Από τα κλεμμένα του Τσεσνόλα στα κλεμμένα της Τρόικα
ΣΧΕΤΙΚΑ ΑΡΘΡΑ
Του Πανίκου Παναγιώτου, Φιλελεύθερος
Χιλιάδες αρχαιολογικά ευρήματα που έκλεψε ο Τσεσνόλα από την Κύπρο αποτέλεσαν τη βάση για να ιδρυθεί το φημισμένο Μητροπολιτικό Μουσείο Τέχνης της Νέας Υόρκης. Ο ιταλικής καταγωγής Αμερικανός πρόξενος στο νησί μας, κατά την περίοδο 1865-1877, Λουίτζι Πάλμα ντι Τσεσνόλα, θεωρείται από τους μεγαλύτερους αρχαιοκάπηλους στην ιστορία του παγκόσμιου πολιτισμού, λεηλατώντας τον αρχαιολογικό πλούτο του τόπου μας. Πρόκειται για αντικείμενα ανεκτίμητης αξίας, εκ των οποίων μερικά αποτελούν τη μόνιμη συλλογή των κυπριακών αιθουσών του Μουσείου και χιλιάδες άλλα βρίσκονται στις αποθήκες.
Η λεγόμενη Συλλογή Τσεσνόλα χαρακτηρίζεται από το Μουσείο ως μοναδική, όχι μόνο για το μέγεθος και την ποικιλομορφία της, αλλά και για την χρονολογική σειρά που παρουσιάζεται, από την Πρώιμη Εποχή του Χαλκού έως το τέλος της αρχαιότητας. Από τότε που το Μητροπολιτικό Μουσείο λειτούργησε στην τοποθεσία πλησίον του Σέντραλ Παρκ επί της 5ης λεωφόρου στο Μανχάταν, η Συλλογή βρίσκεται στο επίκεντρο των εκθεμάτων. Από τον Απρίλιο του 2000, τα πιο αξιόλογα κυπριακά αντικείμενα παρουσιάζονται σε καινούριες αίθουσες, με χορηγία του Ιδρύματος Λεβέντη.
Ο Τσεσνόλα, πριν πουλήσει 35 και πλέον χιλιάδες κυπριακούς θησαυρούς στο Μητροπολιτικό Μουσείο, είχε διαπραγματευτεί να τους πουλήσει σε άλλα μουσεία, όπως του Λούβρου, της Αγίας Πετρούπολης και του Λονδίνου. Τελικά όμως, Αμερικανοί μεγιστάνες της εποχής, που χρηματοδοτούσαν το νεοϊδρυθέν Μουσείο της Νέας Υόρκης, του πρόσφεραν περισσότερα λεφτά και αγόρασαν το μεγαλύτερο μέρος των κλεμμένων αρχαιολογικών ευρημάτων. Επίσης, ο Τσεσνόλα απαίτησε να είναι ο πρώτος και διά βίου διευθυντής του Μουσείου. Ο όρος του έγινε αποδεκτός και έτσι υπηρέτησε σ’ αυτή τη θέση από το 1879 μέχρι το θάνατό του το 1904.
Η κλοπή που διέπραξε ο Τσεσνόλα αποτελεί αντιπροσωπευτικό δείγμα της διαχρονικής αρπαγής του πλούτου, της κληρονομιάς, της περιουσίας και της αξιοπρέπειας του Κυπριακού λαού. Επισκεπτόμενοι πριν λίγες μέρες, για μια ακόμη φορά, τις κυπριακές αίθουσες του Μητροπολιτικού Μουσείου της Νέας Υόρκης ήρθε αυθόρμητα στο μυαλό μας το ερώτημα:
Τι άλλαξε λοιπόν στο πέρασμα του χρόνου, από την εποχή των κλεμμένων από τον Τσεσνόλα κυπριακών αρχαιοτήτων μέχρι σήμερα, που οι Αττίλες έκλεψαν τα χώματά μας και άλλοι κλέβουν τώρα αποταμιεύσεις-περιουσίες μιας ζωής δεκάδων χιλιάδων Κυπρίων:
Η απάντηση: Ουσιαστικά τίποτα. Αρπαγή τότε, αρπαγή και τώρα. Η μόνη ουσιώδης διαφορά είναι ότι, τότε, η πατρίδα μας βρισκόταν υπό οθωμανική κατοχή. Δεν υπήρχε Κυπριακή Δημοκρατία και εκλεγμένη κυβέρνηση για να προασπίσει τα συμφέροντα των πολιτών. Ο κάθε κατακτητής και ο κάθε εκπρόσωπος μιας μεγάλης χώρας είχε τη δυνατότητα να κλέβει ανενόχλητος. Αλλά, σήμερα, όπως λένε και γραφούν πολλοί εδώ στις ΗΠΑ: «Με ποιό δικαίωμα; Και πώς μια κυβέρνηση επέτρεψε να γίνει μια τέτοια τεράστια κλοπή;»