Documenta 14: Λευκός καπνός στο Κάσελ, βιβλιοκατασκευές στην Αθήνa…

Όσο βγαίνει λευκός καπνός από την καμινάδα στο κτίριο Fridericianum της documenta 14 στο Κάσελ, ο Daniel Knorr που είχε την ιδέα, δεν σταματά.

Το έργο του «Expiration Movement» (Κίνηση εκπνοής) άναψε σηματοδοτώντας τα αθηναϊκά εγκαίνια της διεθνούς διοργάνωσης και ο λευκός καπνός θα αναδύεται καθημερινά στο Κάσελ έως τον Σεπτέμβριο οπότε εκπνέει η γερμανική documenta 14.

Στο ενδιάμεσο, ο ρουμανικής καταγωγής καλλιτέχνης βρίσκεται στην Αθήνα όπου εκτυλίσσεται το άλλο τμήμα του έργου του: ένα βιβλίο με πεταμένα υλικά που περισυνέλεξε από τους δρόμους της Αθήνας. Τιτλοφορείται «The Αrtist Book» και το κατασκευάζει σε περιορισμένα αντίτυπα, στο Ωδείο Αθηνών.

Κάθε επισκέπτης και πιθανός πελάτης του «Βιβλίου του καλλιτέχνη» διαλέγει αντικείμενα από την τεράστια στοίβα αντικειμένων που έχει στηθεί στο αίθριο του υπογείου: πλαστικά καλύμματα από κινητά, βεντάλιες, κονκάρδες, ψεύτικα κοσμήματα, λούτρινα αρκουδάκια ως και παιδικές ζωγραφικές της δεκαετίας του ’30. Ο Knorr τοποθετεί τα επιλεγμένα από τον πελάτη αντικείμενα ανάμεσα στις λευκές σελίδες ενός βιβλίου διαστάσεων 16Χ23 εκ., τα περνά από μια υδραυλική πρέσα… κι έτοιμο το βιβλίο, υπογεγραμμένο από τον καλλιτέχνη.

Κοστίζει 70 ευρώ κι απ’ ό,τι διαπιστώσαμε, αρκετός κόσμος παρακολουθεί τη διαδικασία ή και αγοράζει το βιβλίο έστω και σ’ αυτή την τιμή.

«Είναι όμως ένα έργο τέχνης» υπερασπίζεται τη δουλειά του ο Daniel Knorr και… για καλό σκοπό, αφού, όπως λέει ο ίδιος στο ΑΠΕ-ΜΠΕ, με τις εισπράξεις αγοράζει καύσιμη ύλη για το έργο του στο Κάσελ. «Στη Γερμανία το βιβλίο μου κοστίζει 100 ευρώ γιατί είναι πιο ακριβή από την Αθήνα», συμπληρώνει χαμογελώντας.

Ειρωνεία; Χιούμορ; Παιχνίδι; Κανείς δεν κατηγόρησε την documenta για συμβατικότητα.

Ο ίδιος σχολιάζει :«Η ιδέα του έργου στην Αθήνα με τα συλλεκτικά βιβλία έχει να κάνει περισσότερο με τη βιομηχανία της τέχνης. Στο Κάσελ, ο λευκός καπνός συμβολίζει την κατανάλωση και τις σκοτεινές μέρες της γερμανικής κοινωνίας με το κάψιμο των απαγορευμένων βιβλίων από τους ναζί, όπως συνέβη εκεί, στην αυλή του κτιρίου και σε άλλα μέρη της Γερμανίας».

Πάντως το αίτημά του να θάψει το μαρμάρινο αγαλματίδιο με το νεαρό βοσκόπουλο, γνωστό ως «το προσφυγάκι» (έργο του 150 μ.Χ.) στο Εθνικό Αρχαιολογικό Μουσείου απορρίφθηκε από την διευθύντρια του μουσείου, Μαρία Λαγογιάννη, τονίζει ο ίδιος.

Συνάντησε στην Αθήνα το λίκνο του πολιτισμού; «Αυτό ακριβώς είναι το πρόβλημα που επικρέμαται σαν δαμόκλειος σπάθη πάνω από την ελληνική κοινωνία. Ένας τεράστιος πολιτισμός που ο καθένας οικειοποιήθηκε ?και δεν αναφέρομαι μόνο στον αρχαίο ελληνικό πολιτισμό αλλά και στη νεότερη Ιστορία, στη Μικρασιατική Καταστροφή που η Ευρώπη έχει απωθήσει από τη μνήμη της, δεν θέλει να θυμάται. Η ελληνική κοινωνία μου δίνει την αίσθηση ότι ζει θρυμματισμένα» λέει ο Daniel Knorr.

Τι έμαθε από την Αθήνα μιας και το θέμα της documenta είναι αυτή την φορά η Αθήνα; «Κάποια πράγματα δεν αλλάζουν, όμως ελπίζω να αλλάξουν, το αξίζουν οι Έλληνες. Η Δύση έχει υποχρέωση να βοηθήσει την Ελλάδα να βγει από αυτή την κατάσταση, της το οφείλει».