Πολλές διασκέψεις θα συγκληθούν πριν το τέλος του Κυπριακού: Ο Ερντογάν πάει Γενεύη με δυο σενάρια
ΣΧΕΤΙΚΑ ΑΡΘΡΑ
Του Κώστα Βενιζέλου
Διάσκεψη διαρκείας σχεδιάζουν τα Ηνωμένα Έθνη για την Κύπρο, καθώς δεν προβλέπουν πως θα μπορέσουν να ολοκληρώσουν τις συζητήσεις και πρωτίστως να επιτευχθεί συμφωνία στις 12 Ιανουαρίου, που θα συγκληθεί η πενταμερής διάσκεψη.
Σύμφωνα με ασφαλείς πληροφορίες, στον Διεθνή Οργανισμό εκτιμούν πως τα ανοικτά θέματα είναι πολλά, όπως και οι εκκρεμότητες και ως εκ τούτου θεωρούν σίγουρο ότι δεν θα προλάβουν μέχρι τη Γενεύη να κλείσουν τα ζητήματα και να επιτευχθεί συμφωνία. Άλλωστε, οι συζητήσεις επί κυπριακού εδάφους σε επίπεδο διαπραγματευτών δεν προχωρούν στον βαθμό που μπορούν να γεφυρωθούν οι διαφορές. Παράλληλα και σε ό,τι αφορά στη διεθνή πτυχή, τα νέα από την Τουρκία δεν είναι ενθαρρυντικά, καθώς η Άγκυρα επιμένει και στις εγγυήσεις και στην παρουσία στρατευμάτων.
Σύμφωνα με πληροφορίες, ο Τούρκος Πρόεδρος Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν, προαναγγέλλοντας την παρουσία του στη Γενεύη, θέλει να πάρει πάνω του το βάρος των αποφάσεων.
Όπως αναφέρουν ξένοι διπλωμάτες, που παρακολουθούν από κοντά τα πολιτικά δρώμενα στην Τουρκία και τις επιδιώξεις Ερντογάν, ο Τούρκος Πρόεδρος δεν πρόκειται να κάνει κίνηση που θα εκληφθεί στο εσωτερικό της χώρας του ως «υποχώρηση». Συνεπώς, όπως αναφέρει η ίδια πηγή, είτε θα περάσει θριαμβευτής από τη Γενεύη εξασφαλίζοντας ό,τι θέλει είτε θα παρουσιαστεί άτεγκτος υποστηρίζοντας διαχρονικές θέσεις στα θέματα της Ασφάλειας.
Με βάση αυτά τα δεδομένα, τα Ηνωμένα Έθνη οικοδομούν τα επόμενα βήματα, διαμορφώνουν σχεδιασμούς και φαίνεται να προωθούν ένα σενάριο πήγαινε-έλα στη Γενεύη. Μετά, δηλαδή, τη 12η Ιανουαρίου να καθοριστεί νέο ραντεβού, μάλλον σύντομα και στο διάστημα που θα διαρρεύσει θα επιχειρηθεί να κλείσουν περισσότερα κεφάλαια. Θα συντηρήσουν, δηλαδή, τη διαδικασία και τους ρυθμούς με στόχο τον Ιούνιο να τελειώσουν όλα και να οδηγηθεί η χώρα σε δυο χωριστά δημοψηφίσματα.
Την ίδια ώρα, μέχρι τη Γενεύη θα πρέπει να ξεκαθαρίσει μια σειρά από ζητήματα.
Πρώτο, ποιοι άλλοι θα προσκληθούν και ποιο ρόλο θα διαδραματίζουν. Υπάρχει σύγκλιση ως προς την παρουσία της Ευρωπαϊκής Ένωσης, παραμένει ωστόσο η διαφωνία για τον ρόλο που θα έχει. Η Λευκωσία θέλει η παρουσία της Ένωσης να είναι ουσιαστική για να εποπτεύει τη συμβατικότητα της συμφωνίας με το κοινοτικό κεκτημένο. Η τουρκική πλευρά υποδεικνύει πως η Ε.Ε. θα είναι εκτός αιθούσης και θα καλείται όταν και όποτε χρειάζεται. Όπως δηλαδή γίνεται μέχρι σήμερα με τον τεχνοκράτη της Κομισιόν, Πέτερ Βαν Νούφελ. Εκεί, όμως, στη Γενεύη θα είναι ο Πρόεδρος της Κομισιόν και όχι ένας τεχνοκράτης.
Δεύτερο, σε σχέση με τα πέντε μόνιμα μέλη του Συμβουλίου Ασφαλείας, είναι προφανές πως οι συζητήσεις συνεχίζονται σε διάφορα επίπεδα. Οι Αγγλοαμερικανοί και τα Ηνωμένα Έθνη δεν ευνοούν, για διαφορετικούς λόγους, την παρουσία των πέντε του Σ.Α. Οι Αγγλοαμερικανοί δεν θέλουν τη ρωσική παρουσία. Σημειώνεται ότι στο Μπούργκενστοκ το 2004 οι Αμερικανοί συμμετείχαν μέσα από τη βρετανική αντιπροσωπεία, οπότε και να μην παρίστανται τώρα οι πέντε στη Γενεύη, αυτό δεν επηρεάζει Ουάσινγκτον και Λονδίνο.
Όπως πληροφορούμαστε, ο Έσπεν Μπαρθ Άιντα σε ενημερωτικές επαφές με ξένους διπλωμάτες, που έγιναν ενόψει Γενεύης, είχε αναφέρει πως δεν προβλέπεται συμμετοχή μελών του Συμβουλίου Ασφαλείας, ενώ για την Ένωση παρέπεμψε στο μοντέλο του Μπούργκενστοκ, δηλαδή παρουσία παρατηρητή.
Τρίτο και σημαντικότερο είναι η παρουσία της Κυπριακής Δημοκρατίας. Tο θέμα δεν έχει ξεκαθαρίσει ακόμη, γι’ αυτό και γίνονται οι κινήσεις σε διάφορα επίπεδα. Είναι, όμως, κομβικής σημασίας το ζήτημα αυτό και δεν μπορεί να διευθετηθεί μέσα από ασάφειες.
Τέταρτο, όλοι οι διεθνείς παίκτες θεωρούν πως ο οδικός χάρτης θα φθάσει μέχρι το τέλος, που είναι η πενταμερής. Η εφαρμογή του οδικού χάρτη δεν θα εξαρτηθεί εάν θα κλείσουν ή όχι τα υπόλοιπα κεφάλαια ή εάν οι χάρτες που θα κατατεθούν θα διαμορφώνουν προοπτικές συμφωνίας. Ως εκ τούτου, η πορεία προς την πενταμερή θα είναι είτε δρόμος χωρίς υποσημειώσεις είτε υπό την αίρεση κάποιων προϋποθέσεων. Θα γίνει, δηλαδή, ούτως ή άλλως.
Είναι πρόδηλο ότι ο καθορισμός οδικού χάρτη έγινε βεβιασμένα, σε βαθμό που είναι σαφές πως τα Ηνωμένα Έθνη τρέχουν να… προλάβουν και δεν φτάνουν. Η Συμφωνία του Δείπνου με τον τρόπο που έγινε και κυρίως ως προς το περιεχόμενο αφήνει τη διαδικασία μετέωρη. Το ρίσκο και οι κίνδυνοι είναι μεγάλοι και ο στόχος πλέον είναι να αποφευχθούν. Αυτό μπορεί να γίνει εάν υπάρξει σχεδιασμός.
Η μεταβατική περίοδος ανησυχεί Ε/κ και Τ/κ – Δικοινοτική έρευνα για την ασφάλεια – Φόβος και τρόμος η παρουσία της Τουρκίας
Το θέμα της ασφάλειας αποτελεί ζήτημα προτεραιότητας και στις δύο κοινότητες. Με βάση την έρευνα του Κέντρου για τη Βιώσιμη Ειρήνη και τη Δημοκρατική Ανάπτυξη (SeeD), που έγινε σε συνεργασία με διεθνείς εταίρους, το ίδρυμα Berghof και την Interpeace, προκύπτουν ενδιαφέροντα ευρήματα, καθώς παρουσιάζονται και πολλές κοινές ανησυχίες.
Με βάση την έρευνα υπάρχουν οκτώ κατηγορίες απειλών ασφάλειας. Αυτές οι οκτώ, περιλαμβάνουν 62 απειλές ασφαλείας εκ των οποίων οι 35 είναι κοινές και αφορούν τις υποχρεώσεις κατά τη μεταβατική περίοδο, τη λειτουργικότητα, την οικονομική ασφάλεια κ.ά.
Βασικό στοιχείο είναι ότι υπάρχουν ανησυχίες για τις ρυθμίσεις που θα συμφωνηθούν κατά τη μεταβατική περίοδο, καθώς οι κοινότητες θέλουν να αισθάνονται ασφαλείς. Είναι σαφές πως οι άνθρωποι θέλουν να έχουν μεγαλύτερη αυτοπεποίθηση σχετικά με τις μεταβατικές ρυθμίσεις και να αισθάνονται πιο ασφαλείς σχετικά με τη βιωσιμότητα και τη συνολική διάρκεια της συμφωνίας.
Για τους Τ/κ ειδικά, οι φόβοι αφορούν τη συμπεριφορά ακροδεξιών και εξτρεμιστικών στοιχείων, καθώς και την τυχόν περιθωριοποίησή τους από τους μηχανισμούς λήψης αποφάσεων που σχετίζονται με την κατανομή της εξουσίας. Ακόμη ανησυχούν για τον ανταγωνισμό στο πεδίο της οικονομίας και το σύστημα χρηματοδότησης.
Για τους Ε/κ το μεγαλύτερο πρόβλημα είναι οι εγγυήσεις και τα στρατεύματα. Ξεκάθαρα φοβούνται παρεμβάσεις της Τουρκίας και στα εσωτερικά θέματα του κράτους. Υπάρχει ανησυχία για κατάχρηση εξουσίας από τους εγγυητές. Παράλληλα από τους Ε/κ προκύπτει η σαφής αντίληψη για έλλειψη κυριαρχίας από την παρουσία τουρκικών στρατευμάτων. Επίσης υπάρχει ανησυχία για το γεγονός ότι το ε/κ συνιστών κρατίδιο θα σηκώσει το βάρος της οικονομίας για το κόστος της λύσης κ.ά.
ΑΝΑΜΕΝΕΙ Η ΑΘΗΝΑ ΠΡΑΣΙΝΟ ΦΩΣ ΑΠΟ ΤΗΝ ΑΓΚΥΡΑ ΓΙΑ ΣΥΝΑΝΤΗΣΕΙΣ
Η Ελληνική Κυβέρνηση αναμένει από την Τουρκία να συνεννοηθούν για τη συνάντηση σε τεχνοκρατικό επίπεδο με ατζέντα τα θέματα της Ασφάλειας.
Αυτές οι συναντήσεις θεωρούνται και προπαρασκευαστικές αυτής που θα γίνει μεταξύ του Έλληνα Πρωθυπουργού, Αλέξη Τσίπρα, και του Τούρκου Προέδρου, Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν. Είναι προφανές πως η Τουρκία θα διατηρήσει το θέμα των συναντήσεων ζωντανό μέχρι και την υστάτη. Άλλωστε η πρώτη αντίδραση Ερντογάν στην πρόσκληση Τσίπρα ήταν πως μπορούν να τα πουν και στη Γενεύη!