Σύνδεσμοι με κέντρα γνώσης και αποφάσεων οι επιφανείς Έλληνες του εξωτερικού, λέει ο Στέλιος Καβαδίας

ΣΧΕΤΙΚΑ ΑΡΘΡΑ

Η Νίνα Κασιμάτη βάζει τα πράγματα στη θέση τους για το Κόσοβο: Εξηγεί την αρνητική ψήφο στην ένταξη του κρατιδίου στο Συμβούλιο της Ευρώπης, το τραγικό λάθος της Ντόρας

Κοσσυφοπέδιο, Κύπρος, Αιγαίο, Μακεδονία, Θράκη, Ήπειρος και Ουκρανία: Μια ολιστική γεωπολιτική θεώρηση, ο στόχος είναι οι ορθόδοξοι λαοί των Βαλκανίων

Σοκ στην Αθήνα από την αντίδραση της Τουρκίας για τα θαλάσσια πάρκα: Το πρόβλημα είναι πραγματικό και τεράστιο και δυστυχώς θα το βρίσκει πάντα μπροστά της η Ελλάδα

Της ΑΝΝΑΣ ΓΡΙΜΑΝΗ

INFO:
Ο καθηγητής Καινοτομίας Στέλιος Καβαδίας κατέχει την έδρα Margaret Thatcher στο Judge Business School του πανεπιστημίου του Cambridge. Αντιπρύτανης σε θέματα έρευνας. Διευθυντής του Κέντρου Επιχειρηματικότητας του Judge Business School. Μηχανικός του Μετσόβιου Πολυτεχνείου, έφυγε στο εξωτερικό το 2001, διοχετεύοντας την ευρηματικότητά του στο περίφημο INSEAD στο Φοντενεμπλό της Γαλλίας και ένα χρόνο μετά στο College of Management και στο Ernest Scheller College of Business του Georgia Institute of Technology στην Ατλάντa οπότε και παρέμεινε στην Αμερική για μία δεκαετία.

Γιατί οι Έλληνες διακρίνονται;

Νομίζω επειδή έχουμε μερικά ενδιαφέροντα χαρακτηριστικά που με τον ένα ή τον άλλο τρόπο οι περισσότεροι εμάς αποκτούμε μεγαλώνοντας μέσα στην ελληνική πραγματικότητα. Είμαστε ευπροσάρμοστοι, δημιουργικοί -επιβιώνοντας μέσα σε δαιδαλώδεις μηχανισμούς- και ευτυχώς ακόμα εκτιμούμε τη μόρφωση. Aυτά τα χαρακτηριστικά μάς κάνουν να πορευόμαστε ευέλικτα στο παγκόσμιο γίγνεσθαι.

Πόσο διεθνής είναι η σύγχρονη Ελλάδα;

Αρκετά. Παρά την πρόσφατη δόση «ελληναραδισμού» που μας κατατρέχει π.χ. «μας ψεκάζουν» ή «για όλα φταίνε οι μετανάστες», η Ελλάδα συνεχίζει να είναι μια δημοκρατική, ανεπτυγμένη χώρα, με πολίτες που ανταγωνίζονται στα ίσα με όλους σε διεθνές επίπεδο. Η επιτυχία τουTaxiBeat, ή της Innoetics και το ενδιαφέρον που δημιούργησαν, δείχνουν ότι η διεθνής παρουσία μας αποτελεί βασικό στόχο.

To έργο σας και η πρωτοπορία του.

Το ερευνητικό και διδακτικό μου έργο προσπαθεί να ξεμπερδέψει την πολυπλοκότητα της καινοτομίας σε εταιρικό επίπεδο. Γιατί μερικές εταιρείες και οργανισμοί είναι περισσότερο καινοτόμες/οι από άλλους; Ποια είναι τα χαρακτηριστικά των καινοτόμων εταιρειών, των διαδικασιών που ακολουθούν, των ομάδων που «τρέχουν» τα projects, και γενικά της οργανωσιακής κουλτούρας των υπαλλήλων τους; Για πολλά χρόνια η καινοτομία αποτέλεσε «μαύρο κουτί» για τους μάνατζερς, αλλά την τελευταία 20ετία έχουν γίνει αρκετά βήματα στη συστηματική κατανόηση της. Νομίζω ότι στην προσπάθεια αυτή έχω βάλει και εγώ ένα καλό ερευνητικό λιθάρι…

Ο πολιτισμικός παράγοντας, σε μια εποχή που χαρακτηρίζεται από οικονομικές πολιτικές. Ο πολιτισμικός παράγοντας δεν υπήρξε ποτέ ανεξάρτητος των οικονομικών πολιτικών. Θα μπορούσε να ισχυριστεί κάποιος, δε, ότι οι εποχές των δύσκολων οικονομικών δεδομένων ανέδειξαν ουσιαστικά πολιτισμικά δρώμενα. Η οικονομική πίεση πολλές φορές βρίσκει διέξοδο στην πολιτισμική έκφραση. Η φτωχή μεταπολεμική Ελλάδα του ’50 ανέδειξε λόγιους, μουσικούς, και επιστήμονες σε παγκόσμιο επίπεδο δυσανάλογα ως προς τη θέση της στον παγκόσμιο χάρτη. Πιο πρόσφατα, η παρούσα κρίση υπογείως αλλά σταθερά, αναδεικνύει μια τάση εξωστρέφειας στον Έλληνα, η οποία πιστεύω, θα εξελιχθεί και πολιτισμικά.

Η ελληνικότητα είναι συνείδηση ή τρόπος αντίληψης;

Tricky question όπως λένε και οι Αγγλοσάξωνες. Για τους Έλληνες νομίζω ότι είναι συνείδηση. Ξεκάθαρα. Κυλάει στο αίμα, είναι μέρος του DNA. Ωστόσο, κάποια στοιχεία της ελληνικότητας μας, είναι τρόποι αντίληψης δεδομένων και καταστάσεων. Υπάρχει μια χρήσιμη ευελιξία στον τρόπο σκέψης μας και δράσης μας. Αν την διαχειριστούμε σωστά, γίνεται ατού.

Ποιά πρέπει να είναι η δημόσια εικόνα του επιστήμονα; Σοβαρή, μετρημένη, τεχνοκρατική και διαλογική. Νομίζω ότι οι επιστήμονες, λόγω του ειδικού τους βάρους ως βαθύτεροι γνώστες των δεδομένων, οφείλουν να παίζουν πυροσβεστικό ρόλο όταν τρέχοντες αντιλήψεις εξάρουν τα συναισθήματα και υποθάλπουν κοινωνικές τριβές. Δυστυχώς, και το λέω με παράπονο, στην Ελλάδα δεν υιοθετήσαμε αυτή την χρήσιμη συνεισφορά της τεχνοκρατικής αντίληψης. Για λόγους δυσνόητους σε εμένα, οι τεχνοκράτες δαιμονοποιήθηκαν στην Ελλάδα.

Η Ελλάδα σήμερα καινοτομεί;
Ναι, βεβαίως! Όχι όσο θα μπορούσε αλλά σίγουρα καινοτομεί. Το μεγάλο στοίχημα είναι πως θα καταφέρουμε να καταστήσουμε τα πετυχημένα παραδείγματα ως οικονομικοκοινωνικά πρότυπα, και παράλληλα να θεμελιώσουμε ευρύτερες βάσεις για στήριξη περισσότερων καινοτομιών (π.χ. περισσότερα επενδυτικά κεφάλαια για εταιρείες νεοσσούς, ανάπτυξη management ταλέντου κ.τ.λ.).

Δέχεται εκείνους που ξεχωρίζουν;
Όχι εύκολα. Οι συνήθεις «κατηγορίες» ισχύουν…το ελληνικό σύστημα είναι κλειστό, ευνοιοκρατικό κ.τ.λ. Αλλά παράλληλα ισχύει και κάτι άλλο που πρέπει εμείς οι «του εξωτερικού» να αποδεχθούμε. Είναι ιδεαλιστικό να περιμένει κανείς την επιστροφή σε μια Ελλάδα χωρίς κάποια προσαρμογή.

Τι μπορεί να κάνουν οι επιφανείς Έλληνες του εξωτερικού για την χώρα;

Καταρχάς να αναγνωρίσουμε ότι αρκετοί επιφανείς Έλληνες του εξωτερικού κάνουν ήδη πολλά πράγματα για τη χώρα. Αποτελούν συνδέσμους με κέντρα γνώσης, και αποφάσεων, και συμμετέχουν σε επιτροπές, ή ομάδες εργασίας υποστηρίζοντας τις προσπάθειες της χώρας. Σε ιδιωτικό επίπεδο πιστεύω ότι υπάρχει ακόμη πιο πολλή δράση που απλώς δεν γίνεται δημόσια γνωστή (π.χ. η δράση του Reload Greece). Μπορεί να γίνουν περισσότερα; Προφανώς. Eκεί, ίσως χρειάζεται θέληση και στήριξη από τους εντός και επί τα αυτά.

Η νέα επιχειρηματικότητα συνεπάγεται και μια καινούργια άποψη της κοινωνίας;

Απολύτως! Μια άποψη που η ελληνική κοινωνία χρειάζεται να υιοθετήσει όσο πιο γρήγορα μπορεί. Μόνο μέσα από ουσιαστική ανάπτυξη – κι αυτή θα έρθει με στήριξη δράσεων που δημιουργούν νέα αξία, όχι αναδιανομή– θα μπορέσουμε να βγούμε από την παρούσα κρίση. Αλλά αν παρατηρήσει κανείς τα διεθνή δρώμενα, θα δει ότι και σε ευρύτερο επίπεδο οι δυτικές κοινωνίες κινούνται προς οικονομίες που βασίζονται όλο και περισσότερο στην καινοτόμα επιχειρηματικότητα. Τον καλό καπιταλισμό όπως πρόσφατα έγραψε και ο γνωστός οικονομολόγος William Baumol.

Η ιδέα που αγαπήσατε.

Ο Δαρβίνος παρατήρησε στη θεωρία της εξέλιξης ότι τα είδη που επιβίωσαν στο χρόνο ήταν τα είδη που κατάφερναν να συνεργάζονται και να αυτοσχεδιάζουν. Αυτές οι δύο βασικές ποιότητεςαποτελούν την βάση της προσαρμοστικότητας που εγγυάται την επιτυχημένη εξέλιξη. Αυτές είναι ιδέες που με συνοδεύουν χρόνια τώρα, ειδικά όταν τα πράγματα δεν πάνε κατ’ευχήν…

Να μιλήσουμε για τις αξίες σας-ποιες δεν θα διαπραγματευόσαστε;
Ανθρωπισμός και αξιοκρατία έρχονται στο μυαλό… βασικές και αδιαπραγμάτευτες.

Τι κάνουν οι επιτυχημένοι σε μια αποτυχία;

Μαζεύουν ότι απέμεινε από την προσπάθεια, καταλαβαίνουν τι πήγε στραβά, ψάχνουν τι να αλλάξουν, και προσαρμόζονται. Όσο και αν ακουστεί κλισέ, καινοτομία χωρίς αποτυχία δεν νοείται… είναι φυσικός νόμος!

Μια νοσταλγία σας. Και η ταινία που είδατε πάνω από μια φορά.

Παιδικές παρέες και ξεγνοιασιά σε μια λιγότερο πολύπλοκη εποχή, κάπου στην επαρχιακή Ελλάδα του ‘80. Ίσως για αυτό έχω δει το Cinema Paradiso του Tornatore τρεις φορές, ίσως και παραπάνω… Πάντα με συγκινεί ο δεσμός με τις ρίζες. Κι άσχημο, όταν αυτός αδυνατίζει…

Το περιεχόμενο της προσδοκίας που μεγαλώνει με εσάς.

Να δω τα παιδιά μου καλύτερους ανθρώπους από εμένα – ότι κι αν αυτό σημαίνει για εκείνα και κάπου, σε κάποια γωνίτσα, να ξέρω ότι άφησα κάτι επιστημονικά χρήσιμο πίσω μου.