Γράφει ο Κωνσταντίνος Κυριακόπουλος
Είναι πραγματικά τραγικό να αναλογιστεί κανείς ότι για 40 χρόνια συνομιλούμε, χωρίς να καταφέρουμε να συμφωνήσουμε ποτέ, για μια λύση, η οποία και αν ακόμα τη συμφωνούσαμε δεν θα λειτουργούσε ποτέ![1]
Από το 1977 που έγινε επί της αρχής αναφορά για κάποια μορφή Ομοσπονδίας αόριστου τύπου, μέχρι και σήμερα που προτάθηκαν και συζητήθηκαν όλες οι λεπτομέρειες μιας sui generis Δ.Δ.Ο., το χάσμα παραμένει αγεφύρωτο, παρά την εξαιρετικά επικίνδυνη εφεύρεση της έννοιας της εποικοδομητικής ασάφειας και παρά την ανάδειξη στην εξουσία ταυτόχρονα, εκπροσώπων των 2 κοινοτήτων που, εκ μέρους της Ε/κ πλευράς ήταν, και εκ μέρους της Τ/κ πλευράς τουλάχιστον υποστήριζαν ότι ήταν, αναφανδόν υπέρ της λύσης, έστω και αν αυτή θα ήταν άδικη και οδυνηρή για τους Ε/κ.[2]
Μερικοί από τους λόγους για τους οποίους η επιδιωκόμενη λύση στη συγκεκριμένη μορφή της δεν θα μπορούσε να επιτευχθεί ή να λειτουργήσει είναι, ενδεικτικά:
Το κόστος των συνομιλιών είναι η παγίωση των υποχωρήσεων μας στην αντίληψη της διεθνούς κοινότητας, η απώλεια του δικαίου που ήταν με την πλευρά μας μετά τη 2η φάση της Τουρκικής εισβολής και η παγίωση των τετελεσμένων μέσω της παρόδου του χρόνου. Το επιχείρημα ότι μόνο όταν υπήρχαν συνομιλίες η Τουρκία δεν προέβαινε σε μονομερείς ενέργειες είναι πραγματικά εκπληκτικά αφελές. Όπως μόλις πολύ πρόσφατα τόνισε και ο Τ/κ διαπραγματευτής[4], ο σκοπός των Τουρκικών μονομερών ενεργειών είναι ο εξαναγκασμός των Ε/κ να προβούν σε περαιτέρω παραχωρήσεις στις συνομιλίες και να αποδεχθούν λύση.
Το αναπόδραστο συμπέρασμα από τα πιο πάνω είναι ότι δεν μπορεί να προκύψει λύση από συνομιλίες, αλλά και αν ακόμα προκύψει δεν θα λειτουργήσει ποτέ. Ίσως σε μερικές δεκαετίες, όταν ωριμάσουν οι συνθήκες και οι 2 κοινότητες, αν βέβαια μέχρι τότε το πρόβλημα δεν λυθεί από μόνο του. Η αντίληψη ότι το Κυπριακό μπορεί να λυθεί μόνο με συνομιλίες στο σύντομο μέλλον είναι μη ρεαλιστική. Επίσης μη ρεαλιστική επιλογή στο σύντομο μέλλον είναι οποιαδήποτε στρατιωτική επιλογή.
Μέχρι τότε, οι πιθανότητες να λυθεί σε βάρος της Ε/κ πλευράς είναι περισσότερες – παγίωση τετελεσμένων, ανατροπή πληθυσμιακής αναλογίας, σταδιακή διεθνής αναβάθμιση του καθεστώτος των κατεχομένων και τελικά αναγνώριση του ψευδοκράτους. Υπάρχουν όμως, έστω και σημαντικά λιγότερες, πιθανότητες να λυθεί ευνοϊκά για την πλευρά μας, μόνο σε περίπτωση που η Τουρκία παύσει να είναι αξιόπιστος σύμμαχος για τη Δύση ή υποστεί σημαντικές αλλαγές εκ των έσω (διαμελισμός) ή βρεθεί σε αντίθετο στρατόπεδο με τις Δυτικές δυνάμεις και/ή τη Ρωσία (προσχώρηση της στον τζιχαντιστικό ισλαμισμό). Αυτά είναι πέραν του ελέγχου μας και ελλείψει ρεαλιστικής και εφικτής εναλλακτικής, το μόνο που μπορεί να κάμει η Κύπρος είναι να προετοιμάζεται με συγκεκριμένο στρατηγικό σχέδιο (το δικό μας σχέδιο ανάκτησης της Κύπρου) για την περίπτωση μελλοντικών ευνοϊκών ανατροπών του παρόντος (αν)ισοζυγίου δυνάμεων. Μερικές από τις παραμέτρους ενός τέτοιου σχεδίου είναι:
Τα διλήμματα συνομιλίες ή πόλεμος και λύση ή διχοτόμηση είναι πλασματικά και τίθενται εξαιρετικά παραπλανητικά από αυτούς που θέλουν τους Ε/κ να προβούν σε απαράδεκτες υποχωρήσεις προς την Τουρκική πλευρά. Χωρίς συνομιλίες και χωρίς πόλεμο και χωρίς να υπάρξει κάποια συμφωνημένη “λύση”, έχουν συμβεί κοσμογονικά γεγονότα σε πολύ μεγαλύτερη κλίμακα όπως, π.χ. η διάλυση της Σοβιετικής Ένωσης και η συνεπακόλουθη απελευθέρωση Λεττονίας, Εσθονίας, Λιθουανίας και πρώην Ανατολικών χωρών, η επανένωση της Γερμανίας, η αποχώρηση των κατοχικών Ινδονησιακών στρατευμάτων από το Ανατολικό Τιμόρ. Αν δε η επιδιωκόμενη λύση είναι χειρότερη και από αυτή τη διχοτόμηση, απλά δεν είναι λύση και είναι προτιμότερο ότι ενδεχομένως αρνητικό συμβεί σε βάθος χρόνου, να συμβεί χωρίς τη συναίνεση μας, έτσι ώστε να υπάρχει δυνατότητα ανατροπής αν το επιτρέψουν οι συνθήκες.
[1] Οι συνομιλίες μεταξύ 1968 και 1974 διεξάγονταν πάνω σε άλλη βάση.
[2] Χριστόφιας – Ταλάτ, Ακιντζί – Αναστασιάδης.
[3] Π.χ. η χάραξη της ΑΟΖ της Κύπρου σύμφωνα με το διεθνές δίκαιο έστω και αν αυτό συμφέρει στην Κύπρο ως σύνολο αλλά δεν συμφέρει στην Τουρκία ή η απαίτηση για “ισότιμη μεταχείριση” Τούρκων πολιτών στην Κύπρο.
[4] Από δημοσιεύματα μετά την αποτυχία της Διάσκεψης της Γενεύης, πληροφορούμαστε ότι “Σε ανακοίνωση της «προεδρίας» αναφέρεται ότι ο κ. Ναμί είπε πως «η διαδικασία δεν απέτυχε λόγω των διαφορών στο θέμα των εγγυήσεων ή του αριθμού των στρατιωτών, ο κύριος λόγος ήταν η άρνηση της ε/κ πλευράς να κάνει ένα νέο βήμα». Ανέφερε ακόμη ότι η τ/κ πλευρά δεν έχει κανένα πρόβλημα με τις παραμέτρους των ΗΕ και πως λειτούργησε στο πλαίσιο των παραμέτρων αυτών, ενώ αντίθετα η ε/κ πλευρά τις απέρριψε. Πρόσθεσε επίσης ότι από εδώ και πέρα ο στόχος της τ/κ πλευράς είναι να εξαναγκάσει την ε/κ πλευρά σε λύση, με πρωτοβουλίες σε διεθνές επίπεδο.”
[5] Προηγούμενο τέτοιου “φυσιολογικού” κράτους δεν υπάρχει πουθενά.