Παρέμβαση ΟΗΕ για την Αμμόχωστο και προτροπές από ΗΠΑ: Μονομερείς ενέργειες από την Τουρκία
ΣΧΕΤΙΚΑ ΑΡΘΡΑ
Του ΚΩΣΤΑ ΒΕΝΙΖΕΛΟΥ
Τα Ηνωμένα Έθνη έχουν παρέμβει προς την τουρκική πλευρά ζητώντας όπως αποφευχθούν μονομερείς ενέργειες, κυρίως σε ό,τι αφορά το θέμα της Αμμοχώστου. Πληροφορίες αναφέρουν πως υπήρξε και προτροπή με το ίδιο περιεχόμενο από πλευράς των Αμερικανών προς την Άγκυρα, αλλά και από άλλες χώρες και οργανισμούς.
Όλοι υποδεικνύουν πως «δεν είναι καιρός για τέτοιες κινήσεις». Προηγήθηκαν παρεμβάσεις της Λευκωσίας, με τις οποίες ενημέρωσε διεθνώς για τις τουρκικές προθέσεις. Ποια θα είναι η αντίδραση του καθεστώτος Ερντογάν θα διαφανεί στη συνέχεια, υπάρχει ωστόσο εντύπωση στα Ηνωμένα Έθνη αλλά και στην Ουάσινγκτον πως μεγάλες μονομερείς ενέργειες δεν θα γίνουν σε αυτή την περίοδο ενόψει κι άλλων εξελίξεων που δεν αφορούν την Κύπρο και το Κυπριακό.
Σχετικά με την Αμμόχωστο υπήρξε αναφορά και στην επιστολή του Γενικού Γραμματέα προς τον Πρόεδρο Αναστασιάδη και τον κατοχικό ηγέτη Μουσταφά Ακιντζί. Την ίδια ώρα, η Άγκυρα μέσω της λεγόμενης πρεσβείας της Τουρκίας στα κατεχόμενα, προωθεί μικρά βήματα εδραίωσης της κατοχής, τα οποία βαθμηδόν θα αναβαθμίζονται, εφαρμόζοντας το πολυσυζητημένο σχέδιο Β.
Τι προβλέπουν, όμως, οι μονομερείς ενέργειες των Τούρκων και πώς θα κινηθούν σε περίπτωση εφαρμογής του σχεδίου;
- Πρώτο, σε ό,τι αφορά την Αμμόχωστο, η πρόθεση ήταν (και ενδεχομένως παραμένει) να καλέσουν τους Αμμοχωστιανούς της περίκλειστης περιοχής να επανεγκατασταθούν υπό τουρκοκυπριακή διοίκηση. Σχετικά με το θέμα τούτο έγιναν δηλώσεις από τον γενικό γραμματέα του ΑΚΕΛ Άντρο Κυπριανού, ο οποίος είχε ενημέρωση από Τουρκοκύπριους πολιτικούς. Πληροφορίες αναφέρουν πως, με βάση το σενάριο, οι Αμμοχωστιανοί θα κληθούν να απαντήσουν κατά πόσο θα επιστρέψουν μόνιμα (και όχι ως επισκέπτες με εξοχικά) και θα αναλάβουν να ανακατασκευάσουν τις περιουσίες τους με ίδια ευθύνη και χρήματα. Την ίδια ώρα, θα κληθούν να πάρουν και την «υπηκοότητα» του ψευδοκράτους. Όπως αναφέρουν καλά ενημερωμένες πηγές, μεγάλες τουρκικές εργοληπτικές εταιρείες είναι έτοιμες για την ανακατασκευή των κτηρίων, ενώ μεγάλοι οργανισμοί της Τουρκίας και επενδυτικά ταμεία της χώρας αυτής θα προχωρήσουν στη συνέχεια να αγοράσουν τις ελληνοκυπριακές περιουσίες από τους ιδιοκτήτες τους. Ρόλο σε όλα αυτά θα διαδραματίζει και η λεγόμενη επιτροπή αποζημιώσεων του κατοχικού καθεστώτος, που χρηματοδοτείται από την Τουρκία. Υπενθυμίζεται συναφώς ότι στις αρχές του καλοκαιριού προχώρησαν, με άδεια που έδωσε ο κατοχικός στρατός, στο άνοιγμα παραλίας στην περίκλειστη περιοχή έγινε, με στόχο να μετρηθούν αντιδράσεις.
- Δεύτερο, σε ό,τι αφορά το θέμα με την επιστροφή Μαρωνιτών στα χωριά τους, που έχει ήδη ανακοινωθεί, δεν υπήρξε οποιαδήποτε άλλη ενέργεια πλην των πρώτων εξαγγελιών και της σύσκεψης που πραγματοποιήθηκε αμέσως μετά για να εξετάσει «τεχνικά ζητήματα». Επαφές, εξ όσων πληροφορούμαστε, γίνονται αλλά το κατοχικό καθεστώς συντηρεί το θέμα χωρίς να είναι σε θέση να ενημερώσει για τα επόμενα βήματα. Ένα ζήτημα που μεταξύ άλλων προκύπτει είναι ποιος θα αναλάβει το κόστος της ανοικοδόμησης των χωριών αυτών. Περαιτέρω, είναι σαφές και στην περίπτωση αυτή πως όποιος εγκατασταθεί θα του παραχωρείται η λεγόμενη υπηκοότητα του ψευδοκράτους.
Και στις δύο περιπτώσεις, της Αμμοχώστου και των μαρωνίτικων χωριών, ο στόχος είναι να δημιουργηθούν τετελεσμένα που αφορούν τόσο το εδαφικό όσο και το περιουσιακό, το οποίο θα χρησιμοποιήσουν σε μελλοντικές διαπραγματεύσεις. Παράλληλα, καλά ενημερωμένη πηγή ανέφερε πως κινήσεις γίνονται και στην κατεχόμενη Μόρφου, με στόχο την εδραίωση της τουρκικής παρουσίας, που θεωρούν πως αυτό επιτυγχάνεται με την ανάπτυξη της περιοχής.
Σύμφωνα με πληροφορίες, η τουρκική πλευρά επιχειρεί να προκαλέσει τέτοια δεδομένα στα κατεχόμενα ώστε να ενισχύσει τη λογική δύο χωριστών οντοτήτων που βρίσκονται και λειτουργούν πλάι-πλάι. Αυτό προωθείται με την ανάδειξη της οντότητας του ψευδοκράτους, των «Αρχών» του, οι οποίες δεν αποκλείουν το ενδεχόμενο να συνεργάζονται με την Κυπριακή Δημοκρατία ως «ισότιμα μέρη».
Η έκθεση του Γενικού Γραμματέα
Εν αναμονή της υποβολής από μέρους του Γενικού Γραμματέα των Ηνωμένων Εθνών έκθεσης για το Κυπριακό, πληροφορίες αναφέρουν πως η πρόθεση είναι ότι θα είναι πρωτίστως περιγραφική. Την ίδια ώρα, μέχρι στιγμής δεν είναι ξεκάθαρο κατά πόσο ο Αντόνιο Γκουτέρες θα επιλέξει να περιλάβει στην έκθεση το πλαίσιο έξι σημείων που κατέθεσε στο Κραν Μοντάνα και το άτυπο έγγραφο για την εφαρμογή της λύσης.
Ενδέχεται, σημείωναν διπλωματικές πηγές, να περιγράψει τα δύο έγγραφα χωρίς να τα εντάξει ως υποβλήθηκαν στο κείμενο. Η πλήρης παρουσίαση των κειμένων θα σημαίνει και «κλείδωμά» τους ως κεκτημένο της διαδικασίας.
Μόνο μηχανισμό εφαρμογής προέβλεπε το άτυπο έγγραφο – Διευκρινίσεις έδωσε ο Γενικός Γραμματέας κατά τη διάρκεια του δείπνου
Το άτυπο έγγραφο που κατέθεσε ο Γενικός Γραμματέας των Ηνωμένων Εθνών Αντόνιο Γκουτέρες, στο τελευταίο δείπνο πριν την κατάρρευση της Πενταμερούς Διάσκεψης στο Κραν Μοντάνα, αφορούσε μόνο τους μηχανισμούς εφαρμογής της συμφωνίας που θα προέκυπτε και όχι το κεφάλαιο της Ασφάλειας.
Αυτό συνάγεται από τη συζήτηση που είχε διεξαχθεί και τις διευκρινίσεις που έδωσε ο Γενικός Γραμματέας. Μόλις κατατέθηκε το έγγραφο, ο Πρόεδρος της Δημοκρατίας ρώτησε τον Γενικό Γραμματέα κατά πόσο αυτό αφορά την αντικατάσταση του συστήματος εγγυήσεων και κατάργηση επεμβατικών δικαιωμάτων. Ο Αντόνιο Γκουτέρες απάντησε πως αυτά τα δύο ζητήματα είναι χωριστά και πως το άτυπο έγγραφο αφορά στους μηχανισμούς εφαρμογής, που έδινε υψηλό επίπεδο ευθύνης στον ΟΗΕ. Στην ουσία του άτυπου εγγράφου αναφέρθηκε εκτενέστερα ο Έλληνας υπουργός Εξωτερικών Νίκος Κοτζιάς, ο οποίος επεσήμανε τις αδυναμίες του κειμένου, τονίζοντας ως θετικό την ανάμιξη, εμπλοκή των Ηνωμένων Εθνών.
Ο Πρόεδρος Αναστασιάδης, ενώ συνεχιζόταν το δείπνο, έστειλε το έγγραφο για αξιολόγηση σε ειδικούς. Αποδέκτες ήταν ο Άρης Κωνσταντινίδης, Κωνσταντίνος Κόμπος, Τουμάζος Τσελεπής και Σταύρη Καλοψιδιώτη. Μετά την αξιολόγηση, ο κ. Κωνσταντινίδης διαβίβασε, εκ μέρους ενδεχομένως όλων όσοι ήταν αποδέκτες του εγγράφου, παρατηρήσεις. Μεταξύ άλλων, τονίζονταν τα εξής:
- Πρώτο, δεν μπορεί να υπάρξει μηχανισμός εφαρμογής Συνταγματικών Θεμάτων, καθώς υπάρχουν εσωτερικοί μηχανισμοί (επίλυσης διαφορών κ.ά.), Θεσμοί.
- Δεύτερο, χωρίς να αναφέρεται σαφώς ανοίγει, ωστόσο, παράθυρο για να έχουν ρόλο οι εγγυήτριες δυνάμεις.
- Τρίτο, δεν υπάρχει ημερομηνία λήξης του μηχανισμού εφαρμογής.
ΒΡΕΤΑΝΙΚΟΙ ΙΣΧΥΡΙΣΜΟΙ ΣΕ ΕΝΗΜΕΡΩΣΕΙΣ ΤΡΙΤΩΝ ΚΥΒΕΡΝΗΣΕΩΝ
Το Λονδίνο επιχειρεί να φορτώσει ευθύνες στη Λευκωσία για την κατάρρευση της Πενταμερούς Διάσκεψης για το Κυπριακό, που πραγματοποιήθηκε τον περασμένο Ιούνιο και Ιούλιο στο ελβετικό θέρετρο Κραν Μοντάνα.
Σύμφωνα με πληροφορίες, σε επαφές που έχουν Βρετανοί αξιωματούχοι σε υπουργεία Εξωτερικών άλλων κρατών ισχυρίζονται πως η Λευκωσία «κλότσησε» την ευκαιρία στο Κραν Μοντάνα καθώς την υστάτη έκανε πίσω. Επειδή, τα όσα ισχυρίζονται οι Βρετανοί σε ξένες κυβερνήσεις, για τα όσα διαδραματίσθηκαν στην Πενταμερή, έφθασαν μέχρι και τη Λευκωσία, υπήρξε όπως πληροφορούμαστε έντονη αντίδραση.
Οι ισχυρισμοί του Λονδίνου, που ειρήσθω εν παρόδω είναι πλήρως ταυτισμένοι με τους τουρκικούς, σκοπίμως προβάλλονται αφήνοντας κενά στην ενημέρωση. Κυρίως σε ό,τι αφορά τον ρόλο της Τουρκίας και την εμμονή της για διατήρηση εγγυήσεων και στρατευμάτων, θέση που τίναξε στον αέρα την Πενταμερή. Οι Βρετανοί, όπως πληροφορούμαστε, ισχυρίζονται πως δεν προβαίνουν σε τέτοιες ενημερώσεις. Ωστόσο αυτό διαψεύδεται από το γεγονός ότι υπήρξαν κυβερνήσεις που διαβίβασαν στη Λευκωσία τα όσα τους είπαν οι Βρετανοί.