Πέντε βήματα για την ασφάλεια στο τέλος της οποίας οι θεσμοί ασφαλείας της Κύπρου θα είναι έτοιμοι
ΣΧΕΤΙΚΑ ΑΡΘΡΑ
Του Κώστα Βενιζέλου
Ολοκληρωμένη πρόταση για την αρχιτεκτονική ασφάλειας στην Κύπρο παρουσίασαν στη Γενεύη σε ξένους διπλωμάτες και στις διαπραγματευτικές ομάδες, οι ερευνητές του Κέντρου για τη Βιώσιμη Ειρήνη και τη Δημοκρατική Ανάπτυξη (SeeD).
Στην παρουσίαση, τονίσθηκε η ανάγκη να διευρυνθεί η έννοια της Ασφάλειας ενώ οι προτάσεις που παρουσιάζεται ανατρέπουν εν πολλοίς τις παραδοσιακές προσεγγίσεις στο θέμα της Ασφάλειας. Με βάση τα ευρήματα της έρευνας, το ιστορικό αδιέξοδο σχετικά με το ζήτημα της Ασφάλειας μπορεί να ξεπεραστεί, αν η έννοια της Ασφάλειας διευρυνθεί για να συμπεριλάβει σε ένα ευρύτερο φάσμα κινδύνων και απειλών, που θα μπορούσε να υπονομεύσει την εφαρμογή της διευθέτησης. Πώς μπορεί να γίνει αυτό. Σύμφωνα με την παρουσίαση που έγινε στους διπλωμάτες, υπάρχουν γενικά πέντε βήματα που θα μπορούσαν να γίνουν.
- Πρέπει να αλλάξει η βάση συζήτησης και να μην επικεντρώνεται μόνο στις εγγυήσεις και στρατεύματα καθώς οδηγεί σε αδιέξοδο.
- Πρέπει να καθοριστούν οι αρχές που θα διέπουν την ασφάλεια της Κύπρου καθώς και το κοινό όραμα για τον τρόπο αντιμετώπισης εσωτερικών και εξωτερικών απειλών.
- Να οικοδομηθούν οι θεσμοί, οι οποίοι θα δημιουργήσουν ενδογενή ανθεκτικότητα στην αντιμετώπιση εσωτερικών και εξωτερικών απειλών και να εξεταστεί ο ρόλος διεθνών οργανισμών και ο καθορισμός μιας διεθνούς αποστολής στην Κύπρο.
- Μετά που θα γίνουν τα πιο πάνω, να εξεταστεί ο πιθανός ρόλος των παραδοσιακών εγγυητριών δυνάμεων, κατά πόσο υπάρχει δηλαδή οτιδήποτε που μπορούν να συνεισφέρουν.
- Το κρίσιμο σημείο είναι ότι πρέπει να συμφωνηθεί μια μεταβατική περίοδος στο τέλος της οποίας οι θεσμοί ασφαλείας της Κύπρου θα είναι έτοιμοι. Αυτό αναδεικνύεται ως το πιο κρίσιμο σημείο.
Είναι σαφές, τονίσθηκε στην παρουσίαση, πως πρέπει να περιλαμβάνει την ανθρώπινη, οικονομική, κοινωνική διάσταση της Ασφάλειας. Παράλληλα έγινε λόγος και για κοινές ανησυχίες των δύο κοινοτήτων, που παρέχουν μια ισχυρή βάση για τη σύγκλιση: Η έλλειψη εμπιστοσύνης και αποτελεσματικότητα των ομοσπονδιακών οργάνων, των εντάσεων και της βίας που απορρέουν από την ιδιοκτησία και το έδαφος, οι προκαταλήψεις έναντι της αστυνομίας και της δικαστικής εξουσίας, επιθέσεις από εξτρεμιστές, η οικονομική δυσπραγία που προκαλείται από το υψηλό κόστος διαβίωσης, η διαφθορά, μια πιθανή κατάρρευση της συμφωνίας εντός των πρώτων χρόνων, κλπ.
Είναι προφανές ότι οι διεθνείς εγγυήσεις που παραδοσιακά αντιμετωπίζεται ως πανάκεια για τις ανησυχίες και την ασφάλεια των Κυπρίων, είναι ανεπαρκείς για να αντιμετωπίσουν το ευρύ φάσμα των ανησυχιών και των δύο κοινοτήτων, όπως περιγράφεται παραπάνω.
Είναι σαφές πως η διεθνής κοινότητα πρέπει να προσανατολιστεί προς τον απώτερο στόχο που πρέπει να επιτευχθεί στο τέλος της μεταβατικής περιόδου: ένα ευέλικτο και αυτοδύναμο κυπριακό κράτος. Κατά την παρουσίαση τέθηκαν και ευρύτερα ζητήματα, όπως οι εξελίξεις στην Τουρκία. Λαμβάνοντας υπόψη ότι το ΑΚΡ σχεδιάζει δημοψήφισμα για αλλαγή του συντάγματος σε σχέση με τις εξουσίες του Προέδρου (που προβλέπεται σήμερα για τον Απρίλιο του 2017) προκειμένου να μην διακινδυνεύσει την υποστήριξη των δεξιών εθνικιστικών κομμάτων όπως το MHP και CHP για την συνταγματική αλλαγή, καθιστούν δύσκολο να προβλέψει κανείς τις προθέσεις και τις ενέργειες της κυβέρνησης. .
Για το δημοψήφισμα
Από την εμπειρία της αποτυχημένης δημοψηφίσματα για το Σχέδιο Ανάν το 2004, υπήρξε πάντα ανησυχία για το πώς να διασφαλιστεί ότι στα δημοψηφίσματα και στις δύο πλευρές θα υπάρξει θετική έκβαση. Αντί να υιοθετηθεί μια δημόσια εκστρατεία που στοχεύει στην «προετοιμασία» του πληθυσμού για τα δημοψηφίσματα, μετά από συμφωνία που έχει επιτευχθεί, θα ήταν πιο αποτελεσματικό να ακολουθήσει μια στρατηγική δέσμευση που διευκολύνει την ενεργό και κριτική συμμετοχή των πολιτών. Οι ερευνητές καθόρισαν και τα επόμενα βήματα • Η προτεινόμενη αρχιτεκτονική νέας ασφάλειας είναι κοινή για κυπριακούς και διεθνείς παράγοντες. • Περαιτέρω έρευνα θα πρέπει να αναληφθούν για ποια θέματα ταλαντεύονται αναποφάσιστοι ψηφοφόροι και στις δύο πλευρές (σε σχέση με την Ασφαλεία). • Οι προτάσεις θα πρέπει να αναπτυχθούν για βιώσιμες επιλογές, για τη διεθνή υποστήριξη (πολιτική και ασφάλεια) κατά τη διάρκεια της μεταβατικής περιόδου. • Περαιτέρω έρευνα θα πρέπει να αναληφθούν για το πώς να ευθυγραμμίσει το κυπριακό όραμα για μια νέα αρχιτεκτονική ασφαλείας για το νησί με την περιφερειακή δυναμική και γεωστρατηγικά συμφέροντα.