Τι πέτυχε τελικά η “ζαριά” του Ταγίπ Ερντογάν; Μα την τριχοτόμηση της Τουρκίας…
ΣΧΕΤΙΚΑ ΑΡΘΡΑ
Ανεβάζει τους τόνους η Τουρκία για τα θαλάσσια πάρκα: Ρητορική γκρίζων ζωνών για «μονομερή ενέργεια» της Ελλάδας * Δεν υποχωρούμε από τα κυριαρχικά μας δικαιώματα, απαντά η Αθήνα
Στην Τουρκία ο Γερμανός πρόεδρος Σταϊνμάιερ: Θα συναντηθεί πρώτα με τον Ιμάμογλου στην Κωνσταντινούπολη και μετά με τον Ερντογάν στην Άγκυρα
Του ΣΤΑΥΡΟΥ ΛΥΓΕΡΟΥ
Η οριακότητα της νίκης του ΝΑΙ δεν έχει συνέπειες στο θεσμικό επίπεδο και επιτρέπει στον Ερντογάν να γίνει πρόεδρος-σουλτάνος. Στο πολιτικό επίπεδο, όμως, έχει.
Μία ματιά στον εκλογικό χάρτη επιβεβαιώνει την τριχοτόμηση της Τουρκίας. Για την ακρίβεια, το αποτέλεσμα του δημοψηφίσματος τη βάθυνε αντί να την αμβλύνει. Η «βαθιά Τουρκία» μπορεί να ψήφισε μαζικά ΝΑΙ, αλλά τόσο η κεμαλική και η δυτικότροπη Τουρκία, όσο και οι κουρδικές επαρχίες στα νοτιανατολικά ψήφισαν μαζικά ΟΧΙ.
Ας παρακάμψουμε τις καταγγελίες της αντιπολίτευσης για μη σφραγισμένα ψηφοδέλτια, παρότι αυτές αποκτούν κρίσιμη σημασία όταν η διαφορά είναι τόσο μικρή. Ας παρακάμψουμε, επίσης, το κλίμα του φόβου και των διώξεων που οδήγησε σε μία κραυγαλέα άνιση προεκλογική εκστρατεία. Ας θεωρήσουμε -για την οικονομία της συζήτησης- ότι το αποτέλεσμα αποτυπώνει πραγματικά τη βούληση των Τούρκων πολιτών.
Τί μας δείχνει αυτό το αποτέλεσμα; Μας δείχνει ότι η τριχοτόμηση όχι μόνο δεν πρόκειται να ξεπερασθεί, αλλά ότι βαθαίνει κατά τρόπο που εγγράφει αρνητικές υποθήκες ακόμα και για την ενότητα της χώρας στο μέλλον. Δεν είναι μόνο ο κουρδικός αλυτρωτισμός, ο οποίος επιβεβαιώθηκε για μία ακόμα φορά στις κάλπες. Είναι και η ξεκάθαρη αρνητική στάση της δυτικής και παράκτιας Τουρκίας.
Οι κεμαλικοί και τα δυτικότροπα φιλελεύθερα αστικά στρώματα μπορεί να έχουν πολλές διαφορές μεταξύ τους, αλλά έχουν και έναν κοινό παρονομαστή, τον οποίο οι σημερινές συνθήκες υπογραμμίζουν και ενισχύουν: μισούν εξίσου τον Ερντογάν και αυτό που ο ίδιος και το κόμμα του αντιπροσωπεύουν. Δεν πρόκειται μόνο για μία ιδεολογική-πολιτική αντίθεση, έστω και οξυμένη. Πρόκειται για κάτι πολύ ευρύτερο και πιο βαθύ. Πρόκειται για πολιτισμικό χάσμα, το οποίο στην πραγματικότητα θέτει σε αμφισβήτηση το ίδιο τον εθνικό συνεκτικό δεσμό και κατ’ επέκτασιν το πλαίσιο συνύπαρξης. Με άλλα λόγια, εκτός από το κουρδικό καρκίνωμα, προστίθεται και ο ιδεολογικός-πολιτισμικός διχασμός του ίδιου του τουρκικού έθνους.
Ορισμένοι πολιτικοί παρατηρητές εκτιμούν ότι η οριακή νίκη του ΝΑΙ θα εκθέσει τον Ερντογάν σε αμφισβητήσεις εκ μέρους πρώην ηγετικών στελεχών της νεοοθωμανικής παράταξης, όπως οι Γκιούλ, Αρίντς και Νταβούτογλου. Αν και είναι πρόωρο κάθε συμπέρασμα, εκτιμώ ότι από αυτή την πλευρά ο πρόεδρος-σουλτάνος δεν αντιμετωπίζει σοβαρό πολιτικό κίνδυνο. Στην πραγματικότητα, ο μεγαλύτερος εχθρός του είναι ο εαυτός του.
Ο Ερντογάν έχει ανοίξει πολλά μέτωπα, τα οποία χειρίζεται με έκδηλο μικρομεγαλισμό και αλαζονεία. Μπορεί αυτό να του προσφέρει οφέλη στο εσωτερικό πολιτικό επίπεδο. Μπορεί αρχικά να προκαλεί ερωτηματικά και να αποτρέπει έντονες αντιδράσεις. Δημιουργεί και παγιώνει, ωστόσο, σχεδόν εχθρικές συνθήκες στο εξωτερικό.
