Με τον Φιγιόν, η γαλλική Δεξιά ξαναβρίσκει το γκωλικό αυλάκι: Σώζεται η Γαλλία από την Λεπέν;




Του Μαρσέλ Γκοσέ(*)

Ομολογώ ότι η νίκη του Φρανσουά Φιγιόν με αιφνιδίασε. Είχα διαπιστώσει, όπως όλος ο κόσμος, ότι ήταν πολύ καλός στις τηλεοπτικές συζητήσεις μεταξύ των υποψηφίων, δεν φανταζόμουν όμως ότι οι ψηφοφόροι της Δεξιάς θα έδειχναν τέτοια στρατηγική δεινότητα.

Συνήθως είναι πιο προβλέψιμοι στις επιλογές τους. Αυτή τη φορά όμως, βλέποντας μπροστά τους έναν τρίτο άνθρωπο που δεν τον είχαν υπολογίσει, έκαναν γρήγορα, και την τελευταία στιγμή, τον υπολογισμό των μειονεκτημάτων των δύο μεγάλων φαβορί: ο Σαρκοζί ήταν υπερβολικά διχαστικός, ο Ζιπέ υπερβολικά συναινετικός.

Ο πρώτος πρόσφερε στην Αριστερά ένα απροσδόκητο παράθυρο εξαιτίας του μεγάλου κεφαλαίου εχθρότητας που είχε συσσωρεύσει.

Ο δεύτερος πρόσφερε στο Εθνικό Μέτωπο μια ολόκληρη λεωφόρο λόγω της ελιτίστικης στάσης του σε θέματα που καίνε τα λαϊκά στρώματα.

Ανάμεσα στους δύο αυτούς υφάλους, ο Φρανσουά Φιγιόν έδειξε ότι μπορεί να αποτελέσει ανάχωμα στη Μαρίν Λεπέν ήδη από τον πρώτο γύρο, προσδίδοντας  ταυτόχρονα ένα αξιοπρεπές πρόσωπο στη φιλελεύθερη ρήξη που ο ενεργός πυρήνας του εκλογικού σώματος της Δεξιάς περιμένει εδώ και καιρό.

Οι αντίπαλοί του χαρακτηρίζουν τον Φιγιόν «αντιδραστικό». Πρέπει όμως κάποια στιγμή να συμφωνήσουμε στο τι σημαίνει αυτός ο όρος, πέρα από το ανάθεμα κάποιων ανθρώπων οι οποίοι θεωρούν ότι βρίσκονται στην «καλή πλευρά». Στην περίπτωση του Φρανσουά Φιγιόν, πάντως, δεν σημαίνει τίποτα. Εκπροσωπώντας ένα μίγμα μοντερνισμού και σεβασμού της παράδοσης, ο Φιγιόν κινείται στο γκωλικό αυλάκι. Η νεοφιλελεύθερη εποχή, που ξεκίνησε τη δεκαετία του ?80, δυσφήμισε αυτό το ρεύμα, σε ό, τι αφορά τόσο τον οικονομικό του παρεμβατισμό όσο και τον κοινωνικό του αυταρχισμό. Η κάμψη της οικονομίας δίνει την ευκαιρία για την αναζήτηση ενός νέου συνδυασμού ανάμεσα στον οικονομικό μοντερνισμό και τον πολιτικό συντηρητισμό. Οι φιλελεύθερες συνταγές αντικατέστησαν την κεντρικά σχεδιασμένη οικονομία και η εξατομίκευση έδωσε οριστικά τέλος σε ένα είδος διαχείρισης, η ανάγκη της ασφάλειας όμως δεν εξαφανίστηκε ? αντίθετα, ενισχύθηκε. Εχω την εντύπωση ότι η επιτυχία του Φρανσουά Φιγιόν οφείλεται σε αυτή τη νέα εκδοχή φιλελεύθερου συντηρητισμού.

Ο γκωλισμός δεν είναι τόσο δόγμα όσο έμπνευση. Θα μπορούσαμε να τον ορίσουμε ως έναν πραγματισμό στην υπηρεσία του πατριωτισμού, με τη διπλή διάσταση της προτεραιότητας στο εθνικό συμφέρον και της εδραίωσης της κρατικής εξουσίας. Τα πράγματα έχουν αλλάξει πολύ από τότε που πέθανε ο στρατηγός ντε Γκωλ, το 1970. Σήμερα παίρνουμε την οικονομία όπως είναι. Το εντυπωσιακό όμως στον λόγο του Φιγιόν είναι η υποταγή της οικονομικής τεχνικής σε ένα πολιτικό σχέδιο. Η «ανάκαμψη της χώρας» είναι εκείνη που μας επιβάλλει να στηριχθούμε στις φιλελεύθερες συνταγές. Στο διπλωματικό επίπεδο, αυτό σημαίνει την επιστροφή στη ρεαλπολιτίκ των εθνικών συμφερόντων έναντι των επεμβάσεων στο όνομα των ανθρωπίνων δικαιωμάτων. Στον τομέα της εξωτερικής πολιτικής, ο Φρανσουά Φιγιόν είναι ο Ιμπέρ Βεντρίν της Δεξιάς.

Η ιδεολογική νίκη της Δεξιάς χρονολογείται εδώ και πάνω από τριάντα χρόνια. Και μπορεί να εξηγηθεί από την ήττα και την εγκατάλειψη των κολεκτιβιστικών λύσεων: οι ιδιωτικοποιήσεις στη θέση των εθνικοποιήσεων. Η Αριστερά αναγκάστηκε να δεχθεί τη φιλελεύθερη εκδοχή της λειτουργίας της οικονομίας. Η ιδεολογική αυτή νίκη δεν δίνει όμως αυτομάτως τα κλειδιά της πολιτικής εξουσίας. Ιδεολογικά ηττημένη, η Αριστερά αντιστάθηκε πολύ καλά σε πολιτικό επίπεδο, καθώς βρήκε μια θέση στο φιλελεύθερο πλαίσιο επενδύοντας στα ατομικά δικαιώματα. Σήμερα όμως βλέπει να διέρχεται κρίση και αυτό το πεδίο, μια κρίση που πλήττει και την κλασική φιλελεύθερη Δεξιά. Το μαζικό σύμπτωμα αυτής της κρίσης είναι η άνοδος των περίφημων «λαϊκισμών». Η δύναμη της πρότασης του Φρανσουά Φιγιόν είναι ότι απομακρύνεται από αυτό το συμβατικό πλαίσιο επαναφέροντας την πολιτική στο κέντρο και κρατώντας μια μετριοπαθή συντηρητική στάση αναφορικά με το κοινωνικό όραμα. Η ισορροπία αυτού του συνδυασμού δεν έχει ακόμη βρεθεί. Ας θυμηθούμε ακριβώς την γκωλική περίοδο: ο συνδυασμός του οικονομικού μοντερνισμού και της κοινωνικής παραδοσιαρχίας τελικά κατέρρευσε. Η σύνθεση αυτή είναι εσωτερικά εύθραυστη και εξωτερικά ευάλωτη. Μπορεί όμως να επωφεληθεί πρόσκαιρα από τον συγχρονισμό της με τη σημερινή συγκυρία της γαλλικής κοινωνίας.

Η νέα εκδοχή του συντηρητισμού που αναζητείται λίγο πολύ παντού εξηγείται από την πολιτική δυσαρέσκεια που προκάλεσε η νεοφιλελεύθερη κυριαρχία και στα δύο της πρόσωπα, τόσο το δεξιό όσο και το αριστερό. Εκτός των ανησυχιών που προκάλεσε στον οικονομικό και τον κοινωνικό τομέα, η κυριαρχία αυτή δεν έδωσε απαντήσεις στα όλο και πιο πιεστικά προβλήματα που προκαλεί η παγκοσμιοποίηση, ιδιαίτερα στα λαϊκά στρώματα. Το ρήγμα ανάμεσα σ? αυτούς που έχουν επωφεληθεί από τα ανοίγματα της οικονομίας και σ? εκείνους για τους οποίους η παγκοσμιοποίηση ισοδυναμεί με ανεργία ή φτώχεια φέρνει και πάλι στην επιφάνεια το αίτημα της εθνικής συνοχής. Η διαχείριση δεν μπορεί να αντικαταστήσει την κυβέρνηση. Η δημοκρατική αποστέρηση που προκαλεί η υποταγή σε κανόνες και μηχανισμούς οι οποίοι καθορίζονται στο εξωτερικό αφυπνίζει τη νοσταλγία για την εθνική κυριαρχία.

Αν ο Φρανσουά Φιγιόν κερδίσει τις προεδρικές εκλογές, θα πρέπει να διαχειριστεί μια σειρά αντιφάσεων. Το να αναλάβεις το ρίσκο να αποδυναμώσεις το κράτος όταν στηρίζεσαι τόσο πολύ στην εξουσία του δεν είναι απλό πράγμα. Θα χρειαστεί πολύ ταλέντο και τύχη για να ξεπεράσει τις δυσκολίες. Τα δύσκολα γι? αυτόν αρχίζουν τώρα. Το ευτύχημα είναι ότι μοιάζει να το γνωρίζει.

Πηγή: Le Monde

 

Hellasjournal - Newsletter


%d bloggers like this: