Γράφει: Κώστας Βενιζέλος
Ο Ερντογάν κινείται βάσει του εθνικού του συμφέροντος και βάσει της προσωπικής του φιλοδοξίας να μετατραπεί σε «νταβουτογλειανού» τύπου νεο-οθωμανό ισλαμιστή χαλίφη της Νέας Μέσης Ανατολής.
Αυτό ανέφερε ο δρ Ιωάννης Μάζης, καθηγητής Οικονομικής Γεωγραφίας και Γεωπολιτικής, πρόεδρος Τμήματος Τουρκικών και Σύγχρονων Ασιατικών Σπουδών Σχολή Οικονομικών και Πολιτικών Επιστημών Εθνικόν και Καποδιστριακόν Πανεπιστήμιον Αθηνών, όταν του θέσαμε την εκτίμηση πολλών ότι ο Τούρκος Πρόεδρος είναι αστάθμητος παράγοντας.
Από την ανάλυση του προκύπτει ότι ο Ερντογάν κινείται σε δυο άξονες. Ο πρώτος αφορά την προσωπική του φιλοδοξία να καταστεί σουλτάνος της περιοχής ο δεύτερος το επεκτατικό όραμα του καθεστώτος του. Όπως αναφέρει ο κ. Μάζης, έχει ως στόχο να αποφύγει τη διαφαινόμενη λόγω των συριακών εξελίξεων κουρδική απόσχιση και παράλληλα να κερδίσει πιθανό νέα εδάφη στη Συρία (δυτικά του Ευφράτη), επιρροή στο βόρειο Ιράκ (Μοσούλη), επιρροή στο Αιγαίο, Θράκη και Κύπρο και να επιτύχει δι’ αυτών να αντικαταστήσει στην εθνική συνείδηση των Τούρκων πολιτών τον Κεμάλ με τον εαυτό του.
Πολλοί υποστηρίζουν ότι ο Ερντογάν είναι αστάθμητος παράγοντας. Αυτό τι σημαίνει στο διεθνές πολιτικό σκηνικό, λαμβάνοντας υπόψη και τη συμπεριφορά του Τούρκου Προέδρου;
O κ. Ερντογάν δεν είναι αστάθμητος. Απλώς κινείται βάσει του εθνικού του συμφέροντος και βάσει της προσωπικής του φιλοδοξίας να μετατραπεί σε «νταβουτογλειανού» τύπου νεο-οθωμανό ισλαμιστή χαλίφη της Νέας Μέσης Ανατολής. Και αυτό με σκοπό αφενός να αποφύγει τη διαφαινόμενη λόγω των συριακών εξελίξεων κουρδική απόσχιση και αφετέρου να κερδίσει πιθανόν νέα εδάφη στη Συρία (δυτικά του Ευφράτη), επιρροή στο βόρειο Ιράκ (Μοσούλη), επιρροή στο Αιγαίο, Θράκη και Κύπρο και να επιτύχει δι’ αυτών να αντικαταστήσει στην εθνική συνείδηση των Τούρκων πολιτών τον Κεμάλ με τον εαυτό του. Άρα δύναται κανείς που θέλει και γνωρίζει, να αντιληφθεί την πορεία του. Πάντως, οι πρόσφατες γεωστρατηγικές του επιλογές προς τη Μόσχα, θέτουν σαφώς ζήτημα ανατροπής του συστήματος εθνικής ασφαλείας των ΗΠΑ, και του Δυτικού Συστήματος το οποίο βασίζεται στο θεωρητικό υπόδειγμα του Κρηπιδώματος (Rimland) του Ν. J. Spykman. Αυτή την λανθασμένη -κατά την κρίση μου- απόφαση ο Ερντογάν την έχει λάβει για έναν, κυρίως, λόγο: την κουρδική αποσχιστική απειλή, όπως αυτή ανδρώνεται στη Συρία.
Ας εξετάσουμε όμως τις αντικειμενικές συνθήκες οι οποίες τον οδήγησαν εκεί, εφόσον -κακώς- απέρριψε την εξεύρεση ειρηνικής, ευρωπαϊκού χαρακτήρος λύση, για το κουρδικό του πρόβλημα:
Πρώτον, οι ΗΠΑ και υπό τη Διοίκηση Ομπάμα αλλά και υπό τη Διοίκηση Τραμπ, επιθυμούν τη δημιουργία Μεγάλου Κουρδιστάν το οποίο θα εξασφαλίσει την προβολή ισχύος της Ουάσιγκτον στο γεωπολιτικό κέντρο βάρους της Ευρύτερης Μέσης Ανατολής και της Κεντρικής Ασίας αλλά και θα ελέγξει το κεντρικό «σημείο πνιγμού/choc point» του διεθνούς άξονος εμπορευματικών μεταφορών με το όνομα «Νέος Δρόμος του Μεταξιού» ο οποίος θα αρχίζει από τον Ειρηνικό (Σαγκάη) και θα καταλήγει στην Ευρώπη. Το ίδιο επιθυμούν και οι γεωστρατηγικοί σχεδιαστές του Ισραήλ διότι ένα «Μεγάλο Κουρδιστάν» στα εδάφη Τουρκίας, Συρίας, Ιράκ και Ιράν αποτελεί σημαντικότατο χερσαίο στρατηγικό βάθος για το Ισραήλ και σημαντικότατο παράγοντα εθνικής ασφαλείας για την Ιερουσαλήμ.
Πέμπτο, αυτό σημαίνει ότι η Μόσχα δεν θα υποστήριζε μέχρι τέλους το κουρδικό εθνικο-απελευθερωτικό κίνημα στη Συρία, με κίνδυνο να προκαλέσει αντίστοιχες αποσχιστικές καταστάσεις στα εδάφη της συμμάχου της Τεχεράνης. Ούτε φυσικά και η Τεχεράνη θα το εδέχετο. Έτσι, εκμεταλλευόμενος εις το έπακρον το οπερετικόν πραξικόπημα της 15ης Ιουλίου, ο κ. Ερντογάν, κάνοντας μια, υπό προϋποθέσεις, «ορθή ανάγνωση» των διαθέσεων της Μόσχας, επεβιβάσθη στον «ρωσικό και ιρανικό γεωστρατηγικό συρμό» ώστε να διασφαλίσει τα δικά του νώτα από την κουρδική αποσχιστική απειλή.
Αυτό δεν του δημιουργεί και κόστος;
Ασφαλώς. Aυτό του κοστίζει. Και θα αναφέρω πώς:
7ον) Την υφεσιακή πλέον πορεία στην οικονομία της χώρας του με την τουρκική λίρα να έχει απωλέσει κατά τη διάρκεια του 2016 άνω του 16% της αξίας της. Είναι δε διεθνώς αποδεκτόν ότι η απώλεια της τάξεως του 10% για την τουρκική λίρα μεταφράζεται με αύξηση του πληθωρισμού κατά 1,5%, δηλαδή έχουμε μια άνοδο του πληθωρισμού στην τουρκική οικονομία της τάξεως του 3% περίπου με ανοδικές τάσεις.
«Η ομηρία της Λευκωσίας στην τουρκική επιρροή θα οδηγούσε σε ανάλογη ομηρία της Αθήνας στο Αιγαίο και τη Θράκη»;
Στις 9 Ιανουαρίου, άρχισε στη Γενεύη ένας νέος γύρος συνομιλιών. Στις 12 Ιανουαρίου προγραμματίζεται η διάσκεψη με τη συμμετοχή και των τριών εγγυητριών δυνάμεων. Εκεί κατά πάσα πιθανότητα θα είναι και ο Ερντογάν (είτε διά ζώσης είτε όχι). Μπορείτε να κάνετε μια εκτίμηση πώς θα λειτουργήσει;
Υπό το κράτος όλων των ανωτέρω, ο κ. Ερντογάν θα υπαγορεύσει εις τον μισθοδοτούμενο από την Άγκυρα «βασάλο» του, τον κ. Ακιντζί, να τηρήσει αδιάλλακτη στάση και εις το θέμα των εγγυήσεων και εις το θέμα των στρατευμάτων κατοχής, την εναλλάξ προεδρία, αλλά και εις το θέμα το εδαφικό. Δεν θα με εξέπληττε εάν παρουσιάζετο αιφνιδίως, μετά από «σκληρή» –δήθεν– διαπραγμάτευση, να «οπισθοχωρεί» εν μέρει η τουρκοκυπριακή πλευρά στο θέμα της Μόρφου, απλώς για να «ισοσταθμίσει» i) τις εγγυήσεις, ii) τα στρατεύματα κατοχής και iii) την «εκ περιτροπής προεδρία» εις βάρος της Κυπριακής Δημοκρατίας. Η αποδοχή όμως ενός τέτοιου τουρκικού «ελιγμού ανταλλαγής» από πλευράς μας θα ήταν εγκληματική για τον κυπριακό Ελληνισμό, αλλά και για τον Ελληνισμό γενικότερα. Η «ομηρία» της Λευκωσίας στην τουρκική επιρροή θα οδηγούσε σε ανάλογη «ομηρία» της Αθήνας στο Αιγαίο και τη Θράκη. Αυτό το έχουμε αντιληφθεί νομίζω και εδώ στην Αθήνα. Μια ανάλογη εξέλιξη, βέβαια, δεν θα μπορούσε να επιτρέψει την ολοκλήρωση των διαδικασιών «επιλύσεως» και η Γενεύη δεν θα καρποφορήσει. Άλλωστε, η αδειοδότηση του αλιπέδου 10 της κυπριακής ΑΟΖ στην Exxonmobil, κολοσσό του οποίου CEO είναι ο πιθανός νέος ΥΠΕΞ του κ. Τραμπ, ενισχύει πολλαπλασίως τις θέσεις της Κυπριακής Δημοκρατίας αναφορικώς με το επίμαχο ζήτημα των τουρκικών διεκδικήσεων στην κυπριακή ΑΟΖ. Δεν μπορώ να φαντασθώ την Τουρκία να… απειλεί με «θαλάσσια επεισόδια» και «οικονομική ασφυξία» τις «επενδύσεις» του διεθνούς πετρελαϊκού κολοσσού που διευθύνετο μέχρι σήμερα από τον… επόμενο Αμερικανό ΥΠΕΞ! Αδυνατώ επίσης να φανταστώ κάτι ανάλογον εναντίον των γαλλικών, ιταλικών και κυρίως ισραηλινών επενδύσεων στην κυπριακή ΑΟΖ, και μάλιστα ιδιαίτερα των γειτνιαζουσών με το αιγυπτιακό κοίτασμα Ζορ, ισραηλινών κοιτασμάτων του Λεβιάθαν! Επίσης αδυνατώ να κατανοήσω το επιχείρημα ότι η «καθυστέρηση της λύσεως θα επιφέρει κύματα εποίκων από την Ανατολία». Ερωτώ: όταν αναγνωρισθεί τουρκοκυπριακό συνιστών κράτος δεν θα το πράξει αυτό η Άγκυρα; Και μάλιστα με πλήρη «νομιμότητα» και άνευ κινδύνου να χαρακτηρισθεί ως «έγκλημα πολέμου»; Αδυνατώ επίσης να αντιληφθώ το επιχείρημα ότι «μετά από μία αποτυχία επικρατήσεως μιας τουρκικής επιλογής “λύσεως” στη Γενεύη θα επικρατήσει “κύμα αναγνωρίσεων του ψευδοκράτους”»! Δηλαδή τι συνέβη στην αντίστοιχη περίπτωση με τα Σκόπια; Aν η Ελλάς και η νόμιμη Κυπριακή Δημοκρατία δεν το αναγνωρίσουν, ουδέποτε θα αναγνωρισθεί! Επίσης, θυμίζω ότι η Τουρκία δεν επιθυμεί διχοτομημένη Κύπρο. Επιθυμεί… ολόκληρη την Κύπρο, για να έχει τα ποθητά δικαιώματα στο φυσικό αέριο της ΑΟΖ η οποία ευρίσκεται στο ελεύθερο νότιο τμήμα της νήσου! Ας μην παραπλανούμε τον κυπριακό και ελλαδικό Ελληνισμό! Αιδώς! Επίσης, στο αναμενόμενο «blame game» που θα ακολουθήσει, η Άγκυρα θα αποτύχει, διότι ήδη εμφανίζεται απομονωμένη και δακτυλοδεικτούμενη από το σύνολο του δυτικού κόσμου και την ΕΕ, για όλες τις ανωτέρω εκτεθείσες πρωτοβουλίες της στο γεωστρατηγικό πεδίο, αλλά και στο πεδίο των ανθρωπίνων δικαιωμάτων και των πολιτικών ελευθεριών.