να υποστηρίζει ότι έκανε κίνηση να πιάσει αυτό το τηλέφωνο και είχε κατά συνέπεια εκτεταμένο το χέρι του…
Με τις εκλογές να είναι προγραμματισμένες για το 2015, δεν είναι παράλογο ότι ο Κάμερον δεν έχει άλλη επιλογή από το να κάνει τα πάντα για την ανάσχεση της διαρροής ψηφοφόρων των Συντηρητικών προς το UKIP. Αυτός όμως ο στόχος δεν μπορεί να επιτευχθεί χωρίς να υιοθετήσει ευρωσκεπτικιστική ρητορική και να προβεί και σε ανάλογες πολιτικές ενέργειες, κάτι που ασφαλώς δεν ενθουσιάζει ούτε τις Βρυξέλες, ούτε το Βερολίνο.
Στην εικόνα αυτή έρχεται να προστεθεί το πλέγμα των πρόσφατων γεγονότων στο Λονδίνο και η συνολικότερη κατάσταση στην Ευρώπη για να πείσει και τους πλέον αισιόδοξους Ευρωπαϊστές, ότι το μίγμα στην Ευρωπαϊκή Ένωση αλλά και ολόκληρη την Ευρώπη είναι εκρηκτικό.
Οι συνέπειες μπορούν να αφορούν μια γενικευμένη σκλήρυνση της στάσης απέναντι στις μουσουλμανικές μειονότητες, ενώ η γενικευμένη πανευρωπαϊκά ενίσχυση του ευρωσκεπτικισμού, σε συνδυασμό με τη δυσκολία λήψης αποφάσεων και τα αργά αντανακλαστικά των πολιτικών ελίτ σε συλλογικό – ευρωπαϊκό επίπεδο, με την οικονομική κρίση να επιμένει και την ανεργία – ιδίως των νέων – να καθιστά τους πληθυσμούς ευάλωτους σε πάσης φύσεως εξτρεμισμούς και συναφείς ιδεολογίες, πάσης φύσεως τρομοκρατικές ενέργειες, ιδιαίτερα όμως πράξεις πρωτοφανούς βαρβαρότητας, όπως ο αποκεφαλισμός του άτυχου Βρετανού στρατιώτη στο Λονδίνο, δημιουργούν τις προϋποθέσεις για ανεξέλεγκτες πολιτικές εξελίξεις.
* Ο Ζαχαρίας Μίχας είναι Διευθυντής Μελετών Ινστιτούτου Αναλύσεων Ασφάλειας και Άμυνας, (ISDA)
Photo: Gov.uk