Η Ευρώπη χάνει την ψυχή της στη Μεσόγειο…




Στην εγκατάλειψη του επιτυχημένου προγράμματος Mare Nostrum από την Ιταλία για την αντιμετώπιση των μεταναστών και των προσφύγων εξαιτίας κυρίως του υψηλού οικονομικού κόστους αναφέρεται άρθρο των Fabrizio Tassinari και Hans Lucht στο FOREIGN AFFAIRS με τίτλο «Fortress Europe».

Σημειώνει ότι η Ιταλία ανέμενε ότι το κόστος και η ευθύνη του προγράμματος θα μοιράζονταν με τα υπόλοιπα κ-μ της Ευρωπαϊκής Ένωσης, καθώς η μεγάλη ροή μεταναστών αποτελεί, ποικιλοτρόπως, πανευρωπαϊκό πρόβλημα. Αυτό δεν συνέβη ωστόσο. Η αποστολή της ΕΕ που το αντικατέστησε η Επιχείρηση Τρίτων, διαθέτει το ένα τρίτο του προϋπολογισμού, λιγότερα μέσα και περιορισμένη εντολή. Ενώ δηλαδή το Mare Nostrum δρούσε στα διεθνή ύδατα, η Τρίτων της Frontex δρα έως 30 μίλια από τις ιταλικές ακτές.

Μέρος του προβλήματος είναι πολιτικό. Καθώς το Ισλαμικό Κράτος κερδίζει έδαφος στη Συρία και απειλεί με επιθέσεις την Ευρώπη από το Νότο, η Ευρώπη τείνει να αντιμετωπίζει τη ροή των προσφύγων όχι ως μια ανθρωπιστική κρίση αλλά ως έναν απευκταίο κίνδυνο. Η Ευρώπη εδώ και καιρό έχει υιοθετήσει δύο σταθμά σχετικά με την μετανάστευση. Σύμφωνα με τη Συνθήκη Σέγκεν, που υπεγράφη το 1985, οι Ευρωπαίοι μπορούν να κινούνται ελεύθερα εντός της ηπείρου, αλλά οι μη Ευρωπαίοι βρίσκονται αντιμέτωποι με διαφορετικές πολιτικές ασύλου.

Όπως επισημαίνεται, μεταξύ άλλων, η Ευρωπαϊκή Επιτροπή παραμένει προσκολλημένη σε μια ξεπερασμένη ατζέντα για τη μετανάστευση, σε έναν κατάλογο παλιών ιδεών που κρίνονται αναποτελεσματικές, όπως την ενίσχυση των συνοριακών ελέγχων, την καταπολέμηση των δουλεμπόρων, την αύξηση του επαναπατρισμού και την ανάθεση της διαχείρισης του φαινομένου στις χώρες της βόρειας Αφρικής. Μετά τις τραγωδίες στη Μεσόγειο οι Ευρωπαίοι ηγέτες προσπάθησαν να βρουν συναινετικές λύσεις, διατυπώνοντας ένα σχέδιο δέκα σημείων, σε μια έκτακτη συνάντηση στις Βρυξέλλες την προηγούμενη Πέμπτη.

Κατά τη συνάντηση οι Ευρωπαίοι ηγέτες συμφώνησαν να τριπλασιάσουν τη χρηματοδότηση το 2015 και το 2016 για την Επιχείρηση Τρίτων και Ποσειδώνας, στο πλαίσιο ενίσχυσης των δυνατοτήτων έρευνας και διάσωσης της Frontex. Μολονότι αυτό είναι ένα βήμα προς τη σωστή κατεύθυνση, καθώς ήταν αδιανόητο πριν από μερικές εβδομάδες, το σχέδιο εμπεριέχει ωστόσο λανθασμένα στοιχεία. Για παράδειγμα το σχέδιο για τη διενέργεια «χειρουργικών επιχειρήσεων» κατά των δουλεμπόρων στη Λιβύη είναι βέβαιο ότι θα αποτύχει. Ακόμη και εάν ταυτοποιηθούν σημαντικοί στόχοι, τέτοιου είδους επιχειρήσεις θα μπορούσαν να θέσουν σε κίνδυνο τις ζωές των μεταναστών και των προσφύγων.

Η επιτυχία του όποιου σχεδίου θα εξαρτηθεί από τη συνεργασία όλων των ευρωπαϊκών χωρών. Για χρόνια η νότια και η βόρεια Ευρώπη είναι διαιρεμένη από την κρίση του ευρώ, με τους τσιγκούνηδες Βορείους να κατηγορούν τους σπάταλους Νοτίους. Οι κυβερνήσεις του Νότου ζητούν τη στήριξη του Βορρά, ενώ οι Βόρειοι αρνούνται να αναλάβουν την ευθύνη για τα χρέη που δημιούργησαν χώρες που δεν εμπιστεύονται. Με την μεταναστευτική κρίση ωστόσο οι ρόλοι αντιστράφηκαν, καθώς η νότια Ευρώπη επέδειξε  αρετή και ανεκτικότητα, ενώ η βόρεια Ευρώπη φάνηκε να αρνείται να αναλάβει τις ευθύνες της, μολονότι χώρες όπως η Γερμανία και η Σουηδία δέχονται τα περισσότερα αιτήματα ασύλου.

Μετά τον Β΄ παγκόσμιο πόλεμο η ειρήνη στην Ευρώπη βασίσθηκε στην κατάρρευση των συνόρων. Μετά το σχέδιο Μάρσαλ το άνοιγμα των συνόρων αποτέλεσε την επαναστατική οδό της Ευρώπης για την ασφάλειά της. Εάν η Μεσόγειος μετατρέπεται εκ νέου στο μαλακό υπογάστριο της ηπείρου είναι όχι μόνο λόγω της αναποφασιστικότητας της Ευρώπης να αφήσει να εισέλθουν σε αυτήν τα πλοία με τους ανθρώπους που αναζητούν καταφύγιο στις ακτές της. Είναι επειδή οι φτωχοί μετανάστες αλλοιώνουν τον θεμελιώδη δεσμό που βρίσκεται στην καρδιά της σύγχρονης ευρωπαϊκής ιδέας. Σε αυτά τα αναποδογυρισμένα πλοία η Ευρώπη έχει χάσει την ψυχή της.

https://www.foreignaffairs.com/articles/western-europe/2015-04-29/fortress-europe

Hellasjournal - Newsletter


%d bloggers like this: