Αντίο Γεράσιμε… Η Ελλάδα έχασε ένα σπουδαίο άνθρωπο και πατριώτη




Η Ελλάδα έχασε χθες 19/4/2016 ένα σπουδαίο Άνθρωπο… τον Γεράσιμο Αρσένη.

Ημέρα περισυλλογής… Πολυσχιδής προσωπικότητα, καταξιωμένος στο εξωτερικό Επιστήμονας, παράτησε μια σπουδαία καριέρα για να μεταφέρει εξειδικευμένες γνώσεις και εμπειρία στη μεταπολιτευτική Ελλάδα.

Από το Μάκη, τον Γεράσιμο Αρσένη έχουμε διδαχθεί πολλά και πολλά έχουμε να θυμόμαστε. Τον γνωρίσαμε στο  Διεθνές Επιστημονικό Σεμινάριο, που είχε οργανωθεί το 1980 από τον Ανδρέα Παπανδρέου στο χώρο του Παντείου με θέματα σχετικά με τη Μετάβαση Στο Σοσιαλισμό.

Ήταν η πρώτη φορά που ο Γεράσιμος Αρσένης, (απόφοιτος του ΜΙΤ) μετά από επιτυχημένη παρουσία ως στέλεχος παγκόσμιων οργανισμών όπως ο ΟΗΕ και ο ΟΟΣΑ, εμφανίζεται στην Ελλάδα. Θυμάμαι την εντυπωσιακή του εισήγηση σε εκείνο το σεμινάριο.

Ο ΑΡΣΕΝΗΣ ΚΑΙ ΤΟ ΔΟΓΜΑ ΤΟΥ ΕΝΙΑΙΟΥ ΑΜΥΝΤΙΚΟΥ ΧΩΡΟΥ ΕΛΛΑΔΑΣ – ΚΥΠΡΟΥ

Θα τον θυμάμαι, όμως, γιατί υπήρξε μαζί με τον Ανδρέα Παπανδρέου ο αρχιτέκτονας του Δόγματος του Ενιαίου Αμυντικού Χώρου Ελλάδας – Κύπρου, στο οποίο είχε συμπράξει ασμένως ο Πρόεδρος Γλαύκος Κληρίδης.

Σταχυολογώ από συνέντευξή του το 2007 στον δημοσιογράφο Κορνήλιο Χατζηκώστα της εφημερίδας «Σημερινή»:

ΕΡΩΤΗΣΗ: Από ποιους σκοπέλους πέρασε το Δόγμα; …

ΑΠΑΝΤΗΣΗ: Προσωπικά θα ομαδοποιούσα τα προβλήματα ως εξής: Πρώτον, θα έπρεπε να σπάσει η μια ηττοπαθής άποψη εδώ στην Ελλάδα, ότι «η Κύπρος είναι μακριά» και ότι δεν είναι δυνατόν να τη στηρίξουμε στρατιωτικά. Έδωσα ιδιαίτερη μάχη μέσα στο Υπουργείο Εθνικής Άμυνας να πείσω τους στρατιωτικούς μας ότι το μέτωπο είναι ενιαίο και μία στρατιωτική ήττα στην Κύπρο θα οδηγούσε αναπόφευκτα σε στρατιωτικές ήττες στο Αιγαίο και στη Θράκη και μία αδύνατη άμυνα στο Αιγαίο θα υπονόμευε την άμυνα στην Κύπρο. Αυτό το κλίμα ξεπεράστηκε, μετά από επίμονες προσπάθειες δικές μου και στρατιωτικών στην Ελλάδα… Αυτό ήταν η πρώτη δυσκολία. Το δεύτερο πρόβλημα -και η δεύτερη προσπάθεια- ήταν να πείσουμε τα αδέλφια μας στην Κύπρο ότι αυτήν τη φορά η Ελλάδα αυτό που έλεγε δεν ήταν απλώς λόγια, αλλά το εννοούσε, διότι η τραγωδία στην Κύπρο με το πραξικόπημα και τα άλλα δεινά στο νησί δεν είχαν σβήσει. Έπρεπε να εμπεδωθεί στο νησί η αξιοπιστία της Ελλάδας ότι εννοούμε και θα κάνουμε αυτά που λέμε.

ΕΡΩΤΗΣΗ: Πώς «εισπράξατε», από πλευράς Κύπρου, την απήχηση αυτής της πολιτικής σας;

ΑΠΑΝΤΗΣΗ: Θυμάμαι με συγκίνηση, σε μια ομιλία στην Κύπρο, όταν είδα σε ένα βράδυ να αλλάζει το κλίμα και η εμπιστοσύνη του κυπριακού λαού όταν για πρώτη φορά πέταξαν τα ελληνικά μαχητικά F-16 στη στρατιωτική παρέλαση.

ΕΡΩΤΗΣΗ: Ποια προβλήματα αντιμετωπίσατε από πλευράς ξένων χωρών;

ΑΠΑΝΤΗΣΗ: Αυτό ήταν το τρίτο εμπόδιο που είχαμε να αντιμετωπίσουμε, οι σοβαρότατες πιέσεις που είχα από ξένες δυνάμεις, που δεν έβλεπαν με καλό μάτι την ενίσχυση και αμυντική θωράκιση του Ελληνισμού και την παρουσία στρατιωτικής ισχύος του στην Ανατολική Μεσόγειο. Οι αντιδράσεις αυτές ήταν από πολλούς χώρους, αλλά κυρίως εκφράστηκαν μέσω διπλωματικής οδού από τις Ηνωμένες Πολιτείες και τη Μεγάλη Βρετανία. Φυσικά δεν χρειάζεται να προσθέσω ότι σε όλα αυτά τα σχέδια αντιδρούσε και η Τουρκία.

«…Νομίζω ότι εμείς απαντήσαμε σε αυτές τις πιέσεις (εννοεί των ΗΠΑ,της Τουρκίας κια της Αγγλίας) με επιχειρήματα ότι το Δόγμα αυτό είναι αμυντικό και αναγκαίο για την υποστήριξη των στοιχειωδών εθνικών δικαίων του Ελληνισμού. Η κατάσταση διαμορφώθηκε διαφορετικά όταν το πρόγραμμα άρχισε να υλοποιείται και είχε τους εξής άξονες: Πρώτον, το ενιαίο σχέδιο άμυνας Θράκη – Αιγαίο – Κύπρος.Δεύτερον, τη δημιουργία αεροπορικής βάσεως στην Πάφο, και την πρόβλεψη μόνιμης εγκατάστασης αεροπορικής δύναμης στην Κύπρο. Τρίτον, τη δημιουργία ναυτικής βάσεως στο δυτικό μέρος της Κύπρου και, τέταρτον, την αντιαεροπορική άμυνα της Κύπρου με πυραύλους μακρού βεληνεκούς. Τα σχέδια αυτά τέθηκαν σε εφαρμογή και, παρά τις τεράστιες αντιδράσεις που υπήρχαν, τα ελληνικά μαχητικά πέταξαν στον κυπριακό ουρανό και τα σχέδια προχωρούσαν κανονικά.

«Τα σχέδια προχωρούσαν με ταχύτατους ρυθμούς όσο υπήρχε η Κυβέρνηση Ανδρέα Παπανδρέου και ήμουν Υπουργός Εθνικής Άμυνας. Το 1996 είχαμε αλλαγή κυβερνήσεως στην Αθήνα με Πρωθυπουργό τον Κώστα Σημίτη και εγώ έπαυσα να είμαι Υπουργός Εθνικής Άμυνας, ακριβώς λόγω της θέσης μου στο Δόγμα του Ενιαίου Αμυντικού Χώρου. Άρχισε, τότε, να εφαρμόζεται μια αναθεωρημένη εξωτερική πολιτική, ακρογωνιαίος λίθος της οποίας ήταν η βήμα προς βήμα προσέγγιση Ελλάδας – Τουρκίας, με προορισμό την «ομαλοποίηση των σχέσεων».

«…πίστευα και πιστεύω ότι η προώθηση των εκκρεμών θεμάτων με την Τουρκία για μια δίκαιη και βιώσιμη λύση στην Κύπρο επέβαλλε και επιβάλλει την ισχυρή στρατιωτική και αποτρεπτική δύναμη».

Πόσο τραγικά επίκαιρος παραμένει!!!

ΑΡΣΕΝΗΣ ΚΑΙ ΔΝΤ

Φωτογραφία EPA, ΑΠΕ-ΜΠΕ
Φωτογραφία EPA, ΑΠΕ-ΜΠΕ

Στην εισήγησή του στο προαναφερθέν Διεθνές Επιστημονικό Σεμινάριο στο ΠΑΝΤΕΙΟ είχε προειδοποιήσει από το 1980 για τους στόχους «υπερεθνικών οργανισμών», όπως το ΔΝΤ, τους εκβιασμούς τους, τη διαδικασία που ακολουθούν. Με διευθύνσεις μάλιστα. Δυστυχώς κανένας μέχρι σήμερα Έλληνας διαπραγματευτής, καμμία κυβέρνηση,κανένα πολιτικό κόμμα, δεν τον άκουσε, δεν φρόντισε να κερδίσει από την αποδεδειγμένη εμπειρία του.

Ιδού, τι ανέφερε μεταξύ των άλλων ο Γεράσιμος Αρσένης από το 1980, αναφερόμενος σε χώρες την διακυβέρνηση των οποίων ( την περίοδο του ψυχρού πολέμου) ανελάμβαναν κυβερνήσεις με δημοκρατικό-προοδευτικό πολιτικό προσανατολισμό:

……..«Αμέσως μετά την ανάληψη της εξουσίας γίνεται μια τεράστια καμπάνια στον τύπο, στο εσωτερικό και εξωτερικό, ότι το εθνικό νόμισμα κινδυνεύει (στην περίπτωσή μας εντός ή εκτος ευρωζώνης ή και Ε.Ε). Απότομα, οι διεθνείς τράπεζες «αντιλαμβάνονται» ότι η χώρα δεν είναι, όπως λένε, αξιόπιστη. Γίνεται μια τρομερή πίεση. Αυτή είναι μια κριτική στιγμή για την κυβέρνηση. Οι περισσότερες έχουν διαλέξει τον εξής δρόμο. Στέλνουν αποστολές στο εξωτερικό για να δώσουν πιστοποιητικά καλής διαγωγής, ότι δεν είναι σωστό αυτό που λέγεται, ότι το εθνικό νόμισμα είναι σταθερό, ότι οι διεθνείς υποχρεώσεις θα εκπληρωθούν, ότι η συμπεριφορά της κυβέρνησης στον εξωτερικό οικονομικό παράγοντα θα είναι απόλυτα σωστή, κλπ. Και μπαίνουμε στη συζήτηση που είναι η εξής: Πώς θα περάσουμε σ΄ ένα πρόγραμμα εσωτερικής ανάπτυξης, ενώ την ίδια στιγμή, το 25% των εξαγωγών θα πηγαίνουν για την πληρωμή του εξωτερικού χρέους, ενώ την ίδια στιγμή θα χρειαζόμαστε και νέο κεφάλαιο, γύρω στα 20-25% των εισαγωγών; Δεν θα υπάρξει έλλειψη εμπειρογνωμόνων που θα μας πουν τι πρέπει να γίνει. Πρώτη υπόδειξη: να αυξήσουμε τις εξαγωγές με υποτίμηση του νομίσματος και με κίνητρα στους εξαγωγείς. Η πείρα έχει αποδείξει ότι βραχυχρόνια τουλάχιστον, αυτά τα μέτρα δεν αποδίδουν. Εν τούτοις, οι διεθνείς οργανισμοί που θα παίξουν ρόλο σ΄ αυτές τις συζητήσεις, θα υποδείξουν αμέσως τέτοιου είδους μέτρα. Δεύτερη γνώμη είναι να κόψουμε τις εισαγωγές. Ποιες όμως; Εδώ είναι το πρόβλημα. Μια αναδιοργάνωση της οικονομίας χρειάζεται εισαγωγές. Χρειαζόμαστε επίσης εισαγωγές ειδών ανάγκης. Αυτά δεν μπορούν να κοπούν, από οποιαδήποτε κυβέρνηση……

Είναι πολύ δύσκολο λοιπόν να κοπούν αυτές οι εισαγωγές. Αλλά και αν κοπούν, μπορεί να κατεβάσουν το άνοιγμα του εξωτερικού εμπορίου ισοζυγίου σε ένα μικρό ποσοστό. Δεν λύνεται το πρόβλημα και δημιουργούνται δύσκολες πολιτικές καταστάσεις στο εσωτερικό. Αυτή είναι η δεύτερη γνώμη. Η τρίτη γνώμη είναι ότι θα χρειαστεί ένας νέος διακανονισμός του εξωτερικού χρέους, δηλαδή να ζητήσουμε από τους πιστωτές μας μια αναπροσαρμογή του τοκοχρεολυσίου, ούτως ώστε να εξοφληθεί το χρέος αργότερα, όταν η συγκυρία θα είναι ευνοϊκότερη. Και μια τελευταία συμβουλή είναι να ζητήσουμε βοήθεια και χρηματοδότηση από φιλικές κυβερνήσεις ή από διεθνείς οργανισμούς. Συνήθως – και σας αναφέρω ένα «μοντέλο καταστροφής», όχι ένα μοντέλο που πρέπει να ακολουθήσουμε – οι κυβερνήσεις κάνουν λίγα απ΄ όλα. Σιγά – σιγά δέχονται μια πολιτική εξαγωγής, υποτίμησης του νομίσματος και κινήτρων εξαγωγών, με αποτέλεσμα να δημιουργείται μια άνιση διανομή του εισοδήματος χωρίς να επιτευχθούν αμέσως οι επιδιωκόμενοι στόχοι. Δεύτερο, γίνεται μια καμπάνια λιτότητας που πλήττει όχι μόνο είδη πολυτελείας αλλά και είδη ανάγκης. Αυτό λέγεται «stabilization program» και «παρουσιάζεται» στον κόσμο ως εξής: ότι πρέπει να δέσουμε όλοι τις ζώνες μας τα πρώτα 2-3 χρόνια και μετά τα πράγματα θα είναι καλύτερα. Αλλά κι αυτό δεν αρκεί. Και προχωρούμε λίγο και στο τρίτο. Ζητάμε από τους πιστωτές μια προθεσμία, μια αναβολή των πληρωμών του εξωτερικού χρέους και στέλνουμε αποστολές στο εξωτερικό ζητώντας νέα βοήθεια.

Ας παρακολουθήσουμε πώς γίνεται. Το πρώτο πράγμα είναι ένα τηλεφώνημα στο Παρίσι. Αυτά δεν έχουν γραφτεί ακόμη σε βιβλία αλλά έτσι γίνεται. Υπάρχει ένα τηλέφωνο στο υπουργείο οικονομικών στο Παρίσι, στη Rue de Rivoli, όπου ο υπουργός οικονομικών της ενδιαφερόμενης χώρας τηλεφωνάει και λέει ότι η χώρα του έχει δυσκολίες και δεν μπορεί να πληρώσει το χρέος. «Μήπως θα μπορούσα να έρθω σε επαφή με τις άλλες χώρες – πιστωτές;» Και «μήπως θα μπορούσε να γίνει μια μυστική συνεδρίαση στο Παρίσι;» μεταξύ των πιστωτών από τη μια μεριά και της χώρας από την άλλη. Κι αυτό γίνεται. Γίνεται στην Avenue des Clebergues 17, σ΄ ένα κτίριο που ήταν παλιό ξενοδοχείο, ήταν η έδρα της Γκεστάπο και είναι εκεί που ο Δρ. Κίσσινγκερ έκανε τη συμφωνία για το Βιετνάμ. Σήμερα γίνονται συμφωνίες και διακανονισμοί εξωτερικών χρεών. Είναι μυστική η συνεδρίαση. Συμμετέχουν μόνον οι αντιπρόσωποι των χωρών που έχουν δώσει δάνεια στη χώρα, η χώρα και ο αντιπρόσωπος του Διεθνούς Νομισματικού Ταμείου.

…… η χώρα δίνει μια γενική περιγραφή της κατάστασης και, ανεξάρτητα από το ποιο είναι το πρόβλημα, τελικά η συμφωνία είναι η εξής: ότι θα γίνει μια αναδιοργάνωση του εξωτερικού χρέους, όπου η πληρωμή τον τρέχοντα χρόνο και τα επόμενα τρία χρόνια μπορεί να αναβληθεί, με τρία χρόνια περίοδο χάριτος, εφτά χρόνια προθεσμία πληρωμής και με νέο τόκο, που είναι οι τόκοι της κεφαλαιαγοράς libor συν 2 ή 3%, δηλαδή με έναν τόκο σήμερα γύρω στα 17%. Αλλά δεν είναι αυτό το πρόβλημα. Τι κερδίζει η κυβέρνηση από αυτό; Κερδίζει μιαν ανάσα για 6-7 μήνες κι αντιμετωπίζει το πρόβλημα μεγαλύτερου εξωτερικού χρέους μετά από ενάμιση δύο χρόνια. Αλλά και αυτό δεν γίνεται χωρίς όρους. Ποιος είναι ο όρος; Ότι η κυβέρνηση πρέπει να συνάψει με το Διεθνές Νομισματικό Ταμείο ένα Stand – by – arrangement. Η συμφωνία είναι η εξής: ο υπουργός οικονομικών της χώρας στέλνει ένα μυστικό γράμμα στο ΔΝΤ, ένα γράμμα που συνήθως δεν έχει συνταχθεί στη χώρα αλλά στο εξωτερικό, το υπογράφει ο υπουργός εξωτερικών περί του τι θα κάνει η κυβέρνηση τα επόμενα δύο χρόνια.

Στην Αγγλία που υπογράφηκε τέτοιο συμβόλαιο εδώ και δύο χρόνια, το Κοινοβούλιο αγνοούσε τις υποχρεώσεις που έχει αναλάβει η κυβέρνηση απέναντι του ΔΝΤ. Εν πάση περιπτώσει, το ξέρουμε λίγο ή πολύ τι λέει το γράμμα: υποτίμηση του νομίσματος, εξισορρόπηση του προϋπολογισμού, άνοιγμα στο εξωτερικό ιδιωτικό κεφάλαιο, αποκρατικοποίηση κρατικοποιημένων ξένων εταιριών.

Για να πάρουμε λοιπόν μια αναβολή στην εξόφληση του εξωτερικού χρέους και καινούργια δάνεια από την εξωτερική αγορά, πρέπει να υπογράψουμε αυτού του είδους το συμβόλαιο. Η δική μου γνώμη είναι, κι έχω δει περίπου 24 περιπτώσεις, ότι από τη στιγμή που έχει γραφτεί αυτό στο Stand-by-arrangement και η χώρα έχει περάσει από το Club de Paris, είναι ζήτημα χρόνου για την τελική φάση της αποτυχίας του πειράματος. »

Το πλήρες κείμενο της εισήγησής του : http://www.garsenis.gr/εισήγηση-γερ-αρσένη-στο-διεθνές-επιστ/

Δεν είναι τούτη η ώρα κατάλληλη, τουλάχιστον από μέρους μου, να σχολιάσω τις τωρινές ή τις παλιότερες διαπραγματεύσεις με δανειστές και ΔΝΤ. Ας ενεργοποιήσει, όμως, τα αντανακλαστικά μας η γνώση και η εμπειρία του Γεράσιμου Αρσένη, ως παρακαταθήκη σε όσους μπορούν να αντιληφθούν τα πράγματα. Ας απομυθοποιήσουμε τον ρόλο ΔΝΤ και λοιπών δανειστών.

  • Ο Δημήτρης Σκουτέρης είναι Πολιτικός Επιστήμων, Πολιτικός Αναλυτής – ([email protected])

Hellasjournal - Newsletter


%d bloggers like this: