Tα F-35 και η συνάντηση Αμερικανών και Τούρκων στην Ουάσιγκτον την ερχόμενη εβδομάδα…
ΣΧΕΤΙΚΑ ΑΡΘΡΑ
Γράφει ο Βασίλης Κοψαχείλης*
Η διορία που είχαν οι Τούρκοι από τους Αμερικανούς να προχωρήσουν σε παραγγελία πρόσθετων αεροσκαφών F-35A έληξε χθες, τελευταία ημέρα του Φεβρουαρίου, χωρίς να υπάρξει κάποια σχετική εξέλιξη.
Η Τουρκία συμμετέχει ως συμπαραγωγός χώρα στο πρόγραμμα ανάπτυξης του Αμερικανικού προηγμένου μαχητικού αεροσκάφους 5ης γενιάς F-35 (πρόγραμμα JSF) και έχει δεσμευτεί να προμηθευτεί 100 έως 116 μονάδες του συστήματος.
Μέχρι στιγμής το μόνο που υπάρχει είναι δύο διαδοχικές παραγγελίες του 2014 και του 2016 για μόλις 14 αεροσκάφη, όπου η Τουρκία θα αρχίσει με χαμηλούς ρυθμούς να παραλαμβάνει από τα τέλη της φετινής χρονιάς με ορίζοντα το 2022.
Εάν ενεργοποιούνταν μια νέα τουρκική παραγγελία για αεροσκάφη F-35, η χώρα θα συνέχιζε τις παραλαβές και μετά το 2022.
Στο πρόγραμμα ανάπτυξης του F-35 συμμετέχουν παράλληλα τουλάχιστο 4 τουρκικές πολεμικές βιομηχανίες από τις οποίες μόνο μία είναι ιδιωτικών συμφερόντων. Δηλαδή, σχετικά εύκολα η Τουρκία θα μπορούσε να απεμπλακεί από το πρόγραμμα, δημιουργώντας σοβαρό πρόβλημα στην κατασκευάστρια εταιρεία.
Η Τουρκία φαίνεται ότι κάνει δεύτερες σκέψεις σχετικά με τη συμμετοχή της στο πρόγραμμα.
Από τη μία, γίνεται καθημερινά φανερό ότι τα Αμερικανο-Τουρκικά συμφέροντα ολοένα και αποκλίνουν. Η συμπεριφορά της Τουρκίας στο θέμα των ανθρωπίνων δικαιωμάτων και στις διεθνείς της σχέσεις προκαλεί σοβαρές ανησυχίες στην Ουάσιγκτον, στους Αμερικανικούς πολιτικούς και πολιτειακούς θεσμούς και στο Πεντάγωνο.
Από την άλλη, το τουρκικό πολιτικό κατεστημένο – διότι αυτά τα ζητήματα δεν περιορίζονται στο περιβάλλον Ερντογάν – δεν εμπιστεύεται τις ΗΠΑ ως σύμμαχο και εταίρο και γι’ αυτό σε συνεργασία με τους Βρετανούς σχεδιάζει και θα προχωρήσει σε κατασκευή πρωτοτύπου ενός αποκλειστικά τουρκικού αεροσκάφους 5ης γενιάς!
Υψηλού κόστους και πολύ φιλόδοξο σχέδιο, στο οποίο θα επένδυε μια χώρα μόνο αν ήξερε ότι οι μελλοντικές στρατηγικές της βλέψεις θα την απομόνωναν από τις παραδοσιακές της πηγές προμήθειας αμυντικού εξοπλισμού!
Την ώρα που οι Τούρκοι προωθούν τους δικούς τους σχεδιασμούς για ένα τουρκικό αεροσκάφος 5ης γενιάς, την ίδια ώρα προσπαθούν να θολώσουν τα νερά κερδίζοντας χρόνο.
Από τη μία αφήνουν να διαρρέει ότι θέλουν να αλλάξουν το μείγμα μιας νέας μελλοντικής παραγγελίας, συμπεριλαμβάνοντας και την έκδοση F-35B στην παραγγελία (ακόμη σε φάση δοκιμών), την προηγμένη δηλαδή έκδοση του αεροσκάφους που φοράει κινητήρα μεταβλητής ώσης και έχει δυνατότητα κάθετης από/προσγείωσης.
Από την άλλη, ενώ δημιουργεί συνεχώς προβλήματα στις ΗΠΑ, με διπλωματικούς τακτικισμούς συμφωνεί με τους Αμερικανούς σε συγκλίσεις διμερών επιτροπών για να συζητούν τα προβλήματά τους.
Έτσι, και με βάση τα όσα συμφώνησαν ο κ. Ερντογάν και ο κ. Τίλερσον στο πρόσφατο ταξίδι του τελευταίου στην Άγκυρα, πρόκειται να συγκληθεί στην Ουάσιγκτον, μεταξύ 8 και 9 Μαρτίου, η πρώτη Αμερικανο-Τουρκική Επιτροπή να συζητήσει μια σειρά θέματα (προβλήματα) των διμερών σχέσεων.
Αυτό που πιστεύουμε ότι οι Τούρκοι δεν έχουν εκτιμήσει σωστά είναι το πόσο Μακιαβελική είναι ή μπορεί να γίνει η Αμερικανική πλευρά όταν υφίσταται, υπό συνθήκες γενικότερης πίεσης, εκβιασμούς.
Η Αμερικανική κυβέρνηση μπορεί να περιμένει. Να δει μέχρι που το πάει ο Πρόεδρος Ερντογάν. Μπορεί να εξαντλήσει κάθε περιθώριο ανοχής απέναντί του, όσο, από την άλλη πλευρά, σφίγγει την «αγκαλιά» του το Κρεμλίνο στην Άγκυρα.
Είναι πάρα πολλά τα συμφέροντα που διακυβεύονται γύρω από την Τουρκία. Οι επόμενοι μήνες θα είναι ενδεικτικοί για το πώς θα εξελιχθούν οι Αμερικανο-Τουρκικές σχέσεις.
Το βέβαιο είναι – και φαίνεται αυτό από τις μετρήσεις δημοφιλίας των ΗΠΑ που βρίσκονται σε πολύ υψηλό επίπεδο – πως Ελλάδα και Ισραήλ είναι δύο κράτη που πλέον, υπό πολύ δύσκολες συνθήκες και κάτω από την πίεση σύγχρονων Σειρήνων δεν «τσίμπησαν» και παρέμειναν πιστοί σύμμαχοι των ΗΠΑ.
Το γεγονός αυτό αποτελεί πολύτιμο κεφάλαιο για την Αμερικανική διοίκηση στην ευαίσθητη περιοχή της Ανατολικής Μεσογείου και οφείλουν να το προστατέψουν.
Η Τουρκία έχει εντελώς παράλογες στρατηγικές βλέψεις εναντίον αυτών των δύο πολύτιμων συμμάχων των ΗΠΑ. Και έξω από τους ταμειακούς λογαριασμούς, η Ουάσιγκτον πρέπει να δει το γεωστρατηγικό διακύβευμα – τον κίνδυνο θα έλεγα – αν προχωρήσει τελικά σε προμήθεια του αεροσκάφους της στην Τουρκία.
Σε αναμονή, λοιπόν, των επόμενων κινήσεων…
- Ο Βασίλης Κοψαχείλης είναι Διεθνολόγος, Γεωστρατηγικός Αναλυτής και Αρθρογράφος του HellasJournal.com