Διαμορφώνουν «κλίμα συμφωνίας», αλλά ο απολογισμός δείχνει πως δεν είμαστε κοντά




Του Κώστα Βενιζέλου

Κλίμα συμφωνίας στο Κυπριακό θα επιχειρήσουν να διαμορφώσουν στη Νέα Υόρκη οι εν δυνάμει μεσολαβητές και διεθνείς παίκτες καθώς θέλουν να διατηρήσουν και ενισχύσουν το μομέντουμ στη διαδικασία των διαπραγματεύσεων. Την ώρα που έχει ξεκαθαρίσει πως δεν τίθεται θέμα ενδιάμεσης συμφωνίας, πληροφορίες αναφέρουν πως «πρόοδος και συγκλίσεις» θα καταγραφούν σε έκθεση του Γενικού Γραμματέα προς το Συμβούλιο Ασφαλείας. Στο Διεθνή Οργανισμό προσπαθούν να βρουν μια φόρμουλα για να φτάσουν στο σημείο που θα μπορούν να αναφέρουν ότι η διαδικασία έχει φθάσει σε σημείο που « θα είναι χωρίς επιστροφή». Δηλαδή, ότι υπάρχουν κλειδωμένες συγκλίσεις και πως οι διαπραγματεύσεις προχωρούν για την τελική φάση. Τούτο το βήμα σήμερα, με τα δεδομένα που υπάρχουν δεν δικαιολογείται.

Με βάση τον απολογισμό που έχει γίνει και την εικόνα που δίνουν οι εμπλεκόμενοι στη διαδικασία, οι μέχρι σήμερα συζητήσεις καταγράφονται ως εξής:

Στο περιουσιακό, τα δύσκολα έπονται. Υπάρχουν διαφορετικές ερμηνείες ακόμη και σε αυτά που θεωρούνται συγκλίσεις. Η τουρκική πλευρά παίζει μεταξύ των δικαιωμάτων του ιδιοκτήτη και του χρήστη, θέλοντας να διασφαλίσει τον δεύτερο. Το μεγάλο θέμα στο κεφάλαιο αυτό είναι ο καθορισμός κριτηρίων και κατηγοριών καθώς και ο τρόπος εφαρμογής των θεραπειών.

Στα θέματα της Διακυβέρνησης ένα ζήτημα το οποίο παραμένει στις διαφωνίες είναι αυτό της προεδρίας. Ενημερωμένες πηγές αναφέρουν πως υπάρχουν ιδέες για να υπερπηδηθεί. Η προσέγγιση Ακιντζί είναι πως η εκλογή Τουρκοκύπριου Προέδρου αντανακλά την πολιτική ισότητα. Στην ελληνοκυπριακή πλευρά θεωρούν πως οι διαφωνίες μπορούν να ξεπεραστούν με αλλαγή ενδεχομένως του πολιτειακού συστήματος ( Πρωθυπουργός με εξουσίες και Πρόεδρος διακοσμητικού χαρακτήρα που θα εκλέγεται εκ περιτροπής). Περαιτέρω, γίνονται ασκήσεις επί χάρτου για τον τρόπο ψηφοφορίας λαμβάνοντας υπόψη και τις συγκλίσεις Χριστόφια-Ταλάτ.

Στο θέμα του συντάγματος και των νόμων θα πρέπει σε κάποια φάση να αρχίσει η σύνταξη τους. Στο ζήτημα αυτό υπάρχει πάντα η λεπτή γραμμή που αφορά την μετεξέλιξη της Κυπριακής Δημοκρατίας. Αυτό αφορά και το κεφάλαιο «προηγούμενες πράξεις» σε σχέση με τις συμφωνίες Τουρκίας-ψευδοκράτους. Είμαστε διατεθειμένοι να αποδεχθούμε τις συμφωνίες αυτές; Πώς θα αντιμετωπίσει η Κυπριακή Δημοκρατία τον καθορισμό ΑΟΖ Τουρκίας-ψευδοκράτους, που ως γνωστό η Άγκυρα πήρε τη μερίδα του λέοντος; Ακόμη θα αμφισβητηθούν δικές μας διεθνείς συμφωνίες ( ΑΟΖ, διμερείς με Αίγυπτο και Ισραήλ) από την τουρκική πλευρά; Όλα αυτά δεν έχουν ακόμη συζητηθεί σε βάθος.

Στο εδαφικό, συζητήσεις με ποσοστά και χάρτες δεν έγιναν. Αυτό, όπως έχει αναφερθεί, θα γίνει στο τέλος της διαδικασίας. Ωστόσο, μια πρώτη συζήτηση για κριτήρια έγινε και θα συνεχισθεί στη συνάντηση του Προέδρου Αναστασιάδη με τον Μουσταφά Ακιντζί, την 1η Σεπτεμβρίου. Έχει συζητηθεί, πάντως, χωρίς να υπάρξει κατάληξη και το ενδεχόμενο να δημιουργηθούν ειδικές περιοχές, όπως και στο σχέδιο Ανάν ( ιστορικά και θρησκευτικά μνημεία, Μαρωνίτες, Ριζοκάρπασο κλπ).

Στο θέμα της ασφάλειας και των εγγυήσεων, αν και θεωρείται θέμα που θα συζητηθεί στο τέλος, ερωτηματικά δημιουργούν τοποθετήσεις από τουρκικής πλευράς, για την πραγματοποίηση πενταμερούς διάσκεψης τον Σεπτέμβριο στη Νέα Υόρκη. Τέτοιο σενάριο δεν υφίσταται, σημειώνουν ενημερωμένες πηγές στη Λευκωσία, που αποκλείουν και το ενδεχόμενο ενδιάμεσης συμφωνίας. Στο κεφάλαιο αυτό θα υπάρξει εμπλοκή και τρίτων, διεθνών παικτών, όπως είναι οι ΗΠΑ και το ΝΑΤΟ.

Αν και υπάρχει, κυρίως από πλευράς των Ηνωμένων Εθνών βιασύνη να υπάρξει αποτέλεσμα εντός του χρόνου, είναι σαφές πως υπάρχει όγκος εργασίας να γίνει. Γι αυτό και δεν τίθεται θέμα να προλάβουν ημερομηνίες-σταθμούς, όπως οι βουλευτικές εκλογές του Μαίου. Εκείνο που ανησυχούν τους μεσολαβητές είναι να μην υπάρξουν εξελίξεις που θα επηρεάσουν τη διαδικασία αρνητικά.

Οι πρόωρες εκλογές «βλάπτουν» σοβαρά και το Κυπριακό

Οι πρόωρες εκλογές σε Ελλάδα και Τουρκία θα επηρεάσουν εκ των πραγμάτων τη διαδικασία των διαπραγματεύσεων στο Κυπριακό, εκτιμούν διπλωματικές πηγές αν και υπάρχουν διαφορετικές προσεγγίσεις. Σε σχέση με την Τουρκία είναι προφανές πως οι μηχανισμοί του βαθέως κράτους δεν θα επιτρέψουν σημαντικές κινήσεις την ώρα που θα εκκρεμούν στη χώρα οι εκλογές. Σύμφωνα με πληροφορίες, μέχρι και την 1η Νοεμβρίου που θα πραγματοποιηθούν οι εκλογές στην Τουρκία, πέραν από την παρακολούθηση των εξελίξεων στο Κυπριακό από το τουρκικό υπουργείο Εξωτερικών, οι αποφάσεις αναμένονται να ληφθούν μετεκλογικά. Κανείς δεν μπορεί να υποστηρίξει πως ο Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν έχει δώσει λευκή επιταγή στον Μουσταφά Ακιντζί να διαχειριστεί μόνος του το Κυπριακό. Άλλωστε οι τοποθετήσεις του κ. Ακιντζί στα βασικά θέματα δεν επιβεβαιώνουν ότι εκφράζει τις πάγιες θέσεις του στο Κυπριακό. Αναφορικά με την Ελλάδα, αν και δεν είναι μέρος του προβλήματος, είναι όμως σαφές πως αποτελεί βασικό στήριγμα προς την Κυπριακή Δημοκρατία. Μέχρι τις εκλογές αλλά και μια περίοδο μετεκλογικά, ουσιαστικά δεν μπορεί, εκ των πραγμάτων, η Αθήνα να βρίσκεται επικεντρωμένη στο Κυπριακό.

Στην αντίπερα όχθη υπάρχει και η προσέγγιση πως ευνοεί τους χειρισμούς του Κυπριακού το γεγονός ότι η Τουρκία διανύει προεκλογική περίοδο. Αυτή η άποψη υποστηρίζει ότι «μπορούν οι διαπραγματεύσεις να συνεχιστούν ανενόχλητα». Είναι μια εκτίμηση, η οποία δεν έχει επιβεβαιωθεί διαχρονικά. Ότι, δηλαδή, η Τουρκία αδιαφορεί για τα όσα διαδραματίζονται στην Κύπρο, της οποίας κατέχει τμήμα της στρατιωτικά, επειδή αντιμετωπίζει εσωτερικά προβλήματα.

Όλα αυτά, βέβαια, θα επιβεβαιωθούν ή διαψευστούν στην πορεία και από τις εξελίξεις.

Δεν έχει στην ατζέντα τριμερή

Ο Γενικός Γραμματέας των Ηνωμένων Εθνών, Μπαν Κι Μουν θα συναντηθεί χωριστά με τον Πρόεδρο Αναστασιάδη και τον Μουσταφά Ακιντζί, το Σεπτέμβριο στη Νέα Υόρκη. Η δική του εμπλοκή στο Κυπριακό σε αυτή τη φάση θα περιοριστεί με αυτές τις συναντήσεις. Αν και υπάρχει η άποψη και στα Ηνωμένα Έθνη ότι θα μπορούσε να γίνει με την ευκαιρία της εκεί παρουσίας τους μια τριμερής, αυτό δεν είναι στην ατζέντα του Γ.Γ. Άλλωστε, παλιοί παίκτες του Κυπριακού υποδεικνύουν πως δεν θα πρέπει να γίνει οτιδήποτε μπορεί να επηρεάσει τη διαδικασία και το κλίμα.

Hellasjournal - Newsletter


%d bloggers like this: